Με τα πρώτα μήλα της σεζόν

Καθώς από χθες διανύουμε επισήμως το φθινόπωρο, ήρθε η ώρα να αλλάξουμε τη διατροφή μας, εικάζοντας κι ελπίζοντας πως κι εσείς, όπως εγώ, χορτάσατε τα καλοκαιρινά φαγητά. Ό,τι ντάκο και χωριάτικη φάγαμε, φάγαμε. Του χρόνου πάλι. Το αναφέρω επιγραμματικά για να μην αρχίσω πάλι τη γκρίνια για τα εκτός εποχής ζαρζαβατικά και φρούτα, κι ας τα βλέπουμε ολοχρονίς στην αγορά. 

Τα μήλα του φθινοπώρου, έτσι όπως είναι τραγανά και χυμώδη, μπαίνουν με ορμή στην κουζίνα και μας εμπνέουν για χίλιες δυο συνταγές, γλυκές αλλά κι αλμυρές. Σε αλμυρή τα εγκαινίασα χθες κι αυτή θα σας δείξω. Ένα τοστ στο τηγάνι έφτιαξα που συνδύασε μήλα αρωματισμένα με φασκόμηλο και θυμάρι, μουστάρδα, παστράμι και παλαιωμένο cheddar. Γιατί στο τηγάνι; Μα διότι το τοστ, όταν γίνεται έτσι, μεταμορφώνεται σε λιμπιστική λιχουδιά. Οι Άγγλοι το ονομάζουν grilled cheese και, όπως διάβασα, η πρώτη συνταγή σε βιβλίο μαγειρικής δημοσιεύτηκε περίπου στα μέσα του 19ου αιώνα. Αργότερα βρήκε μεγάλη απήχηση και στην Αμερική, κυρίως μετά το Κραχ του 1929 και τη μακρά περίοδο της οικονομικής ύφεσης που ακολούθησε. Οι λόγοι είναι εύκολα κατανοητοί: είναι χορταστικό και οικονομικό. Συν τοις άλλοις είναι απλό και γρήγορο στην ετοιμασία. Κι αν στην αρχική του μορφή ήταν μόνο το τυρί που έμπαινε ανάμεσα στις φέτες του ψωμιού, σήμερα έχει βούτυρο ή μαγιονέζα, αλλαντικά, κρεμμύδια κι άλλα λαχανικά όπως ντομάτες ή πιπεριές, φρούτα όπως καλή ώρα μήλα, αχλάδια, σύκα, συχνά πυκνά πίκλες κι άλλα τουρσιά, κ.λπ. 

Στη Γαλλία, πάλι, έχουν κάτι αντίστοιχο, το croque monsieur και το croque madame, είναι όμως ακόμη πιο πλούσια εδέσματα, αφού έχουν μπεσαμέλ (δείτε εδώ τις συνταγές). 

Και μία διευκρίνιση: είναι λάθος η λέξη τοστ που χρησιμοποιούμε για το ψημένο σάντουιτς γιατί τοστ (toast) σημαίνει απλώς φρυγανισμένο ψωμί. Αφήστε που σπανίως το τρώμε περιποιημένο. Συνήθως το βρίσκουμε με πλαστικό ψωμί και τυρί που δεν έχει καν προλάβει να λιώσει, αλλαντικό της συμφοράς, τόσο στεγνό που κολλάει στον ουρανίσκο κι άγευστο σαν άχυρο. Χάλια μαύρα, δηλαδή. 

Ιδού, λοιπόν, πώς γίνεται ένα ξεγυρισμένο, μερακλίδικο τοστ. Τρώγεται για πρωινό, σνακ αλλά μπορεί να αποτελέσει και πλήρες γεύμα, συνοδευμένο από πράσινη σαλάτα, ίσως και αυγό, όπως το croque madame.

ΤΟΣΤ ΣΤΟ ΤΗΓΑΝΙ (GRILLED CHEESE) ΜΕ ΜΗΛΑ, ΠΑΣΤΡΑΜΙ & CHEDDAR

Σε ένα τηγάνι λιώνουμε, σε μέτρια προς δυνατή φωτιά, λίγο αγελαδινό βούτυρο και σοτάρουμε ένα μήλο ξεφλουδισμένο και κομμένο σε λεπτές κυδωνάτες φέτες με λίγο φρέσκο φασκόμηλο και λίγο φρέσκο θυμάρι. Πιπερώνουμε με φρεσκοτριμμένο πιπέρι. Μόλις τα μήλα πάρουν χρώμα, μαλακώσουν λίγο και αποκτήσουν εξωτερική κρούστα τα αφαιρούμε από το σκεύος, το ίδιο και τα βότανα. Αλείφουμε γενναιόδωρα τις τις τέσσερις εσωτερικές πλευρές από τέσσερις σχετικά χοντρουλές φέτες ψωμιού (κατά προτίμηση πυκνού προζυμένιου) με μουστάρδα της αρεσκείας μας. Στις δύο από αυτές μοιράζουμε τα μήλα και από πάνω τοποθετούμε από δύο φέτες παστράμι και τυρί cheddar που τρίβουμε εκείνη τη στιγμή, σε ποσότητα τέτοια, που να καλύπτει όλη την επιφάνεια του ψωμιού (μία μικρή χούφτα περίπου ανά σάντουιτς).

Σκεπάζουμε με τις άλλες δύο φέτες με την πλευρά που έχει μουστάρδα να είναι στο εσωτερικό και ψήνουμε στο τηγάνι με το βούτυρο σε μέτρια προς χαμηλή φωτιά. Ίσως χρειαστεί να προσθέσουμε λίγο ακόμη για να λιπανθούν καλά οι εξωτερικές πλευρές του σάντουιτς για να γίνει τραγανό απ’ έξω. Στην αρχή πιέζουμε το ψωμί με σπάτουλα και κατόπιν σκεπάζουμε το τηγάνι για να βοηθήσουμε να λιώσει το τυρί. Ψήνουμε μέχρι να ροδοκοκκινίσουν οι κάτω φέτες, κατόπιν αναποδογυρίζουμε προσεκτικά τα σάντουιτς, πατάμε κι αυτή την πλευρά με τη σπάτουλα, ξανασκεπάζουμε και συνεχίζουμε το ψήσιμο για λίγα λεπτά ακόμα, μέχρι να ροδοκοκκινίσει και η κάτω πλευρά και να λιώσει εντελώς το τυρί. Σερβίρουμε αμέσως.

Tips

• Μπορείτε να επιλέξετε κι άλλα τυριά και αλλαντικά, ελληνικά ή ξένα. Το παστράμι που είχα ήταν ελληνικό μοσχαρίσιο από την Καρδίτσα, εξαιρετικής ποιότητας και νοστιμιάς, ενώ το cheddar ήταν παλαιωμένο με μεστή γεύση και έντονο άρωμα. Από όπου κι αν τα αγοράσουμε, καλό είναι να μην είναι έντονα βιομηχανοποιημένα. Το ίδιο ισχύει και για το ψωμί.
• Άλλο που είναι καλό να προσέχουμε είναι το βούτυρο: να είναι αγελαδινό, ούτε light ούτε soft, κι όχι μαργαρίνη ή άλλου είδους φυτικά λίπη που είναι φουλ στα trans λιπαρά οξέα που μόνο κακό προξενούν στην υγεία μας.
• Κάποιοι ξεκινούν το grilled cheese στο τηγάνι και το γκρατινάρουν κατόπιν στον φούρνο. Δεν βρίσκω τον λόγο γιατί να ανάψουμε και τον φούρνο, αφού στο τηγάνι γίνεται τέλειο. Θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί και η πλακέ τοστιέρα/γκριλιέρα, αλλά αφού θα λερώσουμε το τηγάνι για το αρχικό ψήσιμο των μήλων, δεν υπάρχει λόγος να λερώσουμε και δεύτερο σκεύος.