Ροχαλητό: Αιτίες και αντιμετώπιση
Το ροχαλητό δεν ταλαιπωρεί μόνο τον/την σύντροφο, αλλά ενέχει σοβαρούς κινδύνους και για την υγεία. Ποιοι είναι αυτοί και πώς μπορούμε να το αντιμετωπίσουμε;
του Νικόλα Γεωργιακώδη
Συμβαίνει και στις… καλύτερες οικογένειες και αποτελεί αιτία μέγιστης ταλαιπωρίας για τον/την σύντροφο που αναγκάζεται να υπομείνει την συμφωνία του Μπετόβεν με έγχορδα στο κρεβάτι. Το ροχαλητό, τόσο στην απλή του μορφή, όσο και στις περιπτώσεις που δημιουργεί το σύνδρομο που ονομάζεται Αποφρακτική Υπνική Άπνοια, απασχολεί σύμφωνα με μελέτες ποσοστό 45% των ενηλίκων, οι οποίοι ροχαλίζουν περιστασιακά και ποσοστό 25%, που ροχαλίζουν σε καθημερινή βάση.
Πού οφείλεται όμως και σε ποιες περιπτώσεις μπορεί να γίνει επικίνδυνο;
Πώς προκαλείται;
Οι ήχοι του ροχαλητού, σύμφωνα με τους ωτορινολαρυγγολόγους, εμφανίζονται όταν υπάρξει κάποιου είδους απόφραξη στην ελεύθερη δίοδο του αέρα στο πίσω μέρος της μύτης και του στόματος. Σε αυτήν την περιοχή, η γλώσσα και ο φάρυγγας συναντούν τον ουρανίσκο μας και την σταφυλή, την «γλωσσίτσα» που βρίσκεται στον ουρανίσκο. Το ροχαλητό επομένως, παράγεται όταν αυτά τα ανατομικά στοιχεία «συγκρούονται» μεταξύ τους και δονούνται κατά τη διάρκεια της αναπνοής βγάζοντας αυτόν τον… ρομαντικό ήχο.
Από ποιους παράγοντες επηρεάζεται;
Το φύλο (οι άνδρες ροχαλίζουν περισσότερο από τις γυναίκες), η ηλικία (άτομα μέσης ηλικίας ροχαλίζουν περισσότερο), η κληρονομικότητα, η αύξηση βάρους, το κάπνισμα, η κατανάλωση αλκοόλ και ηρεμιστικών φαρμάκων, οι χρόνιες παθήσεις όπως η αποφρακτική ρινίτιδα και ανωμαλίες στην κατασκευή της μύτης ή του ρινικού διαφράγματος, καθώς και μια σειρά από κρυολογήματα τα οποία προκαλούν πρήξιμο των αμυγδαλών, είναι μερικοί από τους παράγοντες που επηρεάζουν το ροχαλητό.
Ποια είναι όμως τα αίτια; Όπως αναφέρει στο Iatronet o κ. Παναγιώτης Παναγιωτουνάκος, Χειρουργός – Ωτορινολαρυγγολόγος, οι αιτίες που προκαλούν το ροχαλητό είναι η ελάττωση του μυϊκού τόνου της γλώσσας και του λαιμού, η μεγάλη μυϊκή μάζα των ιστών του τραχήλου, η επιμήκης υπερώα ή/και σταφυλή και η απόφραξη των ρινικών αεραγωγών, όπως για παράδειγμα σε περιπτώσεις σκολίωσης του ρινικού διαφράγματος και ρινικής αλλεργίας.
Πότε μπορεί να γίνει επικίνδυνο
Σε αρκετές περιπτώσεις, το ροχαλητό δεν εγκυμονεί κινδύνους μόνο για τις… αϋπνίες του συντρόφου μας. Υπάρχουν ορισμένα σημάδια τα οποία υποδεικνύουν ότι το ροχαλητό μπορεί να είναι επικίνδυνο για την υγεία του πάσχοντα. Έτσι όταν ξυπνάτε κουρασμένοι, παρά το γεγονός ότι έχετε συμπληρώσει ένα οκτάωρο ύπνου, όταν νοιώθετε υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας, όταν νοιώθετε συνεχώς κουρασμένοι ή όταν το ροχαλητό συνοδεύεται από σύντομες διακοπές αναπνοής, τότε θα πρέπει να απευθυνθείτε σε Ωτορινολαρυγγολόγο ή σε πνευμονολόγο.
Μάλιστα στην περίπτωση των διακοπών στην αναπνοή, πιθανώς να πάσχετε από υπνική άπνοια, μια αρκετά σοβαρή κατάσταση η οποία μπορεί να προκαλέσει μακροχρόνια καρδιακές αρρυθμίες, υπέρταση, σεξουαλικές διαταραχές, ακόμα και καρδιακή προσβολή. Σε αυτήν την περίπτωση κρίνεται επιτακτικό να επισκεφθείτε κάποιο κέντρο μελέτης ύπνου (δείτε μερικές σε παλαιότερο άρθρο εδώ) για να εξετάσετε την ποιότητα του ύπνου σας.
Πώς μπορείτε να το αντιμετωπίσετε… κατ’ οίκον
Για τις «ήπιες» μορφές ροχαλητού, αυτές δηλαδή που δεν ενέχουν σοβαρούς κινδύνους για την υγεία μας, υπάρχουν αρκετοί «σπιτικοί» τρόποι αντιμετώπισης, οι οποίοι μπορούν να σας βοηθήσουν να το αντιμετωπίσετε. Ποιοι είναι αυτοί;
* Χάστε βάρος. Η παχυσαρκία ή τα περιττά κιλά που οφείλονται σε κακή διατροφή και τρόπο ζωής ή σε προβλήματα θυρεοειδή, συνδέονται άμεσα με την εμφάνιση του ροχαλητού. Εν ολίγοις, το ροχαλητό είναι μια καλή αφορμή για να αλλάξετε τρόπο ζωής και διατροφικές συνήθειες. Ενσωματώστε την άσκηση στην καθημερινότητά σας και δώστε περισσότερη βάση στην σωστή διατροφή.
* Κόψτε το κάπνισμα. Το κάπνισμα – πέρα από τις γνωστές του επιπτώσεις στην υγεία- αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης φλεγμονών στους βλεννογόνους της μύτης και προκαλεί διόγκωση των ιστών του λαιμού «μπλοκάροντας» ενίοτε τους πνεύμονες.
* Ελαττώστε το αλκοόλ. Το αλκοόλ, πέρα από τις γνωστές επιπλοκές που έχει στον οργανισμό μας σε υπερβολική χρήση, προκαλεί παράλληλα χαλάρωση των αεροφόρων οδών κατά την διάρκεια του ύπνου, συμβάλλοντας με αυτόν τον τρόπο σημαντικά στην εμφάνιση δυνατού ροχαλητού ή άπνοιας. Επίσης, το αλκοόλ πριν τον ύπνο «χαλάει» την ποιότητά του και σας κάνει πολύ πιο ανήσυχους κατά τη διάρκεια.
* Κοιμηθείτε στο πλάι. Η πίεση που προκαλείται στον λαιμό όταν κοιμάστε ανάσκελα και σας κάνει να ροχαλίζετε, μπορεί να ελαττωθεί σημαντικά αν γυρίσετε στο πλάι. Εξ ου και οι γνωστές… αγκωνιές από τον/την σύντροφο κατά τη διάρκεια του ύπνου για να αλλάξετε πλευρό. Αν θέλετε πάντως να γλιτώσετε τις μελανιές, ένα καλό κόλπο είναι να ράψετε ένα μπαλάκι του τένις στο πίσω μέρος ενός παλιού t-shirt και να το φορέσετε πριν κοιμηθείτε.
Και αν επιμένει;
«Η θεραπεία εξαρτάται από τη διάγνωση. Ο ασθενής θα πρέπει να υποβληθεί, κατ΄ αρχάς, σε πλήρη Ωτορινολαρυγγολογική εξέταση για να εντοπισθεί το σημείο και το μέγεθος της απόφραξης, ενώ η αντιμετώπιση τόσο του απλού ροχαλητού όσο και του συνδρόμου της αποφρακτικής υπνικής άπνοιας μπορεί να είναι συντηρητική ή χειρουργική», αναφέρει ο κ. Παναγιωτουνάκος.
Στην συντηρητική αντιμετώπιση χρησιμοποιείται μια ειδική μάσκα κατά την διάρκεια του ύπνου, η οποία ονομάζεται CPAP και διευκολύνει την αναπνοή, ενώ η χειρουργική αντιμετώπιση περιλαμβάνει είτε φαρυγγοπλαστική για την αντιμετώπιση της αποφρακτικής υπνικής άπνοιας, είτε εταφυλο-ϋπερωϊοπλαστική με τη χρήση Laser, για την αντιμετώπιση του απλού ροχαλητού και της ήπιας μορφής υπνικής άπνοιας.
Συμβαίνει και στις… καλύτερες οικογένειες και αποτελεί αιτία μέγιστης ταλαιπωρίας για τον/την σύντροφο που αναγκάζεται να υπομείνει την συμφωνία του Μπετόβεν με έγχορδα στο κρεβάτι. Το ροχαλητό, τόσο στην απλή του μορφή, όσο και στις περιπτώσεις που δημιουργεί το σύνδρομο που ονομάζεται Αποφρακτική Υπνική Άπνοια, απασχολεί σύμφωνα με μελέτες ποσοστό 45% των ενηλίκων, οι οποίοι ροχαλίζουν περιστασιακά και ποσοστό 25%, που ροχαλίζουν σε καθημερινή βάση.
Πού οφείλεται όμως και σε ποιες περιπτώσεις μπορεί να γίνει επικίνδυνο;
Πώς προκαλείται; Οι ήχοι του ροχαλητού, σύμφωνα με τους ωτορινολαρυγγολόγους, εμφανίζονται όταν υπάρξει κάποιου είδους απόφραξη στην ελεύθερη δίοδο του αέρα στο πίσω μέρος της μύτης και του στόματος. Σε αυτήν την περιοχή, η γλώσσα και ο φάρυγγας συναντούν τον ουρανίσκο μας και την σταφυλή, την «γλωσσίτσα» που βρίσκεται στον ουρανίσκο. Το ροχαλητό επομένως, παράγεται όταν αυτά τα ανατομικά στοιχεία «συγκρούονται» μεταξύ τους και δονούνται κατά τη διάρκεια της αναπνοής βγάζοντας αυτόν τον… ρομαντικό ήχο.
Από ποιους παράγοντες επηρεάζεται;
Το φύλο (οι άνδρες ροχαλίζουν περισσότερο από τις γυναίκες), η ηλικία (άτομα μέσης ηλικίας ροχαλίζουν περισσότερο), η κληρονομικότητα, η αύξηση βάρους, το κάπνισμα, η κατανάλωση αλκοόλ και ηρεμιστικών φαρμάκων, οι χρόνιες παθήσεις όπως η αποφρακτική ρινίτιδα και ανωμαλίες στην κατασκευή της μύτης ή του ρινικού διαφράγματος, καθώς και μια σειρά από κρυολογήματα τα οποία προκαλούν πρήξιμο των αμυγδαλών, είναι μερικοί από τους παράγοντες που επηρεάζουν το ροχαλητό.
Ποια είναι όμως τα αίτια; Όπως αναφέρει στο Iatronet o κ. Παναγιώτης Παναγιωτουνάκος, Χειρουργός – Ωτορινολαρυγγολόγος, οι αιτίες που προκαλούν το ροχαλητό είναι η ελάττωση του μυϊκού τόνου της γλώσσας και του λαιμού, η μεγάλη μυϊκή μάζα των ιστών του τραχήλου, η επιμήκης υπερώα ή/και σταφυλή και η απόφραξη των ρινικών αεραγωγών, όπως για παράδειγμα σε περιπτώσεις σκολίωσης του ρινικού διαφράγματος και ρινικής αλλεργίας.
Πότε μπορεί να γίνει επικίνδυνο Σε αρκετές περιπτώσεις, το ροχαλητό δεν εγκυμονεί κινδύνους μόνο για τις… αϋπνίες του συντρόφου μας. Υπάρχουν ορισμένα σημάδια τα οποία υποδεικνύουν ότι το ροχαλητό μπορεί να είναι επικίνδυνο για την υγεία του πάσχοντα. Έτσι όταν ξυπνάτε κουρασμένοι, παρά το γεγονός ότι έχετε συμπληρώσει ένα οκτάωρο ύπνου, όταν νοιώθετε υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας, όταν νοιώθετε συνεχώς κουρασμένοι ή όταν το ροχαλητό συνοδεύεται από σύντομες διακοπές αναπνοής, τότε θα πρέπει να απευθυνθείτε σε Ωτορινολαρυγγολόγο ή σε πνευμονολόγο.
Μάλιστα στην περίπτωση των διακοπών στην αναπνοή, πιθανώς να πάσχετε από υπνική άπνοια, μια αρκετά σοβαρή κατάσταση η οποία μπορεί να προκαλέσει μακροχρόνια καρδιακές αρρυθμίες, υπέρταση, σεξουαλικές διαταραχές, ακόμα και καρδιακή προσβολή. Σε αυτήν την περίπτωση κρίνεται επιτακτικό να επισκεφθείτε κάποιο κέντρο μελέτης ύπνου (δείτε μερικές σε παλαιότερο άρθρο εδώ) για να εξετάσετε την ποιότητα του ύπνου σας.
Πώς μπορείτε να το αντιμετωπίσετε… κατ’ οίκον
Για τις «ήπιες» μορφές ροχαλητού, αυτές δηλαδή που δεν ενέχουν σοβαρούς κινδύνους για την υγεία μας, υπάρχουν αρκετοί «σπιτικοί» τρόποι αντιμετώπισης, οι οποίοι μπορούν να σας βοηθήσουν να το αντιμετωπίσετε. Ποιοι είναι αυτοί;
* Χάστε βάρος. Η παχυσαρκία ή τα περιττά κιλά που οφείλονται σε κακή διατροφή και τρόπο ζωής ή σε προβλήματα θυρεοειδή, συνδέονται άμεσα με την εμφάνιση του ροχαλητού. Εν ολίγοις, το ροχαλητό είναι μια καλή αφορμή για να αλλάξετε τρόπο ζωής και διατροφικές συνήθειες. Ενσωματώστε την άσκηση στην καθημερινότητά σας και δώστε περισσότερη βάση στην σωστή διατροφή.
* Κόψτε το κάπνισμα. Το κάπνισμα – πέρα από τις γνωστές του επιπτώσεις στην υγεία- αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης φλεγμονών στους βλεννογόνους της μύτης και προκαλεί διόγκωση των ιστών του λαιμού «μπλοκάροντας» ενίοτε τους πνεύμονες.
* Ελαττώστε το αλκοόλ. Το αλκοόλ, πέρα από τις γνωστές επιπλοκές που έχει στον οργανισμό μας σε υπερβολική χρήση, προκαλεί παράλληλα χαλάρωση των αεροφόρων οδών κατά την διάρκεια του ύπνου, συμβάλλοντας με αυτόν τον τρόπο σημαντικά στην εμφάνιση δυνατού ροχαλητού ή άπνοιας. Επίσης, το αλκοόλ πριν τον ύπνο «χαλάει» την ποιότητά του και σας κάνει πολύ πιο ανήσυχους κατά τη διάρκεια.
* Κοιμηθείτε στο πλάι. Η πίεση που προκαλείται στον λαιμό όταν κοιμάστε ανάσκελα και σας κάνει να ροχαλίζετε, μπορεί να ελαττωθεί σημαντικά αν γυρίσετε στο πλάι. Εξ ου και οι γνωστές… αγκωνιές από τον/την σύντροφο κατά τη διάρκεια του ύπνου για να αλλάξετε πλευρό. Αν θέλετε πάντως να γλιτώσετε τις μελανιές, ένα καλό κόλπο είναι να ράψετε ένα μπαλάκι του τένις στο πίσω μέρος ενός παλιού t-shirt και να το φορέσετε πριν κοιμηθείτε.
Και αν επιμένει;
«Η θεραπεία εξαρτάται από τη διάγνωση. Ο ασθενής θα πρέπει να υποβληθεί, κατ΄ αρχάς, σε πλήρη Ωτορινολαρυγγολογική εξέταση για να εντοπισθεί το σημείο και το μέγεθος της απόφραξης, ενώ η αντιμετώπιση τόσο του απλού ροχαλητού όσο και του συνδρόμου της αποφρακτικής υπνικής άπνοιας μπορεί να είναι συντηρητική ή χειρουργική», αναφέρει ο κ. Παναγιωτουνάκος.
Στην συντηρητική αντιμετώπιση χρησιμοποιείται μια ειδική μάσκα κατά την διάρκεια του ύπνου, η οποία ονομάζεται CPAP και διευκολύνει την αναπνοή, ενώ η χειρουργική αντιμετώπιση περιλαμβάνει είτε φαρυγγοπλαστική για την αντιμετώπιση της αποφρακτικής υπνικής άπνοιας, είτε εταφυλο-ϋπερωϊοπλαστική με τη χρήση Laser, για την αντιμετώπιση του απλού ροχαλητού και της ήπιας μορφής υπνικής άπνοιας.
