Γνωστές και άγνωστες ιστορίες για το Γουδή

Η συνοικία του δήμου Ζωγράφου, το Γουδή, έχει μπόλικη ιστορία κρυμμένη μέσα στα 1,75 τετραγωνικά χιλιόμετρα που την απαρτίζουν.

Από εκτελέσεις, μέχρι πολύκροτες δίκες και ανέγερση ιστορικών νοσοκομείων, βουτάμε στην ιστορία αιώνων και ανασύρουμε ενδιαφέρουσες πληροφορίες.

Τον καιρό της οθωμανικής αυτοκρατορίας, η περιοχή μαζί με τα Άνω Ιλίσσια και τον Παπάγο ονομαζόταν Κουπόνια, πιθανότατα επειδή το 1793 μοιράστηκαν τα κτήματα του Υμηττού, με κάθε Οθωμανό να παίρνει έξι κουπόνια.

Το Γουδή πήρε το όνομά του από την σπετσιώτικη Οικογένεια Γουδή, πολλά μέλη της οποίας διακρίθηκαν για την προσφορά τους στην Ελληνική Επανάσταση. Σε αναγνώριση της προσφοράς τους αυτής, το νεοσύστατο ελληνικό κράτος τους παραχώρησε εκτάσεις που κάλυπταν την σημερινή ομώνυμη περιοχή, αλλά και τμήματα του Παπάγου και του Χολαργού.

Έτσι, η περιοχή βαφτίστηκε από «τα κτήματα του Γουδή», όμως λόγω της παρήχησης με το μαγειρικό σκεύος, γραφόταν για πολύ καιρό με γιώτα.

Εφημερίδες στις αρχές του 20ου αιώνα πάντως ανέφεραν την τοποθεσία ως «Γουδή», ενώ στα αρχεία του νοσοκομείου «Σωτηρία», αναφέρεται ότι, «...Μέχρι τον Μάιο του 1902, η Σοφία Σλήμαν και άλλες κυρίες προβαίνουν στη σύσταση φιλανθρωπικής εταιρείας για την αντιμετώπιση πολλών κοινωνικών προβλημάτων (π.χ. φυματίωση) και καταφέρνουν να αποσπάσουν από την Ιερά Μονή Πετράκη δωρεά οικοπέδου 600 στρεμμάτων μακράν των Αθηνών B.A. της θέσεως Γουδή».

Πολλές δεκαετίες μετά, μια κάτοικος της περιοχής αποφάσισε να βάλει τα πράγματα στη θέση τους, και ο Δήμος Αθηναίων αναγκάστηκε να αλλάξει τις πινακίδες και τις ενδείξεις των λεωφορείων από Γουδί σε Γουδή.

Την περιοχή αποκαλούσαν παλαιότερα «πεδίον του Γουδή», ή «πεδίον Γουδή» και αποτελούσε χώρο ασκήσεων των στρατιωτών, ενώ μικρή εκκλησία του Αγίου Θωμά που βρίσκεται κοντά αποτελούσε αφορμή για μονοήμερες εκδρομές των κατοίκων της παλιάς Αθήνας.

Εδώ λειτούργησε και το πρώτο ελληνικό σκοπευτήριο, το Σκοπευτήριο Αθηνών, που αργότερα μεταφέρθηκε στην Καλλιθέα για να μετατραπεί από τους Ιταλούς στη διάρκεια της Κατοχής σε φυλακή.

Στην περιοχή το 1896 ιδρύθηκε από την Βασίλισσα Σοφία και ξεκίνησε να λειτουργεί το 1901 το «Νοσοκομείο Παίδων», το οποίο σήμερα ξέρουμε ως «Αγία Σοφιά», καθώς και το νοσοκομείο «Σωτηρία», το οποίο ίδρυσε η Σοφία Σλήμαν το 1902 και ήταν το πρώτο «λαϊκό» Σανατόριο της Ελλάδας. Έκτοτε, το νοσοκομείο έχει συνδέσει το όνομά του με την αντιμετώπιση της πνευμονικής φυματίωσης και είναι γνωστό, σήμερα, ως νοσοκομείο «Νοσημάτων Θώρακος».

Ανά τις δεκαετίες, το Γουδή ήταν «συνήθης τόπος εκτελέσεων», με μια από τις πλέον «μαύρες» στη σύγχρονη ελληνική ιστορία να λαμβάνει στις 30 Μαρτίου του 1952. Ο Νίκος Μπελογιάννης, με τους συντρόφους του Ηλία Αργυριάδη, Νίκο Καλούμενο και Δημήτρη Μπάτση περίπου στις 4 τα ξημερώματα, πέφτουν νεκροί από τις σφαίρες του αποσπάσματος. Η κατηγορία ήταν «κατασκοπία».

Σε κοντινή απόσταση από τον τόπο εκτέλεσής του σήμερα, στο Πάρκο του Άλσους Χωροφυλακής, ανεγέρθηκε μνημείο το 2010, με το σκίτσο του ζωγράφου Πάμπλο Πικάσο για τον Μπελογιάννη με τον τίτλο «Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο».

Στο Γουδή έλαβε χώρα και το γνωστό Κίνημα του 1909, το οποίο εκδηλώθηκε τη νύχτα προς την 15η Αυγούστου εκείνης της χρονιάς, όταν ο Στρατιωτικός Σύνδεσμος, μια μυστική οργάνωση στρατιωτικών που έδρασε στην Ελλάδα στις αρχές του 20ού αιώνα, προχώρησε σε στάση που άλλαξε την ιστορία της νεότερης Ελλάδας, εγκαινιάζοντας τις παρεμβάσεις του Στρατού στην πολιτική ζωή της χώρας. Επικεφαλής του κινήματος ήταν ο συνταγματάρχης του πυροβολικού Νικόλαος Ζορμπάς, ο οποίος και οργάνωσε την ένοπλη στάση στο στρατόπεδο της φρουράς της Αθήνας.

Τέλος, ένα από τα γεγονότα που σημάδεψαν το τέλος της Μικρασιατικής Εκστρατείας και επηρέασαν σε πολλά επίπεδα την πολιτική ζωή συνέβη εδώ και δεν ήταν άλλο από την Δίκη των Έξι, από έκτακτο στρατοδικείο, που συγκρότησαν οι βενιζελικοί αξιωματικοί. Οι οκτώ που παραπέμφθηκαν με την κατηγορία της εσχάτης προδοσίας ήταν ο Δημήτριος Γούναρης, πρωθυπουργός από τον Μάρτιο του 1921 έως τον Απρίλιο του 1922, ο Γεώργιος Χατζανέστης, διοικητής της Στρατιάς Μικράς Ασίας από τον Μάιο του 1922, ο Πέτρος Πρωτοπαπαδάκης, υπουργός Οικονομικών από τον Ιανουάριο του 1921 και πρωθυπουργός από τις 9 Μαΐου έως τα τέλη Αυγούστου 1922, ο υπουργός Εσωτερικών Νικόλαος Στράτος, ο υπουργός Εξωτερικών Γεώργιος Μπαλτατζής, ο υπουργός Στρατιωτικών Νικόλαος Θεοτόκης και οι υψηλόβαθμοι αξιωματικοί Μιχαήλ Γούδας και Ξενοφών Στρατηγός.

Με συνοπτικές διαδικασίες οι κατηγορούμενοι κρίθηκαν ένοχοι και οι έξι από αυτούς καταδικάστηκαν σε θάνατο. Το 2010, έγινε η επανάληψη της δίκης από τον Άρειο Πάγο και το ανώτατο ακυρωτικό δικαστήριο αθώωσε τους καταδικασθέντες μετά θάνατον.

Με πληροφορίες από Wikipedia.