Δεν είναι πολλές οι φορές που κανείς έχει την ευκαιρία να ”επικοινωνήσει” με τη σύγχρονη τέχνη και το έργο κάποιου από τους εκπροσώπους της.
Οι επιτηδευμένα καινοτόμες και αφαιρετικές μορφές έκφρασης που επιλέγουν καλλιτέχνες της εποχής μας δημιουργούν συχνά μάλλον το αίσθημα του ακατανόητου. Δεν συμβαίνει το ίδιο με την αναδρομική έκθεση ενός από τους διασημότερους Έλληνες της διασποράς, του Λουκά Σαμαρά, έργα του οποίου φιλοξενούνται αυτές τις ημέρες στην Εθνική Πινακοθήκη.
Ο Λουκάς Σαμαράς μαζί με τον Γιάννη Κουνέλλη ανήκουν στην κατηγορία εκείνη των Ελλήνων, η φήμη των οποίων μας ήλθε ”εισαγόμενη”. Στην περίπτωση του Σαμαρά ωστόσο, κάτι τέτοιο είναι δικαιολογημένο, αφού πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της έως τώρα ζωής του στις ΗΠΑ. Γεννημένος στην Καστοριά το 1936, ακολούθησε τους μετανάστες γονείς του στην ”Χώρα της Ευκαιρίας”, όπου ανδρώθηκε πνευματικά και άρθρωσε τον πρώτο καλλιτεχνικό του λόγο.
Η καλλιτεχνική του δραστηριότητα είναι πολυσχιδέστατη, μια και εκτός του ότι υπήρξε εικαστικός, υπηρέτησε και την υποκριτική τέχνη, ενώ δημιούργησε αρκετές ταινίες μικρού μήκους. Η παρουσία και το έργο του ”σφράγισαν” το καλλιτεχνικό γίγνεσθαι της Νέας Υόρκης το ’50 και ’60, δεκαετίας κατά τις οποίες καθιερώθηκε σαν ένας από τους εν ζωή ”μεγάλους”.
Τα ίδια τα έργα του, όπως παρουσιάστηκαν στην εξαιρετικά προσεγμένη αυτή αναδρομική έκθεση, φανερώνουν θαυμαστό εύρος ταλέντων και χαρακτηριστική άνεση στη χρήση όλων των εκφραστικών μέσων. Μην νομίσει κανείς ότι στην έκθεση του Λουκά Σαμαρά θα αντίκριζε την αυτόματα κατανοητή και ακαδημαϊκή ”γλώσσα” των Ιταλών δασκάλων του 15ου αιώνα.
Οι φόρμες που χρησιμοποιεί ο Σαμαράς αφίστανται συνειδητά από το ”πραγματικό” και υπηρετούν τον κυρίαρχο αφηρημένο εξπρεσιονισμό του 20ου αιώνα. Ωστόσο, η σημαντική διαφορά στο έργο του Σαμαρά είναι ότι αυτό το ταξίδι ανάμεσα στο ”είναι” και το ”φαντάζεσθαι” είναι παρατηρήσιμο, αναγνώσιμο και κατανοητό.
Στην έκθεση που διοργάνωσε το Ίδρυμα Ι. Φ. Κωστόπουλου έλαβαν μέρος περισσότερα από 400 έργα του σύγχρονου δημιουργού, αντιπροσωπευτικά όλου του εύρους της δράσης του: Πίνακες, γλυπτά, φωτογραφίες, έπιπλα, video, ακόμα και εικόνες ψηφιακά επεξεργασμένες με Ηλεκτρονικό Υπολογιστή, αφού ο Λουκάς Σαμαράς δεν είναι από εκείνους που σταματούν να εξελίσσονται.
”Ταξίδι στο εγώ” ήταν ο τίτλος της έκθεσης. Όχι τυχαία. Στη μεγάλη πλειοψηφία των έργων που παρουσιάστηκαν, ο Λουκάς Σαμαράς ασχολείται κυρίως με τον εαυτό του: Αυτοψυχαναλύεται, αποδομεί τη μορφή και τις σκέψεις του, ισορροπώντας ανάμεσα στη σοβαρότητα και το σαρκασμό.Χρησιμοποιεί όλων των ειδών τα ”υλικά” (μελάνι, λάδι, μέταλλο, ξύλο, ύφασμα, pixels), ενώ επιφυλάσσει μια ξεχωριστή θέση στο χρώμα, αλλά και στην απουσία του.
Μια πραγματικά θαυμάσια έκθεση για όσους είχαν την ευκαιρία να την επισκεφθούν.
