ReMap 4: Η σύγχρονη τέχνη στους δρόμους του Κεραμεικού

του Γιάννη Ασδραχά

Στο Μεταξουργείο και τον Κεραμεικό ογδόντα οκτώ οικοδομικά τετράγωνα συνιστούν ένα «κράτος εν κράτη». Τα σύνορα είναι ανοικτά και ελεύθερα για όλους, ενώ οι λειτουργοί του υπακούουν μόνο στις άπειρες εκφάνσεις της φαντασίας. Πρόκειται για το Remap, τη μεγάλη γιορτή της σύγχρονης τέχνης που για τέταρτη χρονιά φέτος μετατρέπει αυτές τις «ευαίσθητες» περιοχές της Αθήνας σε ένα κομβικό σημείο της εικαστικής σκηνής με εμβέλεια που περνάει τα σύνορα. Και όπως πάντα ανοικτό και δωρεάν για το κοινό.

Συμμετέχουν 250 καλλιτέχνες από πολλά σημεία του πλανήτη (Ελλάδα, Ηνωμένο Βασίλειο, Γερμανία, Ελβετία, Ιταλία, Γαλλία, Αμερική και την Τουρκία) και οι περιοχές δράσης τους ορίζονται από τους τρεις βασικούς δρόμους του Κεραμεικού - Μεταξουργείου, τις οδούς Λεωνίδου, Κεραμεικού, Ιάσονος, Θερμοπυλών και Αγησιλάου. Συνολικά παρουσιάζονται 1500 έργα σε περισσότερες από 60 εκθέσεις με τη συμμετοχή 23 ελληνικών ανερχόμενων και διεθνών γκαλερί. Αυτό το υλικό φιλοξενείται σε 24 ετερόκλητους αστικούς χώρους: από οικόπεδα και υπόγεια μέχρι νεοκλασικά κτίρια, διαμερίσματα, βιομηχανικούς χώρους κ.α. Εκτός όμως από τον εκθεσιακό χαρακτήρα, καθ' όλη τη διάρκεια του Remap θα πραγματοποιηθούν επίσης ανεξάρτητα project και ειδικές εκδηλώσεις.

Κύριος στόχος της διοργάνωσης, όπως σημειώνεται, είναι η ανάδειξη της δημιουργικής και διεθνούς δυναμικής της Αθήνας ως κέντρο παραγωγής σύγχρονης τέχνης στον παγκόσμιο πολιτιστικό χάρτη.

Και για να μην χαθεί κανείς από την πληθώρα χώρων εκδηλώσεων και δράσεων το “Remap” στο φετινό του info-point ζωντάνεψε την αυλή των παλιών αθηναϊκών σπιτιών σε ένα κτήριο του οποίου οι υπαίθριοι χώροι είχαν αυτή τη λειτουργία. Αυτή η χαμένη καθημερινότητα θα ζωντανέψει σε μια παλιά κατοικία που βρίσκεται στην πλατεία Αυδή σε σχεδιασμό και επιμέλεια του αρχιτεκτονικού γραφείου Mark Οffice (Κατερίνα Αποστόλου, Μίνα Κολάκη, Αργυρώ Πουλιόβαλη). Το περιβάλλον της αυλής έχει διαμορφωθεί με ευτελή ανακυκλούμενα οικοδομικά υλικά με σκοπό την αναβίωση της αίσθησης της παλιάς αθηναϊκής αυλής ως δοχείο υπαίθριου ιδιωτικού βίου. Στο χώρο του Info Point οι επισκέπτες μπορούν να βρουν πληροφορίες για το πρόγραμμα, και να δουν έντυπο υλικό και εκδόσεις των επιμέρους εκθέσεων και καλλιτεχνών που συμμετέχουν στο ReMap.

Το φετινό πρόγραμμα του ReMap κινείται σε τέσσερις βασικούς άξονες. Τα Gallery Shows, όπου 23 διεθνείς και ελληνικές γκαλερί παρουσιάζουν εκθέσεις σε διαφορετικές τοποθεσίες της περιοχής. Μέσα σε αυτές βρίσκονται και 11 ελληνικές γκαλερί. Με τίτλο Independent project παρουσιάζονται 34 ανεξάρτητα projects από επιμελητές και ομάδες καλλιτεχνών από όλο τον κόσμο με ιδιαίτερη έμφαση στη συνύπαρξη του ελληνικού στοιχείου με το διεθνές, μέσα στους χώρους του ReMap και της περιοχής του Κεραμεικού – Μεταξουργείου. Επίσης συμμετέχουν φορείς και ομάδες κατοίκων και καλλιτεχνών που έχουν μόνιμη έδρα στην περιοχή, η οποία είναι μια από τις πλέον δυναμικές και δημιουργικές περιοχές του ιστορικού κέντρου (Ε.Δ.Ω, Kunsthalle Athena, Παραμυθίας χωρίς όνομα, Θέατρο Συνεργείο).

Τέσσερις σημαντικοί φορείς πολιτισμού συμμετέχουν στο πρόγραμμα Institutions. Αναλυτικά το ίδρυμα ΔΕΣΤΕ, θα παρουσιάσει τα billboards του Ανδρέα Αγγελιδάκη για το ίδρυμα σε τρία διαφορετικά σημεία του Κεραμεικού-Μεταξουργείου. Η Kunsthalle Athena την ομαδική έκθεση Ιn the Studio, η οποία είναι το αποτέλεσμα της on-line καταγραφής που έκανε η ομάδα DailyLazy Projects παρουσιάζοντας φωτογραφικό υλικό από στούντιο καλλιτεχνών, δίνοντας έμφαση στο περιβάλλον του ατελιέ και το χώρο εργασίας ενός καλλιτέχνη.

Ο Οργανισμός ΝΕΟΝ παρουσιάζει την έκθεση “Echoes of Silence” σε ένα αναπαλαιωμένο νεοκλασικό της Οδού Αγησιλάου, σε επιμέλεια των Douglas Fogle και Δημήτρη Παλαιοκρασσά –συμμετέχουν με έργα τους μερικά από τα σημαντικά ονόματα της σύγχρονης τέχνης (Joseph Beuys, Louise Bourgeois κά). Τέλος το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης συμμετέχει με ένα πρωτότυπο κυνήγι θησαυρού με κυκλαδικά ειδώλια στους χώρους του ReΜap4, καθώς και με το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Τα Πρόσωπα του Χρόνου» για παιδιά και γονείς στο Info Point του ReMap4 στην Πλατεία Αυδή (στις 28/9).

Ο τελευταίος άξονας του προγράμματος έχει σχέση με ειδικές δράσεις και εκδηλώσεις, όπως συναυλίες, performances και εκπαιδευτικά προγράμματα. Αναλυτικά το Camp Contemporary Art Meeting Point θα παρουσιάσει μια σειρά προβολών με τίτλο An urban film map, μια έρευνα πάνω στην αστική τοπιογραφία και την καταγραφή της μέσα από φιλμ σε επιμέλεια Κίκας Κυριακάκου και Ανδρέα Κίκηρα. Η γκαλερί The Breeder θα συνεχίσει τις δράσεις της, που είχε ξεκινήσει τον Ιανουάριο του 2013 με τίτλο The Bohemians, παρουσιάζοντας στο ευρύ κοινό τα στούντιο τεσσάρων καλλιτεχνών που ζουν και εργάζονται στο Μεταξουργείο και στον Κεραμεικό. Προκειται για τους Μιχάλη Κατζουράκη (Σαλαμίνος 13Α), Γιώργο Λαζόγκα (Σαλαμίνος 16), Γιώργο Ξένο (Παραμυθιάς 45) και Κατερίνα Κανά (Λεωνίδου 25, 3ος όροφος). Τα εργαστήρια θα είναι ανοικτά από τις 17.00 έως τις 22.00 το βράδυ.

Παράλληλα, τo Ελληνο-Αυστριακό project Dada Da Academy and Psychonavigation, θα ντύσει μουσικά το ReΜap4 εμπλουτίζοντας το με διαδραστικές παραστάσεις. Ο έσχατος άξονας του προγράμματος έχει σχέση με ειδικές δράσεις και εκδηλώσεις, όπως συναυλίες, performances και εκπαιδευτικά προγράμματα, που εμπλουτίζουν το βασικό εκθεσιακό πρόγραμμα. Περισσότερες πληροφορίες για το πρόγραμμα και τους συμμετέχοντες μπορείτε να δείτε στο www.remapkm.org και στη σελίδα του ReMap4 στο Facebook.



Μιλήσαμε με την διευθύντρια του ReMap, Έφη Κομνηνού, επιμελήτρια με εξειδίκευση στη διοίκηση και οργάνωση πολιτιστικών οργανισμών και δραστηριοτήτων, την πολιτιστική πολιτική και την επικοινωνία. Μας μίλησε για το φετινή διοργάνωση και τη σημασία της τέχνης στις μέρες μας

Πιο πολυσυλλεκτικό, διεθνές και ανοιχτό από κάθε άλλη φορά χαρακτηρίζεται το φετινό πρόγραμμα του Remap. Μπορείτε να μας διευκρινίσετε τους λόγους;
Το Remap είναι μία διοργάνωση που προσφέρει στο κοινό ένα πρόγραμμα που επικεντρώνεται στη σύγχρονη τέχνη εκπροσωπώντας διαφορετικές τάσεις. Το φετινό πρόγραμμα είναι διευρυμένο με μεγάλο αριθμό συμμετοχών τόσο από καλλιτέχνες όσο και από οργανισμούς από όλο τον κόσμο. Η διοργάνωση έχει ιδιαίτερο χαρακτήρα επειδή είναι μοναδικό αυτό που συμβαίνει σε κενούς και εγκαταλειμμένους χώρους του Μεταξουργείο και το κέντρο, προσφέροντας στο κοινό μία μεγάλη βόλτα σε 88 οικοδομικά τετράγωνα. Μία δράση καινοτόμα σε διεθνές επίπεδο που έχει καθιερωθεί ως μία μεγάλη ανοικτή πλατφόρμα ανάδειξης τάσεων με συνύπαρξη καθιερωμένων καλλιτεχνών με νέους. Φέτος οι συμμετοχές είναι σημαντικές, πράγμα που δηλώνει ότι υπάρχει ενδιαφέρον από την σύγχρονη τέχνη για την αποτύπωση της Αθήνας σε αυτό το περιβάλλον της κρίσης.

Κατά τη γνώμη σας τι έχει εξελιχθεί, ωριμάσει, αναθεωρηθεί από την πρώτη διοργάνωση μέχρι τη σημερινή;
Ένα σημαντικό γεγονός είναι ότι το πρόγραμμα διευρύνεται σε κάθε διοργάνωση ως προς το καλλιτεχνικό του περιεχόμενο. Η πλατφόρμα είναι ώριμη από κάθε άλλη φόρα με ιδιαίτερα αυξημένο ενδιαφέρον που αντανακλάται στις συμμετοχές. Νέοι άνθρωποι έρχονται να πουν κάτι διαφορετικό με ένα τρόπο μοναδικό. Με επίκεντρο, αλλά και μέσο, τη σύγχρονη τέχνη και ό,τι απασχολεί τους καλλιτέχνες σήμερα.

Το Remap κινείται έξω από το πλαίσιο των γκαλερί, των εκθεσιακών χώρων ή των μουσείων. Βέβαια αφορά ότι και τους παραπάνω χώρους, την τέχνη. Οπότε ποια είναι η ειδοποιός διαφορά;
Το Remap αφορά την πόλη και τον τρόπο που η Αθήνα τοποθετεί τη σύγχρονη πολιτιστική ταυτότητά της στο χάρτη σε ένα διαφορετικό πλαίσιο. Δεν χρησιμοποιούμε συμβατικούς τρόπους -και δεν χρησιμοποιώ τη λέξη «συμβατικός» με αρνητικό φορτίο. Σε οικόπεδα, ταράτσες, νεοκλασικά, διαμερίσματα παρουσιάζονται πρότζεκτ από γκαλερί και ιδρύματα που καταδεικνύουν τι απασχολεί τους καλλιτέχνες σήμερα σε ένα πλαίσιο που είναι ανοικτό. Έρχονται στη περιοχή και όχι με τους συνήθεις τρόπους που παρουσιάζεται η τέχνη. Και αυτό δεν αφορά μόνο τα ελληνικά δεδομένα. Ακόμη παράλληλες εκδηλώσεις από μουσικές και εκπαιδευτικό πρόγραμμα συμπληρώνουν το πρόγραμμα.
 
Από τις ομάδες και τους καλλιτέχνες του εξωτερικού ποια χώρα έχει τη μεγαλύτερη αντιπροσώπευση;
Έχουμε πολλές συμμετοχές από χώρες όπως Γερμανία, Ιταλία, Μεγάλη Βρετανία κ.α. Όμως δεν έχει τόσο σημασία ο αριθμός των συμμετέχων όσο ποιοι είναι αυτοί συμμετέχουν. Παράδειγμα μία σημαντική γκαλερί της Νέας Υόρκης «Μaccarone». Αλλά και άλλες περιπτώσεις με ενδιαφέρουσα δυναμική, όπως η Ακαδημία Καλών Τεχνών της Βιέννης που συμμετέχει στο Remap με ένα εργαστήριο το οποίο αποτελούν 35 φοιτητές που βρέθηκαν πριν από μέρες στην πόλη της Αθήνας και παρουσιάζουν το έργο τους. Με τις συμμετοχές αυτές παίρνει η πόλη ένα θετικό πρόσημο και συμβάλει σε αυτό που οραματιζόμαστε ότι μπορεί να συμβεί στη χώρα. Η Ελλάδα οφείλει να παίζει σημαντικό ρόλο στα παγκόσμια πολιτιστικά γεγονότα και αυτό συμβαίνει όλο και περισσότερο.

Έχουν συμπληρωθεί 8 χρόνια από την πρώτη διοργάνωση. Μέσα σε αυτό το χρονικό διάστημα η Ελλάδα άλλαξε και η ζωή για το μέσο έλληνα έγινε όλο και πιο δυσχερής. Από την εμπειρία σας αυτό αντανακλάται και στο έργο των καλλιτεχνών ή ζουν σε ένα άλλου τύπου κουκούλι;
Οι καλλιτέχνες ζουν την πραγματική ζωή και αντιλαμβάνονται ότι η κρίση δεν είναι μόνο οικονομική αλλά και πολιτική και κοινωνική. Και ότι δεν είναι μόνο ελληνική. Πολλά ζητήματα απεικονίζονται στο πρόγραμμα με πολυσυλλεκτικότητα και εύρος. Ζητούμενο είναι το Remap να λειτουργήσει σαν πλατφόρμα σε ό,τι απασχολεί την ελληνική παραγωγή σήμερα λειτουργώντας έτσι συμβολικά σε πολλά πολλαπλά επίπεδα.

• Στο «Remap» συμμετέχουν οι 11 ελληνικές γκαλερί: a.antonopoulou.art, CAN Christina Androulidaki gallery, Eleni Koroneou Gallery, Elika Gallery, Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Ιλεάνα Τούντα, Kalfayan Galleries, Melas Papadopoulos, Qbox Gallery, Αίθουσα Τέχνης Ρεβέκκα Καμχή, The apartment, The Breeder). Από την Ιταλία: (Federico Vavassori, Galleria Franco Noero, Galeria Lorcan ΟʼNeill, T293. Από την Ελβετία (Galerie Eva Presenhuber, RaebervonStenglin. Η "Μaccarone» από την Αμερική. /Από την Τουρκία η «Rodeo». Από τη Γερμανία η «Peres projects». Από τη Bρετανία οι εικαστικοί χώροι «Jonathan Viner» και «Τhe Modern Institute», και η διεθνήw «Gagosian».