Ν. Χαραλαμπίδης: "Άδειο Μουσείο" με αφορμή ένα άδειο αεροδρόμιο

του Γιάννη Ασδραχά

LCNC είναι ο κωδικός ενός αεροδρομίου που έχει να χρησιμοποιηθεί τριάντα έξι χρόνια: αυτού της Λευκωσίας. Το 1974 ο διάδρομος του από πύλη της Κύπρου με τον υπόλοιπο κόσμο έγινε η νεκρή ζώνη του νησιού, ανάμεσα στις δύο κοινότητές του. Με αυτό το νεκρό αεροδρόμιο έχει μία βιωματική σχέση ο εικαστικός Νίκος Χαραλαμπίδης.

Η θέα των άδειων διαδρόμων και των ρημαγμένων αεροπλάνων ήταν η καθημερινή εικόνα του όταν υπηρέτησε εκεί τη θητεία του, ως δεκαεφτάχρονος στρατιώτης. Σε αυτόν τον χώρο όπου ο χρόνος σταμάτησε θέλησε να δώσει μία νέα ταυτότητα ο εικαστικός. Τα χαρακτηριστικά της ταυτότητας αυτής θα διαμόρφωνε μία πρότυπη διεθνής «Σχολή Καλών Τεχνών».
 
Την «επανδρώνουν» διεθνείς καλλιτέχνες που προέρχονται από διαφιλονικούμενες περιοχές, χώρες με έντονα πολιτικά προβλήματα, κοινωνικές διαταραχές και ανισότητες. Τα έργα που φιλοτέχνησαν δημιουργούν μία πλατφόρμα διαλόγου, μία εναλλακτική καλλιτεχνική «τράπεζα συνομιλιών».

Οι εικαστικές «καταθέσεις» με τη σαφή πολιτική αιχμή του φιλόδοξου διεθνούς πρότζεκτ του Χαραλαμπίδη παρουσιάζονται αυτό το διάστημα στο κέντρο της Αθήνας. Πρόκειται για την έκθεση "Άδειο μουσείο" του εικαστικού που φιλοξενεί στους χώρους της η γκαλερί «Kαππάτος» (Αθηνάς 12, Μοναστηράκι). 

Ο Νίκος Χαραλαμπίδης διαπραγματεύεται στην έκθεση-εγκατάσταση την έννοια του μουσείου με την αρχαιοελληνική όμως έννοια του, καθώς συνυπάρχουν ο εργασιακός με τον εκθεσιακό χώρο. Έχοντας ως πεδίο δράσης δύο βασικούς άξονες, την κατοικία του και την πατρίδα του, οι εικαστικές δραστηριότητες και τα ακτιβιστικά δρώμενα που αναπτύσσονται από τους διεθνείς καλλιτέχνες συναθροίζουν τον κορμό εργασιών του «κοινωνικού γυμναστηρίου», μια έννοια που διατρέχει τη συνολική του σύλληψη.
 
Απρόσμενη έκπληξη η αναδόμηση, δίπλα στα έργα των φιλοξενούμενων καλλιτεχνών, του ίδιου του αεροδρομίου της Λευκωσίας το 1974. Ξαναγεννιέται από μνήμης μέσω της κατασκευής δομικών στοιχείων του και μέρους του διακόσμου του, τοίχων, πλακιδίων, χαλιών, θυρών αλλά και κινούμενων πλατφορμών, με μια συγκεκριμένη λεπτομέρεια: τονίζεται ο «νομαδικός» χαρακτήρας.

Τον επισκέπτη υποδέχεται στο "Άδειο μουσείο" μία πύλη που οι αναγωγές της αφορούν δύο τείχη: αυτό που έπαψε να υπάρχει, το Τείχος του Βερολίνου, και εκείνο που επεκτείνεται ασταμάτητα, στην Δυτικό Οχθη και την Γάζα. Πρόκειται για την εγκατάσταση «separating wall», στην οποία ένας τσιμεντένιος τοίχος χωρίζει ένα σπίτι στη μέση, την ώρα που όλα του τα έπιπλα κείτονται κομματιασμένα. Η αίσθηση της παρακολούθησης και του στενού ελέγχου υπογραμμίζεται από το στρατιωτικό φυλάκιο που κυλά πάνω σε ράγες.

Στον τοίχο παράλληλες συστοιχίες από πλακάκια, συνθέτουν μοτίβα από αραβικούς τάπητες. Ο πολιτικός «υποτιτλισμός» κρύβεται στο μέσο τους: δύο άνδρες κρατάνε χιαστί αυτόματα Μ16.

Πάνω σε μία βάση ένα γλυπτό συμπυκνώνει τους ορισμούς της μικροαστικής αραβικής αισθητικής: ένα σύμπλεγμα με ένα φοίνικα, έναν θρόνο, μία καμήλα με τον Τουαρέγκ αναβάτη της κ.ά. Μεσα σε αυτόν τον πληθωρισμό προβάλει το όνομα του Κύπριου καλλιτέχνη, ο οποίος έχει φιλοτεχνήσει και τάπητες με θέμα κουκουλοφόρους και σκηνές με ιπτάμενους δίσκους που τρομοκρατούν ένα οικογενειακό πικ-νικ.
 
Ο Νίκος Χαραλαμπίδης παρουσίασε πρόσφατα ατομική δουλειά του στο Centre Pompidou στο Παρίσι. Τα έργα του έχουν παρουσιαστεί στην τελευταία Μπιενάλε του Σάο Πάολο, στις Μπιενάλε της Βενετίας το 1997 και το 2003, την Μπιενάλε του Tel Aviv το 2004 και αυτή της Ιρλανδίας το 2005. Eχει λάβει επίσης μέρος σε πολυάριθμες διεθνείς εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό, ενώ έχει πραγματοποιήσει μέχρι τώρα δεκαεννέα ατομικές εκθέσεις, με πιο πρόσφατη τη μεγάλη ατομική έκθεση του στην Turner Contemporary του Λονδίνου. Παράλληλα την τελευταία διετία συνεργάστηκε με πολλές πανεπιστημιακές κοινότητες του εξωτερικού σε ερευνητικά προγράμματα.

Info:
Kappatos Gallery, Αθηνάς 12, Μοναστηράκι, τηλ.: 210 3217931
Διάρκεια: 13-30 Ιανουαρίου 2010
Ώρες λειτουργίας: Τετάρτη - Παρασκευή 12.00-20.00, Σάββατο 12.00-15.00