Η Ευρώπη του 5000 π.Χ. στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης
Καλλιτεχνήματα που έφερε στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη στους νεολιθικούς οικισμούς της Κοιλάδας του Δούναβη φιλοξενεί το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης.
του Γιάννη Ασδραχά
Τεχνουργήματα που έφερε στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη στην Βουλγαρία, την Ρουμανία και την Ελλάδα φανέρωσαν τα σημάδια ενός πολιτισμού, τα ίχνη του οποίου προσδιορίζονται πριν από 6500 χρόνια. Αυτός ο πολιτισμός συστήνεται στο ελληνικό κοινό μέσα από την μεγάλη έκθεση που παρουσιάζεται στους χώρους του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης με τίτλο «Το Ξεχασμένο Παρελθόν της Ευρώπης/ Η Κοιλάδα του Δούναβη 5000-3500 π.Χ.».
Στις αίθουσες του μουσείου παρουσιάζονται κινητά αντικείμενα καθημερινής χρήσης και λατρευτικά υψηλής τέχνης και τεχνολογίας για την εποχή που κατασκευάστηκαν. Συνολικά στις προθήκες βρίσκονται διακόσια νεολιθικά αντικείμενα από την Ρουμανία, τη Βουλγαρία, και την Μολδαβία, και ακόμα άλλα ενενήντα αντικείμενα από ελληνικές νεολιθικές θέσεις της ίδιας περιόδου που παρουσιάζονται για συγκριτικούς σκοπούς στους χώρους του μουσείου σε συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού.
Οι προϊστορικοί τεχνίτες αλλά και καλλιτέχνες άφησαν το αποτύπωμα τους σε πυλό, πέτρα, μέταλλο και κόκαλο –υλικά που κέρδισαν το πέρασμα τους μέσα στις χιλιετηρίδες για να φτάσουν στις μέρες μας, μεταμορφωμένα σε ανθρωπόμορφα ειδώλια όπως του «Στοχαστή» και της γυναικείας μορφής από την Cemevoda της Ρουμανίας, εντυπωσιακά αγγεία καλυμμένα με διάκοσμο από το Cucuteni της Ρουμανίας, χάλκινα σφυριά και καρφίτσες από την Βάρνα της Βουλγαρίας, που αν και χρονολογούνται από το 4000 π.Χ. οι φόρμες τους ελάχιστα διαφέρουν από τα σημερινά εργαλεία.
Εντυπωσιακά είναι τα χρυσά ανθρωπόμορφα ευρήματα που βρέθηκαν σε ένα από τα πρώτα καταγεγραμμένα νεκροταφεία στην Βάρνα της Βουλγαρίας. Τα ευρήματα στους τάφους ίσως να είναι από τις πρωτες καταγραφές κοινωνικής δομής διαμορφωμένης σε τάξεις. Από τα ελληνικά ευρήματα ξεχωρίζουν μέρη του νεολιθικού κατασχεμένου θησαυρού, και το πήλινο ομοίωμα οικίας με οκτώ ανθρωπόμορφα ειδώλια στο εσωτερικό της που ανακαλύφθηκε στην Πλατιά Μαγούλα Ζάκρου Τρικάλων.
Οι κάτοικοι των νεολιθικών Βαλκανίων ήταν οι πρώτοι στην ευρωπαϊκή ήπειρο που υιοθέτησαν ένα νέο μοντέλο οικονομίας, βασισμένο στην καλλιέργεια της γης και την κτηνοτροφία. Αυτό συνέβη την 7η χιλιετία π.Χ. και σήμανε μια ριζική αλλαγή στον τρόπο αλληλεπίδρασης του ανθρώπου με το περιβάλλον. Μετά από εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια νομαδικής ζωής –κατά τη διάρκεια των οποίων σημειώθηκε ελάχιστη πρόοδος– οι άνθρωποι άρχισαν να κατοικούν σε μόνιμους οικισμούς και να αναπτύσσουν νέες τεχνικές δεξιότητες και τρόπους κοινωνικής αλληλεπίδρασης.
Ο οίκος έγινε το κέντρο της κοινωνικής ζωής και ο άνθρωπος άρχισε να διερευνά άγνωστες έως τότε πτυχές του υλικού και πνευματικού του κόσμου. Αντικατέστησε τις παραδοσιακές καλύβες με μόνιμα κτίσματα και τα καλάθια με πήλινα αγγεία, Κατανόησε τις ιδιότητες των μετάλλων και άρχισε να κατασκευάζει πολύ πιο αποτελεσματικά εργαλεία. Εξέφρασε τις πνευματικές του ανησυχίες μέσω των ειδωλίων και των ταφικών εθίμων. Και ανέπτυξε ένα σύνθετο σύστημα ανταλλαγών.
Κατά την 5η χιλιετία π.Χ., οι νεολιθικοί πολιτισμοί των Βαλκανίων ήταν από τους πιο προηγμένους της εποχής –με πυκνοκατοικημένους οικισμούς, έντονη κοινωνική διαστρωμάτωση, εντυπωσιακές θρησκευτικές τελετές, σύνθετα δίκτυα ανταλλαγών και σημαντικές κατακτήσεις στον τομέα της μεταλλουργίας. Ωστόσο, στα μέσα της 4ης χιλιετίας, οι περισσότεροι από αυτούς άρχισαν να καταρρέουν απότομα. Οι λόγοι της κατάρρευσης δεν είναι σαφείς: Πληθυσμιακές μετακινήσεις και εισβολές; Κλιματικές αλλαγές; Εξάντληση των φυσικών πόρων;
Η έκθεση οργανώνεται από το Institute for the Study of the Ancient World του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, σε συνεργασία με το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο της Ρουμανίας στο Βουκουρέστι, με τη συμμετοχή του Περιφερειακού Ιστορικού Μουσείου της Βάρνας στη Βουλγαρία και του Εθνικού Αρχαιολογικού και Ιστορικού Μουσείου της Μολδαβίας στο Κισινάου. Την έκθεση συνοδεύει αγγλικός κατάλογος για τα αντικείμενα από την Ρουμανία, Βουλγαρία και Μολδαβία, και ελληνικός κατάλογος για τα ελληνικά αντικείμενα της έκθεσης.
Info:
«Το Ξεχασμένο παρελθόν της Ευρώπης: Η κοιλάδα του Δούναβη, 5000-3500 π.Χ»
Mουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, Νεοφύτου Δούκα 4 και Βασ. Σοφίας & Ηροδότου 1, Αθήνα, τηλ.: 210 7228321-3
Διάρκεια έκθεσης: 7 Οκτωβρίου 2010 έως 10 Ιανουαρίου 2011
Ωράριο λειτουργίας: Δευτέρα – Τετάρτη – Παρασκευή – Σάββατο: 10.00 – 17.00, Πέμπτη: 10.00 – 20.00, Κυριακή: 11.00 – 17.00, Τρίτη: κλειστά.
Γενική είσοδος 7 ευρώ
Τεχνουργήματα που έφερε στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη στην Βουλγαρία, την Ρουμανία και την Ελλάδα φανέρωσαν τα σημάδια ενός πολιτισμού, τα ίχνη του οποίου προσδιορίζονται πριν από 6500 χρόνια. Αυτός ο πολιτισμός συστήνεται στο ελληνικό κοινό μέσα από την μεγάλη έκθεση που παρουσιάζεται στους χώρους του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης με τίτλο «Το Ξεχασμένο Παρελθόν της Ευρώπης/ Η Κοιλάδα του Δούναβη 5000-3500 π.Χ.».
Στις αίθουσες του μουσείου παρουσιάζονται κινητά αντικείμενα καθημερινής χρήσης και λατρευτικά υψηλής τέχνης και τεχνολογίας για την εποχή που κατασκευάστηκαν. Συνολικά στις προθήκες βρίσκονται διακόσια νεολιθικά αντικείμενα από την Ρουμανία, τη Βουλγαρία, και την Μολδαβία, και ακόμα άλλα ενενήντα αντικείμενα από ελληνικές νεολιθικές θέσεις της ίδιας περιόδου που παρουσιάζονται για συγκριτικούς σκοπούς στους χώρους του μουσείου σε συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού.
Οι προϊστορικοί τεχνίτες αλλά και καλλιτέχνες άφησαν το αποτύπωμα τους σε πυλό, πέτρα, μέταλλο και κόκαλο –υλικά που κέρδισαν το πέρασμα τους μέσα στις χιλιετηρίδες για να φτάσουν στις μέρες μας, μεταμορφωμένα σε ανθρωπόμορφα ειδώλια όπως του «Στοχαστή» και της γυναικείας μορφής από την Cemevoda της Ρουμανίας, εντυπωσιακά αγγεία καλυμμένα με διάκοσμο από το Cucuteni της Ρουμανίας, χάλκινα σφυριά και καρφίτσες από την Βάρνα της Βουλγαρίας, που αν και χρονολογούνται από το 4000 π.Χ. οι φόρμες τους ελάχιστα διαφέρουν από τα σημερινά εργαλεία.
Εντυπωσιακά είναι τα χρυσά ανθρωπόμορφα ευρήματα που βρέθηκαν σε ένα από τα πρώτα καταγεγραμμένα νεκροταφεία στην Βάρνα της Βουλγαρίας. Τα ευρήματα στους τάφους ίσως να είναι από τις πρωτες καταγραφές κοινωνικής δομής διαμορφωμένης σε τάξεις. Από τα ελληνικά ευρήματα ξεχωρίζουν μέρη του νεολιθικού κατασχεμένου θησαυρού, και το πήλινο ομοίωμα οικίας με οκτώ ανθρωπόμορφα ειδώλια στο εσωτερικό της που ανακαλύφθηκε στην Πλατιά Μαγούλα Ζάκρου Τρικάλων.
Οι κάτοικοι των νεολιθικών Βαλκανίων ήταν οι πρώτοι στην ευρωπαϊκή ήπειρο που υιοθέτησαν ένα νέο μοντέλο οικονομίας, βασισμένο στην καλλιέργεια της γης και την κτηνοτροφία. Αυτό συνέβη την 7η χιλιετία π.Χ. και σήμανε μια ριζική αλλαγή στον τρόπο αλληλεπίδρασης του ανθρώπου με το περιβάλλον. Μετά από εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια νομαδικής ζωής –κατά τη διάρκεια των οποίων σημειώθηκε ελάχιστη πρόοδος– οι άνθρωποι άρχισαν να κατοικούν σε μόνιμους οικισμούς και να αναπτύσσουν νέες τεχνικές δεξιότητες και τρόπους κοινωνικής αλληλεπίδρασης.
Ο οίκος έγινε το κέντρο της κοινωνικής ζωής και ο άνθρωπος άρχισε να διερευνά άγνωστες έως τότε πτυχές του υλικού και πνευματικού του κόσμου. Αντικατέστησε τις παραδοσιακές καλύβες με μόνιμα κτίσματα και τα καλάθια με πήλινα αγγεία, Κατανόησε τις ιδιότητες των μετάλλων και άρχισε να κατασκευάζει πολύ πιο αποτελεσματικά εργαλεία. Εξέφρασε τις πνευματικές του ανησυχίες μέσω των ειδωλίων και των ταφικών εθίμων. Και ανέπτυξε ένα σύνθετο σύστημα ανταλλαγών.
Κατά την 5η χιλιετία π.Χ., οι νεολιθικοί πολιτισμοί των Βαλκανίων ήταν από τους πιο προηγμένους της εποχής –με πυκνοκατοικημένους οικισμούς, έντονη κοινωνική διαστρωμάτωση, εντυπωσιακές θρησκευτικές τελετές, σύνθετα δίκτυα ανταλλαγών και σημαντικές κατακτήσεις στον τομέα της μεταλλουργίας. Ωστόσο, στα μέσα της 4ης χιλιετίας, οι περισσότεροι από αυτούς άρχισαν να καταρρέουν απότομα. Οι λόγοι της κατάρρευσης δεν είναι σαφείς: Πληθυσμιακές μετακινήσεις και εισβολές; Κλιματικές αλλαγές; Εξάντληση των φυσικών πόρων;
Η έκθεση οργανώνεται από το Institute for the Study of the Ancient World του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, σε συνεργασία με το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο της Ρουμανίας στο Βουκουρέστι, με τη συμμετοχή του Περιφερειακού Ιστορικού Μουσείου της Βάρνας στη Βουλγαρία και του Εθνικού Αρχαιολογικού και Ιστορικού Μουσείου της Μολδαβίας στο Κισινάου. Την έκθεση συνοδεύει αγγλικός κατάλογος για τα αντικείμενα από την Ρουμανία, Βουλγαρία και Μολδαβία, και ελληνικός κατάλογος για τα ελληνικά αντικείμενα της έκθεσης.
Info:
«Το Ξεχασμένο παρελθόν της Ευρώπης: Η κοιλάδα του Δούναβη, 5000-3500 π.Χ»
Mουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, Νεοφύτου Δούκα 4 και Βασ. Σοφίας & Ηροδότου 1, Αθήνα, τηλ.: 210 7228321-3
Διάρκεια έκθεσης: 7 Οκτωβρίου 2010 έως 10 Ιανουαρίου 2011
Ωράριο λειτουργίας: Δευτέρα – Τετάρτη – Παρασκευή – Σάββατο: 10.00 – 17.00, Πέμπτη: 10.00 – 20.00, Κυριακή: 11.00 – 17.00, Τρίτη: κλειστά.
Γενική είσοδος 7 ευρώ
