Χοληστερίνη: Οι μύθοι και η υπερβολική ανησυχία
Οι τιμές των εξετάσεων τις χοληστερίνης έδειξαν πάνω από 200 και… αγχωθήκατε; Ο καρδιολόγος Χρήστος Ντέλλος ξεδιαλύνει το τοπίο γύρω από τα αυθαίρετα όρια.
του Νικόλα Γεωργιακώδη
Αιματολογικές εξετάσεις, τιμή χοληστερίνης άνω του «φυσιολογικού» ορίου, 200 mg/ml. Ανησυχία. Θα πρέπει να πάρω φάρμακα; Θα πρέπει να κόψω τα αυγά; Πώς θα την ρίξω τη ρημάδα εντός ορίων. Όσο πιο χαμηλά, τόσο καλύτερα, έτσι δεν είναι;
Όχι απαραίτητα.
«Η χοληστερίνη αποτελεί δομική ουσία του ανθρώπινου οργανισμού: συμβάλλει στη σωστή λειτουργία των κυτταρικών μεμβρανών, του εγκεφάλου και του νευρικού συστήματος, καθώς και στη σύνθεση των ορμονών», αναφέρει ο κ. Χρήστος Ντέλλος, Καρδιολόγος και Διευθυντής της Καρδιολογικής Κλινικής του Τζανείου, τονίζοντας ότι τα «φυσιολογικά» όρια της χοληστερίνης (δηλαδή κάτω από 200mg/ml) είναι εντελώς αυθαίρετα.
«Τα πραγματικά φυσιολογικά όρια της χοληστερίνης θα πρέπει να αγγίζουν τα όρια της οικογενούς υπερχοληστερoλαιμίας, δηλαδή πάνω από 300mg/ml, όπως άλλωστε είχαν ορισθεί αρχικά, πριν αρχίσουν τα guidelines σταδιακά να τα ροκανίζουν. Εξ άλλου, οι άνθρωποι με υψηλή ολική και LDL χοληστερίνη συνήθως έχουν υψηλή και την (καλή) HDL», προσθέτει ο κ. Ντέλλος, ο οποίος κατά καιρούς έχει στηλιτεύσει την υπέρμετρη χορήγηση φαρμάκων (στατινών) σε άτομα τα οποία δεν τις έχουν ανάγκη.
Αυτό, λοιπόν, στο οποίο θα πρέπει να εστιάσουμε όταν μας έρθει το… χαρτί των αποτελεσμάτων δεν είναι τόσο το κατά πόσο η τιμή της ολικής χοληστερίνης έχει ξεπεράσει το – αυθαίρετο – όριο των 200mg/ml αλλά τον αθηρωματικό δείκτη. Όπως τονίζει ο κ. Ντέλλος, ο αθηρωματικός δείκτης, η σχέση δηλαδή της ολικής χοληστερίνης προς την HDL, προσφέρει έναν πραγματικά χρήσιμο προγνωστικό δείκτη:
«Τα φυσιολογικά όρια χοληστερίνης θα έπρεπε να ταυτίζονται με έναν καλό αθηρωματικό δείκτη (κάτω του 5). Για παράδειγμα, ένα άτομο με ολική χοληστερίνη 200mg/ml και χαμηλή HDL (κάτω των 40mg/ml) δεν έχει καλή λιπιδαιμική εικόνα και είναι επιρρεπές σε καρδιοπάθεια, ιδιαίτερα αν καπνίζει ή έχει διαβήτη ή υπέρταση. Από την άλλη πλευρά, μπορεί να έχουμε ένα μη καπνιστή με 300 mg/ml ολική χοληστερίνη και υψηλή HDL (πάνω από 50mg/ml) με ελάχιστο καρδιακό ρίσκο και χωρίς φυσικά ανάγκης φαρμακευτικής αγωγής».
Είναι χαρακτηριστικό άλλωστε, ότι ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας θεωρεί τη χοληστερίνη έκτο κατά σειρά παράγοντα κινδύνου για εμφάνιση καρδιοπάθειας, με πρώτο και… χειρότερο για τη χώρα μας το κάπνισμα. Ακολουθούν η υπέρταση, ο διαβήτης, η έλλειψη σωματικής δραστηριότητας και η παχυσαρκία.
«Σε μια χώρα καπνιστών, παχυσάρκων, σε κακή φυσική κατάσταση και σε δεινή οικονομική θέση πολιτών όπως είναι η δική μας, είναι παράλογο στην πρόληψη η έμφαση να δίνεται σε αυθαίρετες «φυσιολογικές τιμές» της χοληστερίνης, καταλήγει ο κ. Ντέλλος.
Εν κατακλείδι:
* Οι τιμές που πλασάρονται ως φυσιολογικές δεν είναι απαραίτητα σωστές.
* Η χοληστερίνη δεν είναι τοξική ουσία για να ισχύει το «όσο πιο χαμηλά τόσο πιο καλά». Είναι ουσία δομική και απαραίτητη για τον οργανισμό.
* Υψηλές τιμές χοληστερίνης από μόνες τους δεν δηλώνουν κίνδυνο. Θα πρέπει να εξεταστούν συνδυαστικά με το προφίλ του ασθενή (καπνιστής ή όχι, εμφάνιση διαβήτη, υπέρταση, ιστορικό εμφάνισης καρδιοπάθειας).
* Αυτό στο οποίο θα πρέπει να εστιάσουμε στις εξετάσεις, είναι ο αθηρωματικός δείκτης ήτοι η σχέση της ολικής χοληστερίνης προς την HDL.
* Οι υψηλές τιμές ολικής χοληστερίνης δεν εγκυμονούν απαραίτητα κινδύνους. Αντίστοιχα, ούτε οι χαμηλές «δείχνουν» άτομο υγιές.
* Πρόληψη δεν είναι να κάνουμε κάθε τόσο αιματολογικές εξετάσεις χοληστερίνης. Τρομάζουμε ενίοτε με τιμές που δεν λένε κάτι.
* Αν το παιδί σας έχει χοληστερίνη πάνω από 200 δε σημαίνει ότι θα πάθει έμφραγμα.
* Φάρμακα για τη χοληστερίνη θα πρέπει να δίνονται με φειδώ και ιδιαίτερα σε άτομα που έχουν περάσει καρδιακό επεισόδιο.
* Η άσκηση, η διακοπή του καπνίσματος και η σωστή διατροφή είναι τα καλύτερα φάρμακα.
Αιματολογικές εξετάσεις, τιμή χοληστερίνης άνω του «φυσιολογικού» ορίου, 200 mg/ml. Ανησυχία. Θα πρέπει να πάρω φάρμακα; Θα πρέπει να κόψω τα αυγά; Πώς θα την ρίξω τη ρημάδα εντός ορίων. Όσο πιο χαμηλά, τόσο καλύτερα, έτσι δεν είναι;
Όχι απαραίτητα.
«Η χοληστερίνη αποτελεί δομική ουσία του ανθρώπινου οργανισμού: συμβάλλει στη σωστή λειτουργία των κυτταρικών μεμβρανών, του εγκεφάλου και του νευρικού συστήματος, καθώς και στη σύνθεση των ορμονών», αναφέρει ο κ. Χρήστος Ντέλλος, Καρδιολόγος και Διευθυντής της Καρδιολογικής Κλινικής του Τζανείου, τονίζοντας ότι τα «φυσιολογικά» όρια της χοληστερίνης (δηλαδή κάτω από 200mg/ml) είναι εντελώς αυθαίρετα.
«Τα πραγματικά φυσιολογικά όρια της χοληστερίνης θα πρέπει να αγγίζουν τα όρια της οικογενούς υπερχοληστερoλαιμίας, δηλαδή πάνω από 300mg/ml, όπως άλλωστε είχαν ορισθεί αρχικά, πριν αρχίσουν τα guidelines σταδιακά να τα ροκανίζουν. Εξ άλλου, οι άνθρωποι με υψηλή ολική και LDL χοληστερίνη συνήθως έχουν υψηλή και την (καλή) HDL», προσθέτει ο κ. Ντέλλος, ο οποίος κατά καιρούς έχει στηλιτεύσει την υπέρμετρη χορήγηση φαρμάκων (στατινών) σε άτομα τα οποία δεν τις έχουν ανάγκη.
Αυτό, λοιπόν, στο οποίο θα πρέπει να εστιάσουμε όταν μας έρθει το… χαρτί των αποτελεσμάτων δεν είναι τόσο το κατά πόσο η τιμή της ολικής χοληστερίνης έχει ξεπεράσει το – αυθαίρετο – όριο των 200mg/ml αλλά τον αθηρωματικό δείκτη. Όπως τονίζει ο κ. Ντέλλος, ο αθηρωματικός δείκτης, η σχέση δηλαδή της ολικής χοληστερίνης προς την HDL, προσφέρει έναν πραγματικά χρήσιμο προγνωστικό δείκτη:
«Τα φυσιολογικά όρια χοληστερίνης θα έπρεπε να ταυτίζονται με έναν καλό αθηρωματικό δείκτη (κάτω του 5). Για παράδειγμα, ένα άτομο με ολική χοληστερίνη 200mg/ml και χαμηλή HDL (κάτω των 40mg/ml) δεν έχει καλή λιπιδαιμική εικόνα και είναι επιρρεπές σε καρδιοπάθεια, ιδιαίτερα αν καπνίζει ή έχει διαβήτη ή υπέρταση. Από την άλλη πλευρά, μπορεί να έχουμε ένα μη καπνιστή με 300 mg/ml ολική χοληστερίνη και υψηλή HDL (πάνω από 50mg/ml) με ελάχιστο καρδιακό ρίσκο και χωρίς φυσικά ανάγκης φαρμακευτικής αγωγής».
Είναι χαρακτηριστικό άλλωστε, ότι ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας θεωρεί τη χοληστερίνη έκτο κατά σειρά παράγοντα κινδύνου για εμφάνιση καρδιοπάθειας, με πρώτο και… χειρότερο για τη χώρα μας το κάπνισμα. Ακολουθούν η υπέρταση, ο διαβήτης, η έλλειψη σωματικής δραστηριότητας και η παχυσαρκία.
«Σε μια χώρα καπνιστών, παχυσάρκων, σε κακή φυσική κατάσταση και σε δεινή οικονομική θέση πολιτών όπως είναι η δική μας, είναι παράλογο στην πρόληψη η έμφαση να δίνεται σε αυθαίρετες «φυσιολογικές τιμές» της χοληστερίνης, καταλήγει ο κ. Ντέλλος.
Εν κατακλείδι:
* Οι τιμές που πλασάρονται ως φυσιολογικές δεν είναι απαραίτητα σωστές.
* Η χοληστερίνη δεν είναι τοξική ουσία για να ισχύει το «όσο πιο χαμηλά τόσο πιο καλά». Είναι ουσία δομική και απαραίτητη για τον οργανισμό.
* Υψηλές τιμές χοληστερίνης από μόνες τους δεν δηλώνουν κίνδυνο. Θα πρέπει να εξεταστούν συνδυαστικά με το προφίλ του ασθενή (καπνιστής ή όχι, εμφάνιση διαβήτη, υπέρταση, ιστορικό εμφάνισης καρδιοπάθειας).
* Αυτό στο οποίο θα πρέπει να εστιάσουμε στις εξετάσεις, είναι ο αθηρωματικός δείκτης ήτοι η σχέση της ολικής χοληστερίνης προς την HDL.
* Οι υψηλές τιμές ολικής χοληστερίνης δεν εγκυμονούν απαραίτητα κινδύνους. Αντίστοιχα, ούτε οι χαμηλές «δείχνουν» άτομο υγιές.
* Πρόληψη δεν είναι να κάνουμε κάθε τόσο αιματολογικές εξετάσεις χοληστερίνης. Τρομάζουμε ενίοτε με τιμές που δεν λένε κάτι.
* Αν το παιδί σας έχει χοληστερίνη πάνω από 200 δε σημαίνει ότι θα πάθει έμφραγμα.
* Φάρμακα για τη χοληστερίνη θα πρέπει να δίνονται με φειδώ και ιδιαίτερα σε άτομα που έχουν περάσει καρδιακό επεισόδιο.
* Η άσκηση, η διακοπή του καπνίσματος και η σωστή διατροφή είναι τα καλύτερα φάρμακα.
