Αλκοόλ και υγεία: Μια σχέση… λάθους

του Νικόλα Γεωργιακώδη

«Τα τσιγάρα, τα ποτά και τα ξενύχτια, έχουν κλείσει τα καλύτερα τα σπίτια» λέει γνωστό ελληνικό άσμα, όμως δεν χρειάζεται να ανατρέξουμε στην λαϊκή δισκογραφία για να συνειδητοποιήσουμε πως η κατανάλωση αλκοόλ χωρίς μέτρο μπορεί να βλάψει σοβαρά την υγεία μας. Όπου «χωρίς μέτρο», μπορείτε άνετα να βάλετε «την περίοδο των γιορτών», όταν τα καλέσματα σε τραπέζια αυξάνονται κατακόρυφα, οι έξοδοι το ίδιο και η προτροπή «Απολαύστε Υπεύθυνα» σπάνια ακολουθείται. Χωρίς να θέλουμε σε καμία περίπτωση να χαλάσουμε το εορταστικό κλίμα, ζητήσαμε από τους ειδικούς να μας πουν για τις επιπτώσεις της κατανάλωσης αλκοόλ στον οργανισμό μας.

Χικ!
Κατ’ αρχήν, στα πόσα ποτήρια μεθάμε; «Τα επίπεδα του αλκοόλ στο αίμα εξαρτώνται από το βάρος του ατόμου, το είδος του ποτού και ποικίλους μεταβολικούς παράγοντες» εξηγεί η κ. Αναστασία Μοσχοβάκη, ειδική παθολόγος. Ένα ποτήρι κρασί, το οποίο έχει 10-11% αλκοόλ μπορεί να ανεβάσει τα επίπεδα του αίματος από 20 έως πάνω από 50 mg /dl. Αυτή η περίεργη μονάδα μέτρησης είναι τα milligram αλκοόλ που περιέχονται σε κάθε δεκατόλιτρο (ήτοι, 1/10 του λίτρου) αίματος. «Σε οξεία χρήση, επίπεδα αλκοόλ πάνω από 50 mg /dl, προκαλούν ευφορία, μείωση αντανακλαστικών, υπνηλία, καταστολή του κεντρικού νευρικού συστήματος, επιβάρυνση του ήπατος και αλλοίωση συμπεριφοράς» συνεχίζει. Σε ακραίες περιπτώσεις, η οξεία δηλητηρίαση με μέθη χαρακτηρίζεται από ζάλη, αταξία, ναυτία και εμετό και προκύπτει σε επίπεδα πάνω από 150 mg /dl.

Όσον αφορά την «αντοχή» στο αλκοόλ, ορισμένα άτομα είναι πιο ανθεκτικά από άλλα, λόγω ποικίλων γενετικών παραγόντων. «Οι γυναίκες, οι παχύσαρκοι και οι ηλικιωμένοι έχουν μικρότερη αντοχή στο αλκοόλ» αναφέρει χαρακτηριστικά η κ. Μοσχοβάκη. Η ασφαλής καθημερινή κατανάλωση αλκοόλ είναι αρκετά… θολή, γίνεται αποδεκτό όμως σήμερα ότι αυτή βρίσκεται στα εξήντα γραμμάρια καθαρής αλκοόλης για τους άντρες και στα σαράντα γραμμάρια για τις γυναίκες. Η ποσότητα αυτή εκφράζεται πρακτικότερα με τον αριθμό των «μονάδων» κατανάλωσης εβδομαδιαία, οι οποίες δεν πρέπει να υπερβαίνουν τις 21 για τους άνδρες και τις δεκατέσσερεις για τις γυναίκες. Μία μονάδα αντιστοιχεί στη συνήθη ποσότητα ενός ποτού στο κατάλληλο ποτήρι του.

Αλκοόλ και (κακή) υγεία
Οι επιπτώσεις της κατάχρησης οινοπνευματωδών ποτών συνδέονται άμεσα με την περιεκτικότητά τους σε αλκοόλη που είναι κατευθείαν τοξική (π.χ. ηπατοτοξική), άσχετα με το είδος του ποτού ή την περιεκτικότητά του σε μη αλκοολούχα συστατικά ή προσθετικές ουσίες.

«Η τοξική δράση του αλκοόλ αφορά πολλά οργανικά συστήματα: Προκαλεί λειτουργική επιβάρυνση, φλεγμονή, παρεγχυματική νέκρωση και κίρρωση του ήπατος» λέει η κ. Μοσχοβάκη. Είναι, επίσης, η δεύτερη μετά τον καπνό ευρέως χρησιμοποιούμενη καρκινογόνος ουσία: συνδέεται με την ανάπτυξη καρκίνων του γαστρεντερικού συστήματος, της κεφαλής, του μαστού και του τραχήλου. Στειρότητα, ανδρική ανικανότητα, απώλεια libido, γυναικομαστία, αιμορραγίες, ίκτερος, ασκίτης, οιδήματα, αλκοολική εγκεφαλοπάθεια, αλκοολική μυοκαρδιοπάθεια, είναι μερικά ακόμα παθολογικά προβλήματα που προκαλεί το αλκοόλ. «Σύμφωνα, πάντως, με μελέτες οι κίνδυνοι από το κρασί είναι μικρότεροι συγκριτικά με άλλα είδη ποτών» επισημαίνει η ίδια.

Εις υγείαν του… σωσιβίου
Νομίζετε ότι μερικά ποτηράκια αλκοόλ δεν θα επηρεάσουν την σιλουέτα σας; Ξανασκεφτείτε το. Το αλκοόλ ανά γραμμάριο έχει περίπου τις ίδιες θερμίδες που «δίνει» και ένα γραμμάριο λίπους. Μάλιστα, επειδή ο οργανισμός το θεωρεί τοξικό, δίνει προτεραιότητα για να το μεταβολίσει, καθυστερώντας όμως τον μεταβολισμό των υπόλοιπων συστατικών που έχει πάρει από ένα γεύμα. Το αποτέλεσμα; Αυτό που όλοι φαντάζεστε: Επιπλέον θερμίδες, που μετατρέπονται σε τριγλυκερίδια, που μετατρέπονται σε επιπλέον λίπος, το οποίο αποθηκεύεται – πού αλλού – στην κοιλιακή χώρα. Και στους άνδρες και στις γυναίκες. Η κατανάλωση του μάλιστα με χυμούς και άλλα ζαχαρούχα ποτά κάνει τα πράγματα ακόμα χειρότερα για την σιλουέτα. "Το φαινόμενο του binge drinking, δηλαδή της ανεξέλεγκτης κατανάλωσης μιας ευρείας γκάμας αλκοολούχων ποτών, δημιουργεί εύκολα συσσωρευμένο κοιλιακό λίπος, ιδιαίτερα όταν τα ποτά που καταναλώνονται περιέχουν και υδατάνθρακες (χυμούς ή αναψυκτικά)", προειδοποιεί ο κ. Βασίλης Παπαμίκος, Διαιτολόγος – Διατροφολόγος.

Κάνει καθόλου καλό εν τέλει;
«Οι ευεργετικές επιδράσεις του αλκοόλ, είναι σημαντικές σε μικρές ποσότητες. Συγκεκριμένα, βάσει μελετών, τα άτομα που κάνουν συνετή χρήση αλκοόλ, προσβάλλονται λιγότερο από καρδιαγγειακά νοσήματα και ζουν περισσότερο» επισημαίνει η κ. Μοσχοβάκη. Σύμφωνα μάλιστα με σχετικά πρόσφατες έρευνες, το (σε περιορισμένες ποσότητες) αλκοόλ βοηθά στην καταπολέμηση ασθενειών όπως η αρθρίτιδα και το Αλτσχάιμερ, ενώ παράλληλα εξασθενεί τις αρνητικές αναμνήσεις και μειώνει τις πιθανότητες λιπώδους ήπατος έως και 60%.