Ν. Σίσκος - Β. Νομίδου: Δύο τέχνες (επαν)εξετάζουν τη γυναικεία φύση

του Γιάννη Ασδραχά

Η αχλή των μύθων της γενεαλογίας του θηλυκού καλύπτει αυτές τις μέρες τους χώρους της γκαλερί "Γιάννα Γραμματοπούλου" και "Fizz". Εκεί, στην τυφλή προέκταση της οδού Βαλαωρίτου, λειτουργεί ένα εργαστήριο στο οποίο «ζυμώνεται» η τέχνη από τους σύγχρονους εκφραστές της, σχεδόν μυστικά από την περιρρέουσα ατμόσφαιρα και ταυτότητα της κοσμικής αθηναϊκής διάβασης.

Δύο εκθέσεις μετασχηματίζουν την διάταξη των κανόνων της δεδομένης πραγματικότητας που αφορούν τη γυναικεία μορφή στην τέχνη. Υπερρεαλιστικές αναγνώσεις του ορισμού της μοιραίας γυναίκας, από αυτές που ταυτίστηκε αντανακλώμενος στα αριστουργήματα της ζωγραφικής αναδεικνύει ο Νίκος Σίσκος στην έκθεση ''les femmes fatales'' στη γκαλερί «Έκφραση - Γιάννα Γραμματοπούλου» (Βαλαωρίτου 9α).

Λίγα μέτρα παραπέρα στην Fizz, οι θηλυκές αναλογίες του σώματος από τα άγουρα χρόνια μέχρι και την ενηλικίωση χαρτογραφούνται στις τρεις διαστάσεις της γλυπτικής από την Βάλλυ Νομίδου, υπό τον γενικό τίτλο “Let it Bleed” (Αστο να ματώσει).

«Το ωραίο αγκαλιάζει το τρομακτικό για να συναντήσουν το αινιγματικό. Χαρακτηριστικά όχι μόνο της μοιραίας γυναίκας αλλά και κάθε προσπάθειας της νόησης για να γνωρίσει τον εαυτό της», σημειώνει για το έργο του βραβευμένου από την Ακαδημία Αθηνών Νίκου Σίσκου, ο ιστορικός τέχνης Δημήτρης Σκαλίγκος.

Τα έργα του συνιστούν μία περιήγηση στην τεχνοτροπία και τις εποχές που σφράγισαν την εξέλιξη της ζωγραφικής. Ως βάση στο ταξίδι του στον γυναικείο μύθο είναι αναγνωρίσιμες Γοτθικές Μαντόνες, Αναγεννησιακές καλλονές, Βασίλισσες και ποπ ινδάλματα. Η εικαστική επέμβαση του Νίκου Σίσκου, ο οποίος συμμετείχε στη διεθνή έκθεση τέχνης Contemporary Istanbul 200, τις φυγαδεύει από την εποχή τους και τις τοποθετεί σε ένα άχρονο σύμπαν, που δεν ορίζεται από κανόνες: οι πρωταγωνίστριες των έργων μεταμορφώνονται σε έντομα. Αποκτούν χαρακτηριστικά πλασμάτων από το ζωικό βασίλειο. Μεγαλώνουν υπερβολικά τα άκρα τους. Και το περιβάλλον τους εμποτίζεται στην απεικόνιση του με το πνεύμα του σουρεαλισμού.

«Αυτές οι μορφές, απόκοσμες, περίεργες και γοητευτικές, που εμπεριέχουν το μυστήριο και το αίνιγμα» όπως σημειώνει ο Δημήτρης Σκαλίγκος, δεν αποτελούν «επίπεδες ζωγραφικές φόρμες αλλά εξεικονίζουν την διαχρονικά υπερβατική φύση της ανθρώπινης ύπαρξης. Φτιαγμένες με τις αισθητικές ποιότητες της δυτικής παράδοσης και το υπερβολικό παρά φύσιν στοιχείο της campy ευαισθησίας, είναι τοποθετημένες στο κέντρο της σύνθεσης. Μοιάζουν με το πορτραίτο μίας «εκκεντρικής ντίβας που μεγάλωσε στο παρελθόν αλλά έρχεται από το μέλλον για να εξωτερικεύσει τον αέναο εσώψυχο διάλογο με τον εαυτό της».

Θα μπορούσαν να είναι συγγενείς οι χώροι που κινείται το έργο των Βάλλυς Νομίδου και Νίκου Σισκού, με τον τρόπο που γειτνιάζουν οι εκθέσεις τους. Περιοχές που ορίζονται τόσο στην αποτύπωση του γυναικείου ψυχισμού, όσο και στην διαδικασία αντιθέσεων. Όπως σημειώνει η επιμελήτρια Λίνα Τσικούτα τα έργα της εικαστικού υφίστανται μέσα από μία διαδικασία αντιθέσεων της ίδιας της δημιουργίας τους.

«Αντιθετικό στοιχείο αναδεικνύεται η ομορφιά και το αποκρουστικό», τονίζει, ενώ οι μορφές αναβλύζουν την «αβάσταχτη διαδικασία αυτογνωσίας μίας υπαρξιακής συνθήκης μέσα από την σύγκλιση τέχνης και ζωής. Τελικά αναδεικνύεται η διττή προσπάθεια της Βάλλυς Νομίδου να απεικάσει ταυτόχρονα στο χώρο την ρεαλιστική πραγματικότητα των μορφών της και την εσωτερική τους κατάσταση με μια διπλή πορεία από έξω προς τα μέσα, αλλά και κυρίως από το εσωτερικό προς την εξωτερική επιδερμίδα, εκθέτοντας τον ψυχισμό των μορφών, μέσα από την διερεύνηση μιας ακραίας υπαρξιακής συνθήκης».

Η έκθεση απαρτίζεται από μια σειρά γλυπτών σε φυσικό μέγεθος που απεικονίζουν νεαρές γυναίκες και μικρά κορίτσια, και μια σειρά αποσπασματικών τμημάτων, όπως κεφάλια ή χέρια. Το κυρίαρχο υλικό της Νομίδου είναι το πεπιεσμένο χαρτί, που δίνει τον απαραίτητο όγκο για την πλαστική του σώματος. Τα υλικά που λειτουργούν ως επικάλυψη είναι τούλια, πολύτιμες πέτρες, χάρτινες δαντέλες, σύρματα.

Οι μορφές, ήρεμες, σιωπηλές, με κλειστά μάτια στέκουν, λειτουργώντας ως ένα ενιαίο περιβάλλον από έργο σε έργο, αποστασιοποιημένες, προτάσσοντας την έκδηλη ενδοσκόπησή τους. Μοναχικές υπάρξεις με κλίση στο εσωτερικό, το ενδόμυχο και το ερμητικό, όπου ο πόνος, αν και έντονος, παραμένει βουβός και εσωτερικός.

Σε επίπεδο τεχνικής, όπως σημειώνει η τεχνοκριτικός Λίνα Τσίκουτα, η καλλιτέχνης μοιάζει να «υπονομεύει την τελειότητα της ανατομίας και του ρεαλισμού με κοψίματα, σκισίματα, ανοίγματα, που αποκαλύπτουν την εσωτερική δομή της κατασκευής, η οποία ενίοτε αναπτύσσεται προς τα έξω».

ΙNFO:
* Νίκος Σίσκος "Les fammes fatales"
Γκαλερί "Έκφραση- Γιάννα Γραμματοπούλου", Βαλαωρίτου 9Α, Κολωνάκι.
Διάρκεια έως τις 10 Απριλίου
Ώρες λειτουργίας: Τρίτη έως Παρασκευή 11 π.μ.-2 μ.μ. και 6-9 μ.μ., Σάββατο: 11 π.μ.-2 μ.μ.

* Βάλλυ Νομίδου "Let it bleed"
Γκαλερί «Fizz», Βαλαωρίτου 9Γ, Κολωνάκι.
Διάρκεια έωςς τις 10 Απριλίου
Ώρες λειτουργίας: Τρίτη έως Παρασκευή 11 π.μ.-9 μ.μ. Σάββατο: 11 π.μ.-2 μ.μ.