Γιατί ο κόσμος μποϊκοτάρει το Μουντιάλ του Κατάρ;

Δεν ξέρουμε αν το έχεις καταλάβει αλλά έχουμε Μουντιάλ αυτή την περίοδο. Και γράφουμε δεν ξέρουμε γιατί το 22ο Παγκόσμιο Κύπελλο ποδοσφαίρου διεξάγεται εν μέσω χειμώνα για πρώτη φορά στην ιστορία του. Σαν να μην έφτανε αυτό το ενδιαφέρον του φίλαθλου κόσμου παρουσιάζεται μειωμένο έως και χλιαρό θα λέγαμε, μιας και οι αντιδράσεις απέναντι στη FIFA αλλά και τη χώρα του Κατάρ είναι πολύ μεγάλες. Ας πάρουμε ωστόσο τα πράγματα με τη σειρά για να καταλάβεις τους λόγους που πολλοί φίλαθλοι κι όχι μόνο μποϊκοτάρουν το φετινό Μουντιάλ.

Οι πρώτες αντιδράσεις

Το 2010 ανακοινώθηκε η επιλογή της FIFA να δώσει τη διοργάνωση του Μουντιάλ του 2022 στο Κατάρ. Για πρώτη φορά χώρα της Μέσης Ανατολής θα είχε τη δυνατότητα να γίνει η διοργανώτρια του Παγκοσμίου Κυπέλλου ποδοσφαίρου. Οι αντιδράσεις ξεκίνησαν από την ανακοίνωση της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας ποδοσφαίρου και προέρχονταν κυρίως από οργανώσεις που υπερασπίζονται τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Αντίστοιχα υπήρχαν ισχυρισμοί από το αμερικανικό Υπουργείο Δικαιοσύνης για δωροδοκίες και διαφθορά μελών της FIFA προκειμένου η διοργάνωση να καταλήξει στο Κατάρ.

Γιατί το Κατάρ είναι στο μάτι του Κυκλώνα;

Η ομοφυλοφιλία είναι ποινικώς διωκόμενη στο Κατάρ και όσοι κριθούν ένοχοι μπορεί να βρεθούν αντιμέτωποι ακόμα και με ποινή φυλάκισης 7 ετών. Μάλιστα πριν λίγες μέρες το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων εξέδωσε καταγγελτική έκθεση για την «αυθαίρετη» αστυνομική πρακτική σε έξι περιπτώσεις σοβαρών και επανειλημμένων ξυλοδαρμών το διάστημα μεταξύ 2019-2022. Την ίδια περίοδο καταγγέλθηκαν και πέντε περιπτώσεις σεξουαλικής παρενόχλησης.

Ο Rasha Younes από το Πρόγραμμα για τα Δικαιώματα της κοινότητας των ΛΟΑΤ του Παρατηρητηρίου δήλωσε επί του θέματος: «Καθώς το Κατάρ επεκτείνει τις δυνατότητες παρακολούθησης, συμπεριλαμβανομένων των ποδοσφαιρικών γηπέδων, η πιθανότητα Καταριανών μελών της ΛΟΑΤ κοινότητας να διωχθούν, γιατί υπερασπίζονται τα δικαιώματα της ΛΟΑΚΤ κοινότητας, θα υπάρχει και μετά την αποχώρηση των φαν (σ.σ. του ποδοσφαίρου)». 

Κάπου εδώ αξίζει να αναφέρουμε πως ο Khalid Salman, πρεσβευτής του  Μουντιάλ του Κατάρ και πρώην διεθνής ποδοσφαιριστής στην εθνική ομάδα της χώρας, δήλωσε στο γερμανικό ραδιοτηλεοπτικό δίκτυο ZDF ότι η ομοφυλοφιλία είναι "βλάβη στο μυαλό". 

Πέρα από τους ομοφυλόφιλους μεγάλα προβλήματα στο Κατάρ αντιμετωπίζουν και οι γυναίκες. Παρά το γεγονός ότι στο Σύνταγμα του Κατάρ κατοχυρώνεται η ισότητα μεταξύ των πολιτών ομάδες ανθρωπίνων δικαιωμάτων υποστηρίζουν ότι το νομικό σύστημα του Κατάρ κάνει διακρίσεις σε βάρος των γυναικών όσον αφορά την ελευθερία κινήσεών τους και τα ζητήματα γάμου, επιμέλειας παιδιών και κληρονομιάς.

Σύμφωνα με το νόμο της Σαρία, για παράδειγμα, οι γυναίκες μπορούν να κληρονομήσουν μια περιουσία, αλλά οι κόρες λαμβάνουν τα μισά από τους γιους. Οι άνδρες μπορούν εύκολα να χωρίσουν τις γυναίκες τους, ενώ οι γυναίκες πρέπει να προσφύγουν στα δικαστήρια και μάλιστα σε ελάχιστες περιπτώσεις αποδεκτών λόγων. Οι άνδρες μπορούν να παντρευτούν έως και τέσσερις συζύγους χωρίς πρόβλημα, ενώ οι γυναίκες πρέπει να λάβουν έγκριση από έναν άνδρα κηδεμόνα για να παντρευτούν σε οποιαδήποτε ηλικία. 

Το φιάσκο με την Budweiser

H Budweiser είναι ο μεγάλος χορηγός της FIFA με αποτέλεσμα να έχει το αποκλειστικό δικαίωμα πώλησης μπύρας στα οκτώ γήπεδα του Κατάρ (τρεις ώρες πριν και μία ώρα μετά από κάθε παιχνίδι, με τη χρήση των εισιτηρίων των θεατών). Ωστόσο δύο μέρες πριν από την έναρξη του Μουντιάλ η FIFA εξέδωσε ανακοίνωση που δεν επιτρέπει την πώληση μπύρας εντός των σταδίων

«Μετά από συζητήσεις μεταξύ των αρχών της χώρας υποδοχής και της FIFA, ελήφθη απόφαση να επικεντρωθεί η πώληση αλκοολούχων ποτών στο φεστιβάλ φιλάθλων της FIFA, σε άλλους προορισμούς φιλάθλων και αδειοδοτημένους χώρους, αφαιρώντας τα σημεία πώλησης μπύρας από την περίμετρο του σταδίου Fifa World Cup 2022 του Κατάρ» γράφτηκε στην ανακοίνωση της FIFA.

Πλέον όποιος το επιθυμεί μπορεί να αγοράσει μόνο μπύρα χωρίς αλκοόλ στα γήπεδα του Μουντιάλ.

Τι είναι το σύστημα kafala που ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων από εργατικούς φορείς/ οργανώσεις υπέρ των εργατικών δικαιωμάτων;

Το συγκεκριμένο καταχρηστικό και απαράδεκτο εργασιακό σύστημα έδινε στους εργοδότες του Κατάρ την εξουσία να αρνούνται στους μετανάστες εργάτες άδεια να φύγουν από τη χώρα ή να αλλάξουν δουλειά. Το kafala καταργήθηκε επισήμως το 2020 όταν ωστόσο όλες οι υποδομές για το παγκόσμιο κύπελλο είχαν χτιστεί –με φθηνό εργατικό δυναμικό και με υψηλό ανθρώπινο κόστος. https://www.capital.gr/carnegieeurope-eu/3676937/katafere-to-mountial-na-allaxei-to-katar Παράλληλα κυκλοφόρησα μια 48σέλιδη έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας, Reality Check 2021, η οποία κάνει λόγο για άλλες εξαναγκαστικές πρακτικές όπως - μεταξύ άλλων - η παρακράτηση μισθών οι οποίες εξακολουθούν να είναι διαδεδομένες στη χώρα του κόλπου.

Φυσικά το αποκορύφωμα όλων είναι οι 6.500 θάνατοι εργατών που αποκαλύφθηκαν μέσα από ρεπορτάζ του Guardian κι ήρθαν στο φως κατόπιν καταγγελιών από οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Οι θάνατοι με βάση τις αποκαλύψεις δεν οφείλονται μόνο σε δυστυχήματα. Για την ακρίβεια, ένα μεγάλο ποσοστό τους αποδίδεται στις κάκιστες συνθήκες εργασίας και διαβίωσης των εργατών, οι οποίοι «στοιβάζονται» σε κοντέινερ και εργάζονται για πολλές ώρες κάτω από πολύ υψηλές θερμοκρασίες. 

Η απαγόρευση των περιβραχιονίων «ΟneLove»

Πολλές ομάδες εξέφρασαν την αντίδραση τους με τους ισχύοντες νόμους διακρίσεων για τους ομοφυλόφιλους στο Κατάρ και δήλωσαν πως θα φορούν περιβραχιόνια one love. Φορώντας τα θα έστελναν μήνυμα αντίθεσης σε όλες τις μορφές διακρίσεων. Ωστόσο η FIFA απείλησε αρχηγούς ευρωπαϊκών ομάδων (Γερμανίας και Δανίας μεταξύ άλλων) ότι θα τιμωρηθούν με κίτρινες κάρτες αν τα φορούσαν για να υποστηρίξουν μέλη της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας στο Κατάρ.

Οι Γερμανοί πριν αγωνιστούν εναντίον της Ιαπωνίας στη Ντόχα φωτογραφήθηκαν με φιμωμένα τα πρόσωπα τους, εκφράζοντας τη δυσαρέσκεια τους για την απόφαση της FIFA. H γερμανική Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου εξέδωσε ανακοίνωση για το συμβάν τονίζοντας: «Θέλαμε να χρησιμοποιήσουμε το περιβραχιόνιο του αρχηγού μας για να πάρουμε θέση για τις αξίες που κρατάμε στην Εθνική ομάδα της Γερμανίας: τη διαφορετικότητα και τον αμοιβαίο σεβασμό. Μαζί με άλλα έθνη, θέλαμε η φωνή μας να ακουστεί.

Δεν θέλαμε να κάνουμε μια πολιτική δήλωση – τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι αδιαπραγμάτευτα. Αυτό θα πρέπει να θεωρείται δεδομένο, αλλά δεν ισχύει ακόμα. Γι’ αυτό αυτό το μήνυμα είναι τόσο σημαντικό για εμάς. Η άρνηση του περιβραχιόνιου είναι το ίδιο με το να μας αρνηθείς τη φωνή. Εμείς στεκόμαστε στη θέση μας».

Η υπουργός Εσωτερικών της χώρας βρέθηκε στις κερκίδες του σταδίου, φορώντας το περιβόητο περιβραχιόνιο στέλνοντας μήνυμα στους αξιωματούχους της FIFA που κάθονταν δίπλα της.

Χιλιάδες φίλαθλοι διαμαρτύρονται για τα όσα γίνονται στο Κατάρ, απέχοντας από τα γήπεδα αλλά και από την παρακολούθηση των αγώνων. Αντίστοιχα σε K για όσα συμβαίνουν στη χώρα της Μέσης Ανατολής. Σίγουρα θα υπάρξουν κι άλλες αντιδράσεις μέχρι την ολοκλήρωση του πιο αμφιλεγόμενου Μουντιάλ της ιστορίας.