Γαστρεντερίτιδα: Όσα πρέπει να γνωρίζετε

Τι είναι;

Η γαστρεντερίτιδα αποτελεί μια τοπική προσβολή του εντέρου από παθογόνους μικροοργανισμούς και εκδηλώνεται κατά κύριο λόγο με εμετό, κοιλιακούς πόνους, χαμηλό πυρετό και διάρροια. Οι μικροοργανισμοί αυτοί μπορεί να υπάρχουν σε χαλασμένες τροφές, αλλά και να μεταδοθούν εύκολα από άνθρωπο σε άνθρωπο μέσω μολυσμένων χεριών ή μολυσμένου φαγητού και νερού.

Οι πιο «δημοφιλείς» από αυτούς τους μικροοργανισμούς είναι τα λοιμογόνα Escherichia coli, Shigella Campylobacter, Salmonella, Aeromonas Staphylococcus aureus, Clostridium perfringens Listeria monocytogenes και Bacillus cereus. Τα περισσότερα από αυτά εισέρχονται ουκ ολίγες φορές στον οργανισμό μέσω νερού και τροφίμων, όμως τα άτομα με καλό ανοσοποιητικό σύστημα καταφέρνουν να τα αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά μέσω του γαστρικού οξέως του στομάχου, των εκκρίσεων του γαστρεντερικού σωλήνα και της ωφέλιμης μικροβιακής χλωρίδας που υπάρχει στο έντερο. Τι γίνεται όμως όταν αυτοί οι μικροοργανισμοί καταφέρνουν να περάσουν τους τοπικούς αμυντικούς μας «φραγμούς»; Τότε αρχίζει το… πάρτι.

Τα συμπτώματα ανά μικρόβιο

«Η κλινική εικόνα διαφοροποιείται ανάλογα με το επιτιθέμενο αίτιο και την άμυνα του οργανισμού», λέει η κ. Αναστασία Μοσχοβάκη ειδική Παθολόγος. «Οι απλοί ιοί προκαλούν ήπια διάρροια με λιγότερες από πέντε κενώσεις το 24ωρο, κοιλιακό πόνο και έμετο. To Escherichia coli, ένα σύνηθες μικρόβιο που παράγει εντεροτοξίνη και προσβάλλει το κρέας, τα γαλακτοκομικά προϊόντα και τα αρτοπαρασκευάσματα προκαλεί γενικώς οξεία υδαρή διάρροια χωρίς πυρετό απότομης έναρξης με μικρού βαθμού κοιλιακό πόνο. Η Shigella προκαλεί γενικά οξεία αιματηρή διάρροια και πυρετό, φούσκωμα, κράμπες και κοιλιακό πόνο. Το Campylobacter προκαλεί αθρόα υδαρή ή αιματηρή διάρροια με πυρετό. Η Salmonella προκαλεί γενικά οξεία διάρροια με δέκατα ή πυρετό, ενώ η Aeromonas προκαλεί υδαρή ή αιματηρή διάρροια», αναφέρει συγκεκριμένα η κ. Μοσχοβάκη.

Τα συμπτώματα της γαστρεντερίτιδας διαρκούν μερικές ημέρες, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να επιμείνουν περισσότερο. Η έντασή τους εξαρτάται τόσο από την φυσική κατάσταση του ατόμου, όσο και από την ποσότητα «μολυσμένης» τροφής που καταναλώθηκε.

Γιατρέ, τι να κάνω;

Σύμφωνα με την κ. Μοσχοβάκη, κατά τη διάρκεια του επεισοδίου η ανάπαυση και η άφθονη λήψη νερού είναι απαραίτητα μέτρα για την αποφυγή αφυδάτωσης. Επίσης, το τσάι, ο ζωμός κότας ή η σούπα είναι τρόφιμα που τονώνουν τον οργανισμό και συντελούν στην αναπλήρωση χρήσιμων ιχνοστοιχείων κατά τη διάρκεια της γαστρεντερίτιδας.  Αν έχετε πυρετό, τότε προτιμήστε ένα απλό αντιπυρετικό με παρακεταμόλη (depon, panadol κτλ.) αντί για ασπιρίνη ή αντιφλεγμονώδη φάρμακα, τα οποία πιθανώς να προκαλέσουν περισσότερα προβλήματα στο ήδη ερεθισμένο στομάχι σας.

Ένας καλός τρόπος για να αναπληρώσετε τα υγρά που χάσατε είναι, εκτός του νερού, τα ηλεκτρολυτικά διαλύματα. Περιέχουν συνήθως κάλιο, νάτριο και ασβέστιο και θα τα βρείτε στα φαρμακεία με διάφορες ονομασίες (risolite, orisel, almora κτλ.) Αν δεν μπορείτε να βρείτε ηλεκτρολυτικό διαλύμα μπορείτε να φτιάξετε το δικό σας διάλυμα κατά της αφυδάτωσης, αναμειγνύοντας λίγη σόδα, ελάχιστο αλάτι και ζάχαρη σε εμφιαλωμένο νερό.
Τέλος, αποφύγετε πάση θυσία τον καφέ και το αλκοόλ (Hello, Captain Obvious!), καθώς και την λήψη φαρμάκων όπως ντιδιαρροϊκά και αντιβιοτικά χωρίς ιατρική συνταγή. Όταν νιώσετε καλύτερα μπορείτε να φάτε σε μικρές ποσότητες μπανάνα ή μήλο, τροφές που θα δώσουν στον οργανισμό του απαραίτητο κάλιο.

Αν και οι περισσότερες περιπτώσεις γαστρεντερίτιδας υποχωρούν με απλή δίαιτα και ξεκούραση μέσα σε διάστημα τριών με πέντε ημερών, αν η… ταλαιπωρία σας συνεχίζεται, τότε χρειάζεστε διάγνωση από κάποιον ειδικό. Επίσης, η άμεση επίσκεψη στον ειδικό κρίνεται επιβεβλημένη, όταν πρόκειται για μικρά παιδιά, ηλικιωμένους, έγκυες και όσους πάσχουν από χρόνιες ασθένειες, γιατί κινδυνεύουν περισσότερο από την αφυδάτωση.