Εξετάσεις αίματος: Τι δείχνουν οι τιμές;
Γενική αίματος, χοληστερόλη, ουρικό οξύ, γλυκόζη, κρεατινίνη. Τι θα πρέπει να προσέξουμε στις τιμές τους και πώς θα πρέπει να τις αντιμετωπίσουμε.
του Νικόλα Γεωργιακώδη
Το ετήσιο αιματολογικό check up που – θα έπρεπε – να κάνουμε μπορεί να μην μας παρέχει μια πλήρη εικόνα για την κατάσταση της υγείας μας, όμως οι επιμέρους τιμές του μπορούν να «δείξουν» κάποιο πρόβλημα, εφ’ όσον αυτές είναι πέρα από τα επιτρεπτά όρια.
Παρακάτω συγκεντρώσαμε τα πιο συχνά «καμπανάκια» στις αιματολογικές και βιοχημικές εξετάσεις και τι μπορεί αυτά να σημαίνουν για την υγεία μας. Σε κάθε περίπτωση, οι παρακάτω πληροφορίες δεν αποτελούν διάγνωση, και θα πρέπει να απευθυνθείτε στον παθολόγο σας για την περαιτέρω «ερμηνεία» των τιμών.
Γενική αίματος: Περιλαμβάνει τον αιματοκρίτη, την αιμοσφαιρίνη, τον αριθμό των ερυθρών αιμοσφαιρίων, τον λευκών και τα αιμοπετάλια. Από τη γενική αίματος φαίνεται αν υπάρχει αναιμία, στην οποία μπορεί να «κρύβονται» άλλα προβλήματα, όπως π.χ. εσωτερική απώλεια αίματος.
Χοληστερόλη: Αν η LDL είναι αυξημένη ενδεχομένως να υπάρχει υπερχοληστεριναιμία, και να πρέπει να ακολουθήσετε τόσο διατροφική όσο και φαρμακευτική αγωγή, ανάλογα με το ύψος της τιμής. Μειώνοντας τη χοληστερίνη, εξασφαλίζουμε μακροχρόνια προστασία για τα αγγεία μας, τα νεφρά και την καρδιά.
Τριγλυκερίδια: Σε πολύ υψηλές τιμές μπορούν να προκαλέσουν ακόμα και οξεία παγκρεατίτιδα. Η μείωσή τους είναι καθαρά θέμα διατροφής.
Ηπατικοί δείκτες (Τρανσαμινάσες ή Αμινοτανσφεράσες -SGOT και SGPT, Γ-γλουταμυλική τρανσφεράση, Χολερυθρίνη και Αλκαλική φωσφατάση): Οι ηπατικοί αυτοί δείκτες είναι πολύ σημαντικοί, μιας και αποτελούν ουσιαστικά έναν «μίνι» έλεγχο του συκωτιού και συνδέονται με διάφορα νοσήματα των χοληφόρων, του παγκρέατος, με αυτοάνοσα νοσήματα ακόμα και με χρόνιες ηπατίτιδες, τις οποίες σε αρκετές περιπτώσεις ο ασθενής δεν έχει αντιληφθεί ότι έχει περάσει. Επηρεάζονται τέλος, από τον χρόνιο αλκοολισμό, ιδιαίτερα αν ο λόγος SGOT/SGPT είναι πάνω από 2. Σε κάθε περίπτωση, απαιτούνται περαιτέρω εξετάσεις, με την καθοδήγηση του παθολόγου.
Γλυκόζη: Αυξημένες τιμές στο σάκχαρο μπορεί να οφείλονται σε αρχική μορφή διαβήτη και να απαιτούν ειδική διατροφή ή φαρμακευτική αγωγή. Μπορεί επίσης να «δείχνουν» κάποια κακοήθεια στο πάγκρεας, αν ο ασθενής δεν έχει οικογενειακό ιστορικό ζαχάρου. Σε αυτήν την περίπτωση, ενδεχομένως να πρέπει να ελεγχθεί το πάγκρεας με αξονική τομογραφία.
Ουρία, Ουρικό Οξύ, Κρεατινίνη: Η… τριπλέτα αυτή μας παρουσιάζει μια γενική εικόνα για την κατάσταση των νεφρών. Αυξημένες τιμές στην ουρία μπορεί να δείχνουν νεφρική ανεπάρκεια και επομένως χρειάζεται περαιτέρω έλεγχος από ουρολόγο. Αν τα νεφρά λειτουργούν φυσιολογικά και στις εξετάσεις υπάρχει αυξημένο ουρικό οξύ, τότε θα πρέπει να ελαττωθεί, καθώς η αύξησή του μπορεί να προσβάλλει το νεφρό, προκαλώντας ουρική αρθρίτιδα.
CPK (Κινάση της Κρεατίνης): Το ένζυμο αυτό είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο και σε αρκετές περιπτώσεις ανεβαίνει μετά από μια έντονη μυϊκή άσκηση, χωρίς να σημαίνει κάποιον κίνδυνο. Η CPK βγαίνει όμως, και από τον καρδιακό μυ και αυξάνεται σε περιπτώσεις εμφραγμάτων , αν και σε αυτές τις περιπτώσεις συνήθως προηγείται πόνος και ενοχλήσεις στο στήθος. Τέλος, με αυξημένο το CPK δεν μπορούμε να αποκλείσουμε το ενδεχόμενο ύπαρξης νοσημάτων όπως είναι η μυοσίτιδα.
Ασβέστιο: Μεγάλες ποσότητες ασβεστίου δείχνουν υπερλειτουργία σε κάποιον αδένα (π.χ. παραθυρεοειδείς αδένες) και επομένως πρέπει να αντιμετωπίζεται γρήγορα με την βοήθεια ενδοκρινολόγου. Χαμηλές τιμές ασβεστίου συνδέονται κυρίως με την οστεοπόρωση, ιδιαίτερα σε γυναίκες μεγάλης ηλικίας.
PSA: Είναι ένας ειδικός αλλά όχι ιδιαίτερα ευαίσθητος καρκινικός δείκτης του προστάτη αδένα, επομένως έχει μεγάλη σημασία όταν παρατηρήσουμε μεγάλη αύξηση του PSA να απευθυνθούμε σε ουρολόγο για πιθανή κακοήθεια ή φλεγμονές στον προστάτη.
Το ετήσιο αιματολογικό check up που – θα έπρεπε – να κάνουμε μπορεί να μην μας παρέχει μια πλήρη εικόνα για την κατάσταση της υγείας μας, όμως οι επιμέρους τιμές του μπορούν να «δείξουν» κάποιο πρόβλημα, εφ’ όσον αυτές είναι πέρα από τα επιτρεπτά όρια.
Παρακάτω συγκεντρώσαμε τα πιο συχνά «καμπανάκια» στις αιματολογικές και βιοχημικές εξετάσεις και τι μπορεί αυτά να σημαίνουν για την υγεία μας. Σε κάθε περίπτωση, οι παρακάτω πληροφορίες δεν αποτελούν διάγνωση, και θα πρέπει να απευθυνθείτε στον παθολόγο σας για την περαιτέρω «ερμηνεία» των τιμών.
Γενική αίματος: Περιλαμβάνει τον αιματοκρίτη, την αιμοσφαιρίνη, τον αριθμό των ερυθρών αιμοσφαιρίων, τον λευκών και τα αιμοπετάλια. Από τη γενική αίματος φαίνεται αν υπάρχει αναιμία, στην οποία μπορεί να «κρύβονται» άλλα προβλήματα, όπως π.χ. εσωτερική απώλεια αίματος.
Χοληστερόλη: Αν η LDL είναι αυξημένη ενδεχομένως να υπάρχει υπερχοληστεριναιμία, και να πρέπει να ακολουθήσετε τόσο διατροφική όσο και φαρμακευτική αγωγή, ανάλογα με το ύψος της τιμής. Μειώνοντας τη χοληστερίνη, εξασφαλίζουμε μακροχρόνια προστασία για τα αγγεία μας, τα νεφρά και την καρδιά.
Τριγλυκερίδια: Σε πολύ υψηλές τιμές μπορούν να προκαλέσουν ακόμα και οξεία παγκρεατίτιδα. Η μείωσή τους είναι καθαρά θέμα διατροφής.
Ηπατικοί δείκτες (Τρανσαμινάσες ή Αμινοτανσφεράσες -SGOT και SGPT, Γ-γλουταμυλική τρανσφεράση, Χολερυθρίνη και Αλκαλική φωσφατάση): Οι ηπατικοί αυτοί δείκτες είναι πολύ σημαντικοί, μιας και αποτελούν ουσιαστικά έναν «μίνι» έλεγχο του συκωτιού και συνδέονται με διάφορα νοσήματα των χοληφόρων, του παγκρέατος, με αυτοάνοσα νοσήματα ακόμα και με χρόνιες ηπατίτιδες, τις οποίες σε αρκετές περιπτώσεις ο ασθενής δεν έχει αντιληφθεί ότι έχει περάσει. Επηρεάζονται τέλος, από τον χρόνιο αλκοολισμό, ιδιαίτερα αν ο λόγος SGOT/SGPT είναι πάνω από 2. Σε κάθε περίπτωση, απαιτούνται περαιτέρω εξετάσεις, με την καθοδήγηση του παθολόγου.
Γλυκόζη: Αυξημένες τιμές στο σάκχαρο μπορεί να οφείλονται σε αρχική μορφή διαβήτη και να απαιτούν ειδική διατροφή ή φαρμακευτική αγωγή. Μπορεί επίσης να «δείχνουν» κάποια κακοήθεια στο πάγκρεας, αν ο ασθενής δεν έχει οικογενειακό ιστορικό ζαχάρου. Σε αυτήν την περίπτωση, ενδεχομένως να πρέπει να ελεγχθεί το πάγκρεας με αξονική τομογραφία.
Ουρία, Ουρικό Οξύ, Κρεατινίνη: Η… τριπλέτα αυτή μας παρουσιάζει μια γενική εικόνα για την κατάσταση των νεφρών. Αυξημένες τιμές στην ουρία μπορεί να δείχνουν νεφρική ανεπάρκεια και επομένως χρειάζεται περαιτέρω έλεγχος από ουρολόγο. Αν τα νεφρά λειτουργούν φυσιολογικά και στις εξετάσεις υπάρχει αυξημένο ουρικό οξύ, τότε θα πρέπει να ελαττωθεί, καθώς η αύξησή του μπορεί να προσβάλλει το νεφρό, προκαλώντας ουρική αρθρίτιδα.
CPK (Κινάση της Κρεατίνης): Το ένζυμο αυτό είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο και σε αρκετές περιπτώσεις ανεβαίνει μετά από μια έντονη μυϊκή άσκηση, χωρίς να σημαίνει κάποιον κίνδυνο. Η CPK βγαίνει όμως, και από τον καρδιακό μυ και αυξάνεται σε περιπτώσεις εμφραγμάτων , αν και σε αυτές τις περιπτώσεις συνήθως προηγείται πόνος και ενοχλήσεις στο στήθος. Τέλος, με αυξημένο το CPK δεν μπορούμε να αποκλείσουμε το ενδεχόμενο ύπαρξης νοσημάτων όπως είναι η μυοσίτιδα.
Ασβέστιο: Μεγάλες ποσότητες ασβεστίου δείχνουν υπερλειτουργία σε κάποιον αδένα (π.χ. παραθυρεοειδείς αδένες) και επομένως πρέπει να αντιμετωπίζεται γρήγορα με την βοήθεια ενδοκρινολόγου. Χαμηλές τιμές ασβεστίου συνδέονται κυρίως με την οστεοπόρωση, ιδιαίτερα σε γυναίκες μεγάλης ηλικίας.
PSA: Είναι ένας ειδικός αλλά όχι ιδιαίτερα ευαίσθητος καρκινικός δείκτης του προστάτη αδένα, επομένως έχει μεγάλη σημασία όταν παρατηρήσουμε μεγάλη αύξηση του PSA να απευθυνθούμε σε ουρολόγο για πιθανή κακοήθεια ή φλεγμονές στον προστάτη.
