Μήπως να πετάξεις τα μαύρα πλαστικά σκεύη;

Έχεις αρκετές πλαστικές σπάτουλες στην κουζίνα σου από… πάντα; Ίσως θα πρέπει να τις πετάξεις μονομιάς, μας και σύμφωνα με ένα πρόσφατο άρθρο του Atlantic που επικαλείται επιστημονικές απόψεις, δεν είναι τόσο αθώες όσο νομίζεις.

Όπως αναφέρει η συγγραφέας του άρθρου, Zoë Schlanger, πολλάκις έχει συστήσει στους φίλους της -και πλέον και στους αναγνώστες- να απαλλαγούν από τις μαύρες πλαστικές σπάτουλες τους.

Αν και η πλήρης αποφυγή του πλαστικού σε έναν κόσμο κατακλυσμένο από πλαστικά προϊόντα φαίνεται αδύνατη, η αντικατάσταση των μαύρων πλαστικών μαγειρικών σκευών αποτελεί μια εύκολη και σημαντική αρχή, αναφέρει.

Η χρήση οποιουδήποτε πλαστικού στην κουζίνα ενέχει κινδύνους, καθώς η θερμότητα μπορεί να προκαλέσει τη διάλυση των πολυμερών και την απελευθέρωση επιβλαβών χημικών ουσιών στα τρόφιμα.

Ωστόσο, σύμφωνα με τον Andrew Turner, βιοχημικό στο Πανεπιστήμιο του Πλίμουθ, τα μαύρα συγκεκριμένα πλαστικά είδη κουζίνας κάθε άλλο παρά αθώα είναι.

Το 2018, ο Turner δημοσίευσε μία από τις πρώτες μελέτες που υποστήριζαν ότι τα μαύρα πλαστικά προϊόντα πιθανότατα κατασκευάζονται από ανακυκλωμένα ηλεκτρονικά απορρίμματα.  

Την άποψη αυτή, τη στηρίζει στα ανησυχητικά επίπεδα των φλογοεπιβραδυντικών υλικών στο πλαστικό. Σε ορισμένες περιπτώσεις, το μίγμα των χημικών ουσιών αντιστοιχούσε στο προφίλ των χημικών ουσιών που συχνά βρίσκονται στα περιβλήματα υπολογιστών και τηλεοράσεων, τα οποία κατασκευάζονται από συγκεκριμένα υλικά που τα αποτρέπουν από το να πάρουν φωτιά.

Επειδή οι οπτικοί αισθητήρες στις εγκαταστάσεις ανακύκλωσης δεν μπορούν να τους εντοπίσουν, τα μαύρα πλαστικά απορρίπτονται σε μεγάλο βαθμό από τις ροές των οικιακών απορριμμάτων, οδηγώντας σε έλλειψη μαύρης βασικής πρώτης ύλης για ανακυκλωμένο πλαστικό.

Έτσι, η ζήτηση για μαύρο πλαστικό φαίνεται να ικανοποιείται "σε σημαντικό βαθμό" μέσω ανακυκλωμένων ηλεκτρονικών απορριμμάτων, σύμφωνα με την έρευνα του Turner. Τα περιβλήματα τηλεοράσεων και υπολογιστών, όπως το μεγαλύτερο μέρος των πλαστικών απορριμμάτων του κόσμου, τείνουν να ανακυκλώνονται σε άτυπες οικονομίες απορριμμάτων με λίγους κανονισμούς και καταλήγουν να επαναδιαμορφώνονται σε καταναλωτικά προϊόντα, συμπεριλαμβανομένων αντικειμένων όπως οι σπάτουλες και τα κουτάλια με σχισμές, που κατέχουν εξέχουσα θέση στην κουζίνα μας.

Εν ολίγοις, το τελευταίο που θέλουμε στο τηγάνι μας είναι αυτού του είδους τα φλογοεπιβραδυντικά υλικά. Τα υλικά αυτά, δεν είναι δεσμευμένα στα πολυμερή στα οποία προστίθενται, καθιστώντας τα αρκετά επικίνδυνα. Ο λόγος;

Αποσπώνται εύκολα και εισέρχονται εύκολα στο περιβάλλον μας.

Πράγματι, μια άλλη μελέτη του 2018, διαπίστωσε ότι τα υλικά αυτά στα μαύρα μαγειρικά σκεύη  μπορούν να…μετακινηθούν εύκολα στο καυτό μαγειρικό λάδι. Οι ανησυχίες για την υγεία που σχετίζονται με αυτές τις χημικές ουσίες, μάλιστα, είναι καλά τεκμηριωμένες: Ορισμένα από αυτά τα υλικά είναι ενδοκρινικοί διαταρράκτες, οι οποίοι μπορούν να παρεμβαίνουν στο ορμονικό σύστημα του οργανισμού, και η επιστημονική βιβλιογραφία υποδηλώνει ότι μπορεί να σχετίζονται με μια σειρά παθήσεων, όπως η νόσος του θυρεοειδούς, ο διαβήτης και ο καρκίνος.

Άτομα με τα υψηλότερα επίπεδα PBDE στο αίμα, μια κατηγορία φλογοεπιβραδυντικών ουσιών που βρίσκονται στο μαύρο πλαστικό, είχαν περίπου 300% αύξηση στον κίνδυνο θανάτου από καρκίνο σε σύγκριση με άτομα που είχαν τα χαμηλότερα επίπεδα, σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύθηκε φέτος. 

Σε μια άλλη μελέτη, ερευνητές από την οργάνωση υποστήριξης Toxic-Free Future και από το Vrije Universiteit Amsterdam διαπίστωσαν ότι, από όλα τα καταναλωτικά προϊόντα που δοκίμασαν, τα μαγειρικά σκεύη είχαν μερικά από τα υψηλότερα επίπεδα φλογοεπιβραδυντικών ουσιών.

Ένα άλλο σκεύος, οι μαύροι πλαστικοί δίσκοι για σούσι, είχαν τα υψηλότερα επίπεδα φλογοεπιβραδυντικών ουσιών στη μελέτη. Τα παιδικά παιχνίδια επίσης κατετάγησαν υψηλά: Ένα μόνο πλαστικό παιδικό κολιέ με θέμα τους πειρατές είχε σχεδόν 3% από αυτές τις ουσίες κατά βάρος.

«Όταν χρησιμοποιείτε μαύρα πλαστικά αντικείμενα, υπάρχει κίνδυνος επιμόλυνσης» αναφέρει η Megan Liu, διευθύντρια επιστήμης και πολιτικής της Toxic-Free Future και πρώτη συγγραφέας της μελέτης.

Αυτές οι ουσίες μεταφέρονται στο σάλιο των νηπίων και στη σκόνη στα σπίτια μας και, κατά συνέπεια, στον αέρα που αναπνέουμε. Πέρυσι, η Toxic-Free Future εξέτασε το μητρικό γάλα που ελήφθη από 50 γυναίκες στις ΗΠΑ και βρήκε ενώσεις αυτών των ουσιών σε κάθε δείγμα.

Το πέταμα του μαύρου πλαστικού στον κάδο ανακύκλωσης μπορεί να αποτελεί μια φαινομενικά αποτελεσματική εναλλακτική, αλλά η ανακύκλωση δεν αποτελεί λύση. Οι επιβλαβείς αυτές ιδιότητες των πλαστικών, μέχρι να εξαλειφθούν από την αλυσίδα εφοδιασμού, παραμένουν πιθανός κίνδυνος για την υγεία.

Σύμφωνα με τους ειδικούς, η ευθύνη δεν πρέπει να βαραίνει τους καταναλωτές. Όπως αναφέρει η Liu, οι ομοσπονδιακές απαγορεύσεις ή οι πιο διαδεδομένοι κρατικοί νόμοι που υπερβαίνουν τις σταδιακές εξαλείψεις ενός μόνο συστατικού, είναι ίσως ο μόνος τρόπος για να κρατήσουμε τις ουσίες αυτές μακριά από τα δοχεία μιας χρήσης και άλλα μαύρα πλαστικά που προορίζονται για χρήση σε αντικείμενα όπως τα σκεύη φαγητού και τα παιχνίδια.

Μέχρι οι κατασκευαστές να αρχίσουν να χρησιμοποιούν ασφαλέστερες ενώσεις ουσιών και οι νόμοι να απαγορεύουν αποτελεσματικά τα ανακυκλωμένα ηλεκτρονικά υλικά από την είσοδο στα καταναλωτικά προϊόντα, αυτές οι χημικές ουσίες θα συνεχίσουν να κυκλοφορούν στις κουζίνες μας «σαν τοξικά ζόμπι».

Η αντικατάσταση μιας μαύρης πλαστικής σπάτουλας με μια μεταλλική ή σιλικόνης είναι ένας εύκολος τρόπος για να μειώσουμε τουλάχιστον μέρος της καθημερινής δόσης των διαταρρακτών των ορμονών.