5 ξένοι ποιητές που πρέπει να ξέρεις
Θέλεις να διαβάσεις λίγη μεταφρασμένη ποίηση, αλλά δεν ξέρεις από πού να ξεκινήσεις; Άφησέ μας να βοηθήσουμε.
της Ηρώς Κουνάδη
Πριν από λίγο καιρό, σου συστήσαμε δέκα έλληνες ποιητές με λίγα λόγια και άλλους τόσους στίχους τους. Θεωρούμε πως τώρα έφτασε η ώρα να κάνεις… διεθνή καριέρα. Και να δώσεις μια ευκαιρία σε αυτούς τους σπουδαίους κυρίους και κυρίες.
Πάμπλο Νερούδα
Ο ποιητής: Χιλιανός, ερωτιάρης, βραβευμένος με Νόμπελ, ο άνθρωπος για τον οποίο ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες είπε πως είναι «ο σημαντικότερος ποιητής του 20ου αιώνα» και η Ιζαμπέλ Αλιέντε αναφέρεται στο άτομο του ως σκέτο ο Ποιητής (με κεφαλαίο Π).
Οι στιχάρες: Γέλα στη νύχτα,
στη μέρα στο φεγγάρι,
γέλα στις στριφτές
στράτες του νησιού,
γέλα σ’ αυτό το άγαρμπο
αγόρι που σ’ αγαπά,
μα όταν ανοίγω τα μάτια και τα κλείνω,
όταν τα βήματά μου φεύγουν,
όταν γυρνούν τα βήματά μου,
αρνήσου με το ψωμί, τον αγέρα,
το φως, την άνοιξη,
μα ποτέ το γέλιο σου
γιατί θα πεθάνω.
Τ.Σ. Έλιοτ
Ο ποιητής: Τόμας Στερνς είναι το όνομα, που αναφέρεται σχεδόν πάντα με τα αρχικά του, Τι-Ες. Βρετανός, γεννημένος στην Αμερική, βραβευμένος με Νόμπελ, θεωρείται ο μπαμπάς του μοντερνισμού στην ποίηση του 20ου αιώνα.
Οι στιχάρες: Άσε να πάμε τότε, εσύ κι εγώ,
Όταν το απόγευμα έχει απλωθεί ενάντια στον ουρανό
Σαν ασθενής που απ' τον αιθέρα λιποθύμησε απάνω στο τραπέζι•
Άσε να πάμε, μέσω ορισμένων μισοέρημων στενών,
Των τραυλών συμβιβασμών
ταραγμένων βραδιών σε φτηνά ξενοδοχεία της μιας νύχτας
Και στρωμένων πριονίδια ρεστοράν με όστρακα στρειδιών:
Δρόμοι που εξακολουθούν σαν κάποιο επιχείρημα κουραστικό
Μιας δόλιας πρόθεσης
Για να σε οδηγήσουν σε ένα ερώτημα συντριπτικό...
Ω, μη ρωτάς, “Ποιό είναι αυτό;”
Άσε να πάμε κι ως επισκέπτες να δηλώσουμε παρόν.
Σύλβια Πλαθ
Η ποιήτρια: Αμερικανίδα, γεννημένη το 1932 στη Βοστώνη, βαθιά μελαγχολική, διάσημη περισσότερο για την αυτοκτονία της και λιγότερο για τα ποιήματά της (κακώς αν μας ρωτάς), σύμβολο τα τελευταία χρόνια του φεμινιστικού κινήματος –κυρίως λόγω της εκμετάλλευσης της δουλειάς της από τον επίσης ποιητή και πρώην σύζυγό της Τεντ Χιουζ, μετά τον θάνατό της.
Οι στιχάρες: «Λέξεις»
Πελεκούν
Μετά τον χτύπο τους το ξύλο αντηχεί, Και η ηχώ!
Ηχώ ταξιδεύοντας από το κέντρο σαν άλογα.
Οι χυμοί. Αναβλύζουν σαν δάκρυα, Σαν το Νερό που παλεύει.
Να συναρμολογήσει το κάτοπτρό του Πάνω στον βράχο
Που στάζει και γίνεται, λευκό καύκαλο, φαγωμένο από αγριόχορτα.
Χρόνια μετά Συναντώντας τες στο δρόμο Λέξεις στεγνές και
αδέσποτες, Το ακαταπόνητο ποδοβολητό.
Ενώ
Απ’ το βυθό της λίμνης, σταθεροί αστέρες
Ορίζουν μια ζωή
Φερνάντο Πεσσόα
Ο ποιητής: Πορτογάλος, γεννημένος το 1888. Δεν θα τον καταλάβεις ποτέ, αλλά θα περάσεις πολύ ωραία προσπαθώντας.
Οι στιχάρες: Αμέτρητοι μέσα μας κατοικούν.
Αν σκεφτώ ή αισθανθώ κάτι, αγνοώ
Ποιος είναι αυτός που σκέφτεται ή αισθάνεται.
Είμαι ο τόπος μόνο
όπου σκέφτηκε ή αισθάνθηκε.
Ψυχές περισσότερες από μία έχω.
Περισσότερα εγώ απ’ το εγώ το δικό μου.
Υπάρχω εν τούτοις,
Αδιάφορος για όλους.
Τους κάνω να σιωπούν: εγώ μιλάω.
Διασταυρωμένες οι παρορμήσεις
Αυτού που νιώθω ή δε νιώθω
Για το ποιος είμαι ερίζουν.
Τις αγνοώ. Τίποτα δεν υπαγορεύουν
Στο εγώ που γνωρίζω: εγώ γράφω.
Γκιγιόμ Απολλιναίρ
Ο ποιητής: Γάλλος με ανατολικοευρωπαϊκές καταβολές, μπαμπάς του σουρεαλισμού, γεννημένος το 1880, πιο σέξι από τους σέξι, πιο ντανταϊστής από τους ντανταϊστές. Έγραφε χωρίς σημεία στίξης. Τον χάσαμε πολύ νωρίς, στα 38 του, από την πανδημία της ισπανικής γρίπης. Αν είναι να διασκεδάσεις διαβάζοντας ποίηση, αυτόν θα διαβάσεις.
Οι στιχάρες: Λου είσαι το τριαντάφυλλό μου
Τα οπίσθια σου τα υπέροχα δεν είναι το πιο
όμορφο τριαντάφυλλο;
Τα στήθη σου τα στήθη σου τα αγαπημένα δεν
είναι κι αυτά τριαντάφυλλα;
Και τα τριαντάφυλλα δεν είναι κι αυτά ωραίες
μικρές Λου
Που τις μαστιγώνουμε όπως το αεράκι
Χτυπά των τριανταφύλλων τα οπίσθια
Παραμελημένη
Λου τριαντάφυλλο μου
Μου έστειλες τα φύλλα σου
Ω μικρή θεά
Δημιουργείς τα τριαντάφυλλα
Φτιάχνεις τα φύλλα
Τριαντάφυλλα
Μικρές γυμνές γυναίκες που χορεύουν
Με ευγένεια
Πάνω σε κούνιες λικνίζονται
Με γυαλιστερά φουστάνια
Tραγουδούν το πιο όμορφο άρωμα το πιο δυνατό
το πιο γλυκό
Λου τριαντάφυλλό μου ω τελειότητά μου σʼ αγαπώ
Kαι είναι με χαρά που κινδυνεύω να τσιμπηθώ
Για χάρη της ομορφιάς
Σʼ αγαπώ σε λατρεύω δαγκώνω σιγανά τα φύλλα σου
Τριαντάφυλλο που βασιλεύεις στα λουλούδια Λου
βασίλισσα των γυναικών
Σε φέρνω στην άκρη των δακτύλων ω Λου ω
τριαντάφυλλο
Στην άκρη των δαχτύλων και σε κρατώ σφιχτά
Μέχρι που λιποθυμάς
Όπως λιποθυμά το άρωμα
Από τα τριαντάφυλλα
Σʼ αγκαλιάζω Λου και σε λατρεύω
Κι άλλο ένα, γιατί έτσι:
Κι αργότερα αυτό το βράδυ θα πάμε
Στο σινεμα
Οι Καλλιτέχνες που είναι λοιπόν εκεί
Δεν είναι αυτοί που καλλιεργούν τις Καλές – Τέχνες
Δεν είναι αυτοί που όλο ασχολούνται με την Τέχνη
Την Τέχνη της ποίησης ή της μουσικής
Είναι ηθοποιοί και θεατρίνες
Αν είμασταν Καλλιτέχνες
Δε θα λέγαμε ποτέ στο σινεμά
Θα λέγαμε στο σινέ
Αλλά αν είμασταν παλιοί καθηγητές της επαρχίας
Δε θα λέγαμε ούτε σινεμά ούτε σινέ
Θα λέγαμε στον κινηματογράφο
Έτσι πρέπει Θεέ μου να έχουμε και γούστο
Πριν από λίγο καιρό, σου συστήσαμε δέκα έλληνες ποιητές με λίγα λόγια και άλλους τόσους στίχους τους. Θεωρούμε πως τώρα έφτασε η ώρα να κάνεις… διεθνή καριέρα. Και να δώσεις μια ευκαιρία σε αυτούς τους σπουδαίους κυρίους και κυρίες.
Πάμπλο ΝερούδαΟ ποιητής: Χιλιανός, ερωτιάρης, βραβευμένος με Νόμπελ, ο άνθρωπος για τον οποίο ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες είπε πως είναι «ο σημαντικότερος ποιητής του 20ου αιώνα» και η Ιζαμπέλ Αλιέντε αναφέρεται στο άτομο του ως σκέτο ο Ποιητής (με κεφαλαίο Π).
Οι στιχάρες: Γέλα στη νύχτα,
στη μέρα στο φεγγάρι,
γέλα στις στριφτές
στράτες του νησιού,
γέλα σ’ αυτό το άγαρμπο
αγόρι που σ’ αγαπά,
μα όταν ανοίγω τα μάτια και τα κλείνω,
όταν τα βήματά μου φεύγουν,
όταν γυρνούν τα βήματά μου,
αρνήσου με το ψωμί, τον αγέρα,
το φως, την άνοιξη,
μα ποτέ το γέλιο σου
γιατί θα πεθάνω.
Τ.Σ. ΈλιοτΟ ποιητής: Τόμας Στερνς είναι το όνομα, που αναφέρεται σχεδόν πάντα με τα αρχικά του, Τι-Ες. Βρετανός, γεννημένος στην Αμερική, βραβευμένος με Νόμπελ, θεωρείται ο μπαμπάς του μοντερνισμού στην ποίηση του 20ου αιώνα.
Οι στιχάρες: Άσε να πάμε τότε, εσύ κι εγώ,
Όταν το απόγευμα έχει απλωθεί ενάντια στον ουρανό
Σαν ασθενής που απ' τον αιθέρα λιποθύμησε απάνω στο τραπέζι•
Άσε να πάμε, μέσω ορισμένων μισοέρημων στενών,
Των τραυλών συμβιβασμών
ταραγμένων βραδιών σε φτηνά ξενοδοχεία της μιας νύχτας
Και στρωμένων πριονίδια ρεστοράν με όστρακα στρειδιών:
Δρόμοι που εξακολουθούν σαν κάποιο επιχείρημα κουραστικό
Μιας δόλιας πρόθεσης
Για να σε οδηγήσουν σε ένα ερώτημα συντριπτικό...
Ω, μη ρωτάς, “Ποιό είναι αυτό;”
Άσε να πάμε κι ως επισκέπτες να δηλώσουμε παρόν.
Σύλβια ΠλαθΗ ποιήτρια: Αμερικανίδα, γεννημένη το 1932 στη Βοστώνη, βαθιά μελαγχολική, διάσημη περισσότερο για την αυτοκτονία της και λιγότερο για τα ποιήματά της (κακώς αν μας ρωτάς), σύμβολο τα τελευταία χρόνια του φεμινιστικού κινήματος –κυρίως λόγω της εκμετάλλευσης της δουλειάς της από τον επίσης ποιητή και πρώην σύζυγό της Τεντ Χιουζ, μετά τον θάνατό της.
Οι στιχάρες: «Λέξεις»
Πελεκούν
Μετά τον χτύπο τους το ξύλο αντηχεί, Και η ηχώ!
Ηχώ ταξιδεύοντας από το κέντρο σαν άλογα.
Οι χυμοί. Αναβλύζουν σαν δάκρυα, Σαν το Νερό που παλεύει.
Να συναρμολογήσει το κάτοπτρό του Πάνω στον βράχο
Που στάζει και γίνεται, λευκό καύκαλο, φαγωμένο από αγριόχορτα.
Χρόνια μετά Συναντώντας τες στο δρόμο Λέξεις στεγνές και
αδέσποτες, Το ακαταπόνητο ποδοβολητό.
Ενώ
Απ’ το βυθό της λίμνης, σταθεροί αστέρες
Ορίζουν μια ζωή
Φερνάντο ΠεσσόαΟ ποιητής: Πορτογάλος, γεννημένος το 1888. Δεν θα τον καταλάβεις ποτέ, αλλά θα περάσεις πολύ ωραία προσπαθώντας.
Οι στιχάρες: Αμέτρητοι μέσα μας κατοικούν.
Αν σκεφτώ ή αισθανθώ κάτι, αγνοώ
Ποιος είναι αυτός που σκέφτεται ή αισθάνεται.
Είμαι ο τόπος μόνο
όπου σκέφτηκε ή αισθάνθηκε.
Ψυχές περισσότερες από μία έχω.
Περισσότερα εγώ απ’ το εγώ το δικό μου.
Υπάρχω εν τούτοις,
Αδιάφορος για όλους.
Τους κάνω να σιωπούν: εγώ μιλάω.
Διασταυρωμένες οι παρορμήσεις
Αυτού που νιώθω ή δε νιώθω
Για το ποιος είμαι ερίζουν.
Τις αγνοώ. Τίποτα δεν υπαγορεύουν
Στο εγώ που γνωρίζω: εγώ γράφω.
Γκιγιόμ ΑπολλιναίρΟ ποιητής: Γάλλος με ανατολικοευρωπαϊκές καταβολές, μπαμπάς του σουρεαλισμού, γεννημένος το 1880, πιο σέξι από τους σέξι, πιο ντανταϊστής από τους ντανταϊστές. Έγραφε χωρίς σημεία στίξης. Τον χάσαμε πολύ νωρίς, στα 38 του, από την πανδημία της ισπανικής γρίπης. Αν είναι να διασκεδάσεις διαβάζοντας ποίηση, αυτόν θα διαβάσεις.
Οι στιχάρες: Λου είσαι το τριαντάφυλλό μου
Τα οπίσθια σου τα υπέροχα δεν είναι το πιο
όμορφο τριαντάφυλλο;
Τα στήθη σου τα στήθη σου τα αγαπημένα δεν
είναι κι αυτά τριαντάφυλλα;
Και τα τριαντάφυλλα δεν είναι κι αυτά ωραίες
μικρές Λου
Που τις μαστιγώνουμε όπως το αεράκι
Χτυπά των τριανταφύλλων τα οπίσθια
Παραμελημένη
Λου τριαντάφυλλο μου
Μου έστειλες τα φύλλα σου
Ω μικρή θεά
Δημιουργείς τα τριαντάφυλλα
Φτιάχνεις τα φύλλα
Τριαντάφυλλα
Μικρές γυμνές γυναίκες που χορεύουν
Με ευγένεια
Πάνω σε κούνιες λικνίζονται
Με γυαλιστερά φουστάνια
Tραγουδούν το πιο όμορφο άρωμα το πιο δυνατό
το πιο γλυκό
Λου τριαντάφυλλό μου ω τελειότητά μου σʼ αγαπώ
Kαι είναι με χαρά που κινδυνεύω να τσιμπηθώ
Για χάρη της ομορφιάς
Σʼ αγαπώ σε λατρεύω δαγκώνω σιγανά τα φύλλα σου
Τριαντάφυλλο που βασιλεύεις στα λουλούδια Λου
βασίλισσα των γυναικών
Σε φέρνω στην άκρη των δακτύλων ω Λου ω
τριαντάφυλλο
Στην άκρη των δαχτύλων και σε κρατώ σφιχτά
Μέχρι που λιποθυμάς
Όπως λιποθυμά το άρωμα
Από τα τριαντάφυλλα
Σʼ αγκαλιάζω Λου και σε λατρεύω
Κι άλλο ένα, γιατί έτσι:
Κι αργότερα αυτό το βράδυ θα πάμε
Στο σινεμα
Οι Καλλιτέχνες που είναι λοιπόν εκεί
Δεν είναι αυτοί που καλλιεργούν τις Καλές – Τέχνες
Δεν είναι αυτοί που όλο ασχολούνται με την Τέχνη
Την Τέχνη της ποίησης ή της μουσικής
Είναι ηθοποιοί και θεατρίνες
Αν είμασταν Καλλιτέχνες
Δε θα λέγαμε ποτέ στο σινεμά
Θα λέγαμε στο σινέ
Αλλά αν είμασταν παλιοί καθηγητές της επαρχίας
Δε θα λέγαμε ούτε σινεμά ούτε σινέ
Θα λέγαμε στον κινηματογράφο
Έτσι πρέπει Θεέ μου να έχουμε και γούστο
