Το 1922 είναι το graphic novel που σκιτσάρει την ιστορία μας
Ο Θανάσης Πέτρου μεγαλούργησε και πάλι δίνοντας μας με το 1922, ένα έργο ζωής για τα γεγονότα που οδήγησαν στη Μικρασιατική Καταστροφή.
Τα τελευταία χρόνια το επίπεδο των ελληνικών graphic novels έχει ανέβει σε δυσθεώρητο level κοιτώντας κατάματα με περηφάνια τα αντίστοιχα του εξωτερικού. Ένας από τους σημαντικότερους κομίστες της γενιάς μας, που βρίσκεται στην εμπροσθοφυλακή της ελληνικής παραγωγής είναι κι ο Θανάσης Πέτρου (Γρα Γρου, Οι Όμηροι του Γκαίρλιτς, Γιαννούλης Χαλεπάς και πολλά άλλα) ο οποίος στο «1922 Το τέλος ενός ονείρου» σκιτσάρει την ιστορία μας.
Το οπισθόφυλλο του βιβλίου μας μεταφέρει γρήγορα στο χρονολογικό σημείο που διαδραματίζεται η ιστορία του:
«Τον Μάιο του 1919, με τη σύμφωνη γνώμη των Συμμάχων, ελληνικά στρατεύματα αποβιβάζονται στη Σμύρνη. Σκοπός τους είναι να υπερασπιστούν τους χριστιανικούς πληθυσμούς που ζουν στα παράλια της Μικράς Ασίας. Η Μικρασιατική Εκστρατεία, ο Ελληνοτουρκικός πόλεμος, που για την Τουρκία έμεινε γνωστός ως ο Πόλεμος της Ανεξαρτησίας, θα λήξει τον Σεπτέμβριο του 1922 με την ήττα της Ελλάδας, θα οδηγήσει στη Μικρασιατική Καταστροφή, μια από τις πιο μαύρες σελίδες της ελληνικής ιστορίας, και θα σημάνει το τέλος ενός ονείρου, αυτού της Μεγάλης Ελλάδας».
Ο Πέτρου σκιαγραφεί τους ήρωες του με μπόλικο μεράκι όχι μόνο στο σχέδιο αλλά και στο χτίσιμο του χαρακτήρα καθενός από αυτούς. Ο λόγος του είναι λιτός, απέριττος και χωρίς πλουμιστά λεξικολογικά στολίδια. Αντίθετα μέσω των διαλόγων που χρησιμοποιεί για την εξέλιξη της πλοκής, μιλά καίρια με μια γλώσσα που κόκαλα δεν έχει, μα κόκαλα τσακίζει.
Χωρίς φανφάρες και δίχως καμία διάθεση ωραιοποίησης των γεγονότων ο Πέτρου στήνει έναν καθρέφτη μπροστά στο απεχθές πρόσωπο του πολέμου και δεν χαρίζεται στον αναγνώστη του. Μέσα από τη μεγάλη βιβλιογραφική έρευνα που διεξήγαγε παρουσιάζει τα γεγονότα χωρίς κάποιον «αριστερό» ή «εθνικιστικό» μανδύα κι είναι άξιος συγχαρητηρίων που το καταφέρνει.
Η ιστορία του graphic novel του 1922 εκτυλίσσεται σχεδόν κινηματογραφικά φέρνοντας στο νου αντιπολεμικά δράματα του Terence Malick ή του Steven Spielberg, εντάσσοντας τον πόλεμο στην καθημερινότητα των ηρώων που λιμοκτονούν, ψήνονται από τον πυρετό και τουρτουρίζουν από το κρύο ενώ νοσταλγούν την πατρίδα τους, αδημονώντας για τέλος των ατελέσφορων πολεμικών μαχών.
Κάπου ανάμεσα στα παραπάνω βρίσκουν λίγο χρόνο και στήνουν αυτοσχέδια γλέντια συνοδεία μπαγλαμακίου για να γιορτάσουν μια πετυχημένη επιχείρηση, η να μοιραστούν αρχαιολογικές γνώσεις για τα μέρη που εισβάλλουν αρματωμένοι.
Εντός των ταγμάτων συνυπάρχουν η ευγενής άμιλλα, η δίψα για το γλυκό μητρικό χάδι της επιστροφής στα προγονικά εδάφη, μα και η λύσσα της επικράτησης όπως κι ο κρετινισμός της απανθρωπιάς απέναντι στον εχθρό. Όσο το 1922, φτάνει προς το τέλος του μένεις να διερωτάσαι αν εκείνοι που πολέμησαν τα χρόνια πριν τη Μικρασιατική Καταστροφή ήταν ήρωες με προβιά ανθρώπου ή το αντίστροφο, μιας και ο Θανάσης Πέτρου δεν εξωραΐζει με κούφια γνωμικά δόξας τη βαρβαρότητα του πολέμου η οποία ηχεί εκκωφαντικά πάνω στα χιλιάδες πτώματα, τους τραυματισμένους και τις βουβές κραυγές πόνου των ξεσπιτωμένων.
Μακάρι κάποια στιγμή το 1922 να βρει τη θέση που του αρμόζει και στη σχολική διδασκαλία, μιας κι αποτελεί σπουδαίο ιστορικό ανάγνωσμα.
