Αυτό είναι (και δεν είναι) ένα βιβλίο για τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Είναι, επίσης, ένα βιβλίο για το μετατραυματικό στρες. Και είναι, πριν και πάνω και πέρα απ’ όλα, ένα βιβλίο με αστείρευτη πίστη στην ανθρωπότητα, δοσμένη μέσα από την απολαυστικά κυνική ματιά ενός από τους σοφότερους αμερικάνους συγγραφείς του προηγούμενου αιώνα. Θα σε πάρει από το χέρι, και θα σε βάλει να αναθεωρήσεις όσα πίστευες για τον χρόνο και για τις καταστροφές, μεγάλες και μικρές. Αν αυτός δεν είναι ο τρόπος να γίνεις καλύτερος, δεν ξέρουμε ποιος είναι.
Πώς θα αντιλαμβανόσουν την Ιστορία, αν είχε επηρεάσει ανθρώπους που ήξερες και αγαπούσες; Και (ακόμα δυσκολότερο) πόσο εύκολο θα ήταν να συνεχίσεις να πιστεύεις στο μεγαλείο του δυτικού πολιτισμού, αν είχες ακούσει και την άλλη πλευρά της Ιστορίας, εκείνη των λαών, των θρησκειών και των ανθρώπων που ποδοπάτησε; Ο Λέων ο Αφρικάνος, με τη γρήγορη πλοκή του, τους ενδιαφέροντες χαρακτήρες και το ανατολίτικο άρωμά του, θα σου δείξει την άλλη όψη του νομίσματος –και θα σου θυμίσει ότι η Ιστορία που μαθαίνουμε δεν είναι αυτή που γράφουν οι νικητές, αλλά, πολύ χειρότερα, αυτή που γράφουν «οι δικοί μας».
Πόσο διαφορετικός άνθρωπος θα ήσουν αν είχες γεννηθεί σε μια άλλη κοινωνία; Γιατί βρίσκουν καταφύγιο οι άνθρωποι στις θρησκείες; Πόσο πολύ μπορούν να τους επηρεάσουν; Πώς γεννιέται ο ρατσισμός; Απαντήσεις σε αυτά και σε άλλα ερωτήματα, σε ένα βιβλίο που εκτυλίσσεται στο Χάρλεμ της δεκαετίας του ’30, αλλά έχει πολλά να πει και (για το) σήμερα. Είναι το πρώτο μυθιστόρημα του αμερικάνου συγγραφέα, που θεωρείται από πολλούς και το καλύτερό του.
Ένα βιβλίο για όλες εκείνες τις φορές που όλοι έχουν δίκιο, και δεν μπορείς να πάρεις το μέρος κανενός χωρίς να νιώσεις έστω και λίγο άσχημα για τον άλλο –αφού, είπαμε, όλοι δίκιο έχουν. Ένα τέτοιο βιβλίο δεν θα μπορούσε παρά να εκτυλίσσεται στο Ισραήλ. Και δεν θα μπορούσε παρά να ξεκινά αμέσως μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Το 700σέλιδο αυτοβιογραφικό αριστούργημα του Άμος Οζ είναι, επίσης, ένα βιβλίο για την αλήθεια του άλλου, τα τραύματα που όλοι κουβαλάμε από την παιδική μας ηλικία, ίσως και από τη συλλογική μας μνήμη, και μια υπέροχη γλυκόπικρη ιστορία για τα σκοτάδια που κρύβει πάντα η αγάπη.
Στο λιγότερο δημοφιλές (αλλά κατά τη γνώμη μας καλύτερο) από τα πολλά βιβλία του Ρουσντί, η Ινδουίστρια αγαπημένη Μουσουλμάνου ακροβάτη στο Κασμίρ το σκάει με τον Αμερικανό Πρέσβη, ο ακροβάτης θολώνει και τον σκοτώνει μπροστά στην κόρη του, τα media αποκτούν τον νέο αγαπημένο τους τρομοκράτη. Και ο πόλεμος μαίνεται. Έχει κλάμα (πολύ), έχει αγωνία, έχει φοβερούς χαρακτήρες που σκιαγραφούνται τόσο άψογα ώστε να καταλαβαίνεις ανά πάσα στιγμή γιατί κάνουν ό,τι κάνουν –μακάρι να ήταν τόσο εύκολο και στην αληθινή ζωή– έχει και μερικές πανανθρώπινες αλήθειες για το δίκιο και το άδικο, τις θρησκείες και τους πολέμους τους, τον έρωτα και την παράνοιά του.