Οι Δούλες του Ζαν Ζενέ στο χώρο καλλιτεχνικών εκδηλώσεων «δήλος»

γράφει η Μαρία Μάρη

Το αριστούργημα του Ζαν Ζενέ ανεβαίνει σε νέα, αποκαλυπτική μετάφραση της  Έλσας Ανδριανού, σε σκηνοθεσία Άρη Τρουπάκη, με τις ηθοποιούς: Δήμητρα Χατούπη, Μαρία Σαββίδου και Μαρία Νίκα στο χώρο των καλλιτεχνικών εκδηλώσεων της Σχολής Θεάτρου «Δήλος». Η πρεμιέρα  έγινε στις 23 Οκτωβρίου και οι παραστάσεις θα πραγματοποιούνται κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 21:00.

Το έργο

Από το 1945 ο Ζενέ αποκαλύπτει με τους υπαρξιακούς δραματουργούς την τραγικότητα της ανθρώπινης ύπαρξης και τον δυτικό μοντερνισμό. Αυτό το καινούργιο θεατρικό είδος που ονομάστηκε αντι-θέατρο ή πρωτοποριακό θέατρο καλλιεργεί το παράλογο και το κωμικό. Τα πρόσωπα δεν χαρακτηρίζονται πλέον από ψυχολογικά κίνητρα αλλά περιορίζονται σε μια σειρά από χειρονομίες, κινήσεις και λέξεις.

Το συγκεκριμένο έργο κατανέμει με τελειότητα τις πρακτικές του «θεάτρου μέσα στο θέατρο» με την πολιτική σάτιρα, από τη μια πλευρά και την δραματουργική αγωνία, τον εντυπωσιασμό του φόνου και τον παράξενα ελκυστικό και υπερβολικά απελευθερωμένο διάλογο από την άλλη.

Δυο δούλες, η Κλαιρ και η Σολάνζ, μη μπορώντας να αντισταθούν στην καταπίεση του κεφαλαίου, αντιδρούν με το μόνο που τους απομένει: το έγκλημα.

Η Κλαιρ (Μαρία Σαββίδου) τραγουδά το «ne me quitte pas», καθώς υποδύεται φιλήδονα την Κυρία, οι κινήσεις της είναι απαξιωτικές για τα γάντια που φορά και την εργασία της δούλας που είναι, ενώ συμπεριφέρεται με την έπαρση της Κυρίας. Το παιχνίδι ξεκινά ανάμεσα στις δυο αδελφές, καθώς εισέρχεται η μεγαλύτερη,  η Σολάνζ (Δήμητρα Χατούπη) με  ένα κουρασμένο βλέμμα έτοιμη να υπηρετήσει την «Κυρία», στο ρόλο αυτό έχει μπει η Κλαιρ, ενώ η Σολάνζ  παίζει την Κλαιρ. Είναι δουλική, αλλά μέσα από τη δουλικότητα νιώθει ότι πρέπει να προκαλεί πόνο και να εκδικηθεί ακριβώς γιατί αυτή, η Κυρία, είναι υπεύθυνη για το καθήκον του «υπηρετείν» που από γεννησιμιού τους, τους το έχουν επιβάλλει.

Η Σολάνζ στον ρόλο της Κλαιρ με τα λόγια της και την συμπεριφορά της την υποτιμά, της μιλά άσχημα, εξωτερικεύει όλο το μένος που τις έχει κυριεύσει για αυτή την Κυρία που τις κακοποιεί. και εκδικείται και εκείνη και τις ίδιες που δεν αντιδρούν.

Δημιουργώντας την Κυρία τους και δίνοντάς της τον ρόλο του δυνάστη, την έχουν πλέον υποχείριό τους, την καθιστούν περίστροφο εναντίον τους και νομιμοποιούνται να προχωρήσουν στην επιθυμία τους, που είναι η δολοφονία της.

Η Παράσταση

Οι δυο ηθοποιοί Δήμητρα Χατούπη και Μαρία Σαββίδου δεν ερμηνεύουν απλώς τις δούλες του Ζενέ- είναι οι δούλες του Ζενέ. Δεν χάνει από το βλέμμα της η μια την άλλη. Παίζουν μεταξύ τους, πειράζονται, εκτονώνουν τον ανέκφραστο ερωτισμό τους μέσα στον εγκλωβισμό, που είναι υποχρεωμένες να ζουν. Δεν είναι πια τα πρόσωπα στην σκηνή, αλλά είναι η μεταφορά αυτού που αντιπροσωπεύουν. Ο τόνος της φωνής τους, ο βηματισμός τους, οι ακκισμοί τους, οι χειρονομίες τους, οι γκριμάτσες τους, η παραμικρή λεπτομέρεια στην ερμηνεία τους, τα νύχια που τρώνε από αγωνία και τα φτύνουν στο πάτωμα δηλώνουν την ασφυξία από την οποία υποφέρουν και τα καταπιεσμένα ένστικτα, που θα ξεσπάσουν σαν σπυρί που έχει μαζέψει πύον που πρέπει να εκτονωθεί. Η κίνησή τους έχει δουλευτεί στην λεπτομέρεια από τον Κωνσταντίνο Καρβουνιάρη. Όταν η Σολάνζ στο ρόλο της Κλαιρ υπηρετεί την Κυρία, που είναι η Κλαιρ, «καβαλά» το πόδι της υποθάλποντας έναν σεξουαλισμό ή αναζητά τρόπο, όπως ο σκύλος, για να ανακουφιστεί από το άγχος. Μια τεράστια ένταση που καλύπτεται.

Τα σκηνικά  και τα κοστούμια του Κωνσταντίνου Ζαμάνη. Οι τοίχοι ντυμένοι με λουλουδάτες κουρτίνες, που παραπέμπουν στα λουλούδια με τα οποία οι δυο δούλες έχουν γεμίσει το δωμάτιο της Κυρίας τους τιμώντας την και ευχαριστώντας την για την καλοσύνη της ή δημιουργώντας ένα είδος μνήματος για εκείνη. Το έπιπλο της κρεβατοκάμαρας με τον λειτουργικό καθρέφτη απ’ όπου εμφανίζεται η Κυρία (Μαρία Νίκα) και όπου καθρεφτίζονται οι δούλες για να μεταμορφωθούν σε Κυρία. Φορούν την στολή της υπηρέτριας, και ζαρτιέρες υποδηλωτικά της καταπιεσμένης σεξουαλικότητάς τους.

Ο ήχος ενός τηλεφώνου αποτρέπει τον πνιγμό. Είναι σα να διέκοψαν την συνεύρεση λίγο πριν τον οργασμό. Αυτό τώρα συσσωρεύεται και ζητά εκτόνωση.

Οι φωτισμοί του Δημήτρη Λογοθέτη έπαιξαν τον ρόλο τους στην αγωνία, στην έλευση της απαστράπτουσας Κυρίας στη διαδοχή όλων των βημάτων ως την «κάθαρση». Η Κλαιρ επιτέλους εξαγνίζεται και η Σολάνζ αποκτά ταυτότητα, αυτή της δολοφόνου, που θα κυοφορεί για πάντα την αδελφή της στη φυλακή.

Η Μαρία Νίκα ως Κυρία τραγουδά με μια καταπληκτική φωνή και κατορθώνει να γίνεται ακραία αντιπαθής μέσα στην ομορφιά και τα λούσα της. Όταν καταλαβαίνει ότι ο Κύριος κινδυνεύει, απαρνείται δήθεν τις απολαύσεις της ζωής και χαρίζει ρούχα της στις δούλες, που μετά τους τα παίρνει πίσω όταν αντιλαμβάνεται ότι ο Κύριος έχει αποφυλακιστεί, γιατί ποιος πτοεί τους ισχυρούς;

Το κερασάκι στην τούρτα αυτή η τελευταία κίνηση.

Υπέροχες ερμηνείες! Μια συγκλονιστική παράσταση των Δούλων του Ζενέ!

Ταυτότητα  της παράστασης

Μετάφραση: Έλσα Ανδριανού

Σκηνοθεσία-Μουσική Επιμέλεια: Άρης Τρουπάκης

Σκηνικά- Κοστούμια: Κων/νος Ζαμάνης

Επιμέλεια κίνησης: Κων/νος Καρβουνιάρης
Φωτισμοί: Δημήτρης Λογοθέτης
Βοηθός Σκηνοθέτη: Μαρίνα Κονταρίνη
Βοηθός Σκηνογράφου: Ζωή Κελέση

Κατασκευή περούκας: Κωνσταντίνος Σαββάκης

Φωτογραφίες: Ζαφείρω Βλάχου

Επικοινωνία- Δημόσιες σχέσεις: Γιώτα Δημητριάδη

Εταιρεία Παραγωγής: ΠΑΝΔΗΜΟΣ  ΗΩΣ

Οργάνωση και εκτέλεση παραγωγής: Γιάννης Γκουντάρας

Παίζουν
Σολάνζ: Δήμητρα Χατούπη
Κλαιρ: Μαρία Σαββίδου
Κυρία: Μαρία Νίκα