Όσοι έχουν επισκεφτεί το Βερολίνο, εύκολα πιθανότατα θα θυμούνται το αρχιτεκτονικό... ασύμβατο της ανατολικής και της δυτικής πλευράς της πόλης.
Και αν η διαφορετική αρχιτεκτονική φιλοσοφία των πάλαι ποτέ δύο κρατών ήταν εμφανής σε όλο την επικράτειά τους, πουθενά δεν δημιουργεί τόσο μεγάλη αντίθεση, όσο στο Βερολίνο- την εντυπωσιακότερη ευρωπαϊκή πόλη από πλευράς αρχιτεκτονικής.
Η απόπειρα συμβίωσης των δύο διαφορετικών κόσμων δεν θα μπορούσε παρά να έχει την προβολή της και στην πολεοδομική και κτιριακή προσωπικότητα της γερμανικής πρωτεύουσας.
Δεν είναι τυχαίο άλλωστε πως σήμερα, στη ”νεκρή ζώνη” που πλέον συνδέει το ανατολικό με το δυτικό Βερολίνο, έχει οικοδομηθεί ΄σε χρόνο ρεκόρ το νεότερο σημείο της πόλης του οποίου ο συμβολισμός έχει τη μέγιστη απόσταση από εκείνον του ψυχρού πολέμου.
Αυτά, αλλά και άλλες, περισσότερο υποδόριες πτυχές της σύγχρονης γερμανικής αρχιτεκτονικής πραγματεύεται η εξαιρετικά ενδιαφέρουσα ιστορική αναδρομή στην αρχιτεκτονική των ”δύο Γερμανιών” που επιχειρεί το Megaron Plus, σε συνεργασία με το ”Ινστιτούτο Γκαίτε Αθηνών” και το ”Ελληνικό Ινστιτούτο Αρχιτεκτονικής”.
Από τις 12 Οκτωβρίου ως τις 12 Νοεμβρίου 2006, η έκθεση: ”Η Αρχιτεκτονική των δύο Γερμανιών: 1949– 1989” ανοίγει τις πόρτες της στο κοινό του Μεγάρου Μουσικής εισάγοντας τους επισκέπτες της σ’ έναν κόσμο όπου η Ιστορία και η Αρχιτεκτονική ”συναντώνται” χαρίζοντας στις πάλαι ποτέ ”Δυτική και Ανατολική Γερμανία” την ιδιόμορφη εικόνα τους.
Έχοντας συμπληρώσει δεκαπέντε χρόνια από την επανένωσή τους, οι ”δύο Γερμανίες” όπως αναφέρονται στην έκθεση- παρουσιάζουν το διαφορετικό όσο και συγκλίνον αρχιτεκτονικό τους πρόσωπο, αφού οι βασικές συνισταμένες υπό τις οποίες αναπτύχθηκαν τα δύο κράτη, τα οδήγησαν σε αποκλίνοντα αρχιτεκτονικά μονοπάτια που όμως αποτελούν εκδοχές ενός κοινού ”πειθαρχημένου” γερμανικού προτύπου.
Πλήθος πολιτικών και οικονομικών στοιχείων -καρποί του πολυετούς ερευνητικού προγράμματος που εκπονήθηκε στο Τμήμα Αρχιτεκτονικής του Αμβούργου, με επιμελητές τους ιστορικούς της Αρχιτεκτονικής Σιμόνε Χάϊν και Χάρμουτ Φρανκ, συντονίστρια την Κατρίν Πέτερ και αρωγούς τους πολυάριθμους φοιτητές που συνεισέφεραν με τις εργασίες και τις μακέτες τους- έρχονται να εξηγήσουν το σύνθετο των επιρροών που δέχθηκαν στη διάρκεια των πολυτάραχων χρόνων τους, η Ομοσπονδιακή και η Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας.
Φωτογραφίες, σχέδια και σχεδιαγράμματα, αρχιτεκτονικές μακέτες και ειδικά διαμορφωμένες για την έκθεση κατασκευές, προσφέρουν στους επισκέπτες του Μegaron Plus την ευκαιρία να παρατηρήσουν την παράλληλη ανάπτυξη των αρχιτεκτονικών στυλ, και από τις δύο πλευρές του εσωτερικού γερμανικού συνόρου και σε όλη την έκταση της χώρας.
Κτίσματα, μνημεία και οικισμοί παρατίθενται και αντιπαραβάλλονται με άξονα τόσο τις ιδεολογικές τους συντεταγμένες (ένα οικοδόμημα εκφράζει πάντα την κυρίαρχη ιδεολογία της εποχής του) όσο και τις λειτουργικές αρχές που υπαγόρευσαν την κατασκευή τους: ”Η Πρεσβεία των ΗΠΑ” (1950-1951) και της ”Σοβιετικής Ένωσης” (1948-1951), το ”Κτίσμα Τηλεοπτικού Σταθμού” (1954-1956), η ”Φιλαρμονική του Βερολίνου” (1956-1963) και η ”Συναυλιακή Αίθουσα Karl Marx” (1968-1975), Εκκλησίες και Συναγωγές, Αίθουσες Κινηματογράφου, Κεντρικές Αγορές, Στάδια και Στοές...
Σταδιακά, στη διάρκεια της περιήγησης της έκθεσης, οι εικόνες χάνουν την ατομική υπογραφή του αρχιτέκτονα καθώς και τις ημερομηνίες-θραύσματα του χρόνου. ”Διηγούνται” αυτόνομα τη δική τους- κοινωνικά και πολιτικά προσδιορισμένη- ιστορία...
Αξίζει να θαυμάσει κανείς τον τρόπο με τον οποίο οι επιμελητές της έκθεσης, την διασώζουν από τον κίνδυνο μιας στείρας αντιπαράθεσης μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Αν και οι ”δύο Γερμανικές Αρχιτεκτονικές” οφείλουν την ποικιλομορφία τους στην ανεξάντλητη πηγή του ιστορικού χρόνου, τα εκθέματα δεν παρατίθενται με χρονολογική σειρά. Αποτέλεσε βασικό μέλημα των εμπνευστών της η διαφυγή από τα αυστηρά χρονοδιαγράμματα που δεσμεύουν τον θεατή σ’ ένα πολωμένο –από πολιτική και κοινωνική άποψη- πρίσμα.
Σε αντίθεση με τη στιβαρότητα των αρχιτεκτονημάτων που παρουσιάζουν, αποφεύγουν να προσφέρουν απαντήσεις, ενώ αντίθετα φιλοδοξούν να προκαλέσουν γόνιμες συζητήσεις και συγκρίσεις βασισμένες στο ανέκδοτο μέχρι τώρα υλικό της έκθεσης που προέρχεται από τα αρχεία της Ανατολικής και της Δυτικής Γερμανίας.
Η Εκθεση ανήκει στο Ινστιτούτο Εξωτερικών Σχέσεων της Στουτγάρδης, σε συμπαραγωγή με την Ομοσπονδία των Αρχιτεκτονικών Συλλόγων της Γερμανίας και έχει την υποστήριξη του Ομοσπονδιακού Πολιτιστικού Ιδρύματος της Γερμανίας.
Την έκθεση συμπληρώνει μια δεύτερη, μικρότερη αλλά πολύ ενδιαφέρουσα έκθεση που φιλοξενείται στον χώρο του Μουσείου του Φουαγιέ Ισογείου.
Ο τίτλος της είναι ”η Γερμανία σήμερα” και αποτελεί πρωτοβουλία της τεχνοκριτικού κ. Εφης Ανδρεάδη που με τη συνεργασία του αρχιτέκτονα Μέμου Φιλιππίδη, επιμελήθηκαν μια σειρά προβολών (dvd) με σχόλια γύρω από την δραστηριότητα διεθνώς καθιερωμένων αρχιτεκτόνων και αρχιτεκτονικών γραφείων (Zaha Hadid, J.Mayer, Delugan-Meisi, Ingenhoven Arcitekten κ.α) που με τις εκπληκτικές σε φαντασία αλλά και σε τεχνικές εφαρμογές, δημιουργίες τους, σημαδεύουν το αρχιτεκτονικό τοπίο της σημερινής, ενωμένης πια Γερμανίας.
Η δράση αυτή των αρχιτεκτόνων όπως αναπτύσσεται μέσα από το υλικό αυτό, επεκτείνεται σε διάφορους χώρους και χρήσεις, όπως βιομηχανικές μονάδες, κτίρια πολλαπλών χρήσεων, αθλητικές εγκαταστάσεις, σταθμοί τρένων κ.α.
Στο κλίμα της εξαιρετικά ενδιαφέρουσας αυτής έκθεσης θα εισάγει το κοινό του Megaron Plus, η δρ. Σιμόνε Χάϊν, καθηγήτρια και ιστορικός της Αρχιτεκτονικής, με τη διάλεξη που θα δώσει στις 11 Οκτωβρίου με θέμα: Η γερμανική αρχιτεκτονική μετά το 1945: μια διπλή πρόκληση”.
Η είσοδος θα είναι ελεύθερη με διανομή δελτίων προτεραιότητας. Η διάλεξη δίνεται στα γερμανικά με ταυτόχρονη μετάφραση στα ελληνικά.
Μέγαρο Μουσικής, Βασ. Σοφίας και Κόκκαλη, τηλ. 210 7282333.
