Πώς να προφυλαχθείτε από τροφικές δηλητηριάσεις

Η απόλαυση του φαγητού μπορεί να εξελιχθεί σε εφιάλτη, αν μετά την κατανάλωσή του υποφέρουμε από στομαχικούς πόνους, διαταραχές και δηλητηριάσεις, που μας το… βγάζουν από τη μύτη. Δείτε παρακάτω 11 κατηγορίες τροφίμων που μπορούν να γίνουν αιτίες μόλυνσης από μικροοργανισμούς και πώς μπορείτε να διασφαλίσετε την υγεία σας, τηρώντας τους ανάλογους κανόνες υγιεινής.

*Ωμά φρούτα και λαχανικά
Ο απαράβατος κανόνας του πλυσίματος των καρπών πριν τους καταναλώσουμε δεν πρέπει να αγνοείται, καθώς το βακτήριο λιστέρια καραδοκεί σε πολλά ωμά φρούτα και λαχανικά, όπως για παράδειγμα στην φλούδα του πεπονιού. Τα συμπτώματα της δηλητηρίασης περιλαμβάνουν πυρετό, μυικούς πόνου, στομαχικές διαταραχές και διάρροια, και εμφανίζονται από δύο ημέρες μέχρι και δύο μήνες κατόπιν της έκθεσης στο μικρόβιο. Η σαλμονέλα και το βακτήριο E.coli μπορούν επίσης να εμφανιστούν σε ωμά λαχανικά και φρούτα, γι’ αυτό Βεβαιωθείτε ότι πλύνατε καλά τα φρούτα και τα λαχανικά, και καθαρίστε επίσης πολύ καλά ό,τι έχει έρθει σε επαφή με αυτά στο ψυγείο, όπου πρέπει να διατηρούνται.

*Μη παστεριωμένα γαλακτοκομικά προϊόντα
Τα γαλακτοκομικά προϊόντα από ωμό γάλα, όπως το γιαούρτι και τα μαλακά τυριά (όπως η φέτα για παράδειγμα) μπορούν επίσης να φιλοξενήσουν λιστέρια. Επειδή το συγκεκριμένο βακτήριο μπορεί να επιζήσει σε χαμηλές θερμοκρασίες, το ψυγείο από μόνο του δεν είναι λύση. Φροντίστε να τσεκάρετε στην ετικέτα του προϊόντος ότι είναι παστεριωμένο και έχετε υπόψη σας ότι μεγαλύτερο κίνδυνο διατρέχουν οι ηλικιωμένοι, οι έγκυες γυναίκες και οι άνθρωποι με αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα.

*Αλαντικά
Μερικές φορές η λιστέρια βρίσκει τον δρόμο προς μονάδες επεξεργασίας τροφίμων, όπου μπορεί να επιβιώσει για χρόνια. Η θερμότητα κατά την επεξεργασία την σκοτώνει, αλλά η μόλυνση μπορεί κάλλιστα να συμβεί μετά το «μαγείρεμα» και πριν την συσκευασία, αν δεν τηρηθούν τα μέτρα υγιεινής. Φυσικά, θα πρέπει να καταναλώνετε τα προ-μαγειρεμένα τρόφιμα πριν την ημερομηνία λήξης και να ζεστάνετε τα λουκάνικα και λοιπά αλλαντικά τουλάχιστον στους 80 βαθμούς.

*Πουλερικά και αυγά
Περνάμε με άλλα λόγια στον φάκελο «σαλμονέλα». Το συγκεκριμένο βακτήριο μπορεί να μολύνει οποιοδήποτε τρόφιμο, αλλά μεγαλύτερες πιθανότητες έχουν όσα είναι ζωικής προέλευσης, εξαιτίας της επαφής τους με τα περιττώματα των ζώων. Στα πουλερικά, μπορεί να μολύνει τα αυγά τους πριν διαμορφωθεί το κέλυφος, γι’ αυτό ακόμη κι αν φαίνονται καθαρά, τα φρέσκα αυγά μπορεί να περιέχουν σαλμονέλα.
Συμπτώματα δηλητηρίασης είναι οι στομαχικές κράμπες, ο πυρετός και η διάρροια, 12-72 ώρες μετά την κατανάλωση, ενώ η περίοδος του νοσήματος διαρκεί 4-7 ημέρες. Η λύση είναι να μην καταναλώνετε ποτέ ωμά ή ελαφρώς μαγειρεμένα αυγά, καθώς επίσης να μαγειρεύετε επαρκώς το κοτόπουλο τουλάχιστον στους 80 βαθμούς. Το ωμό κοτόπουλο πρέπει να τοποθετείται ξεχωριστά από όλα τα τρόφιμα. Πλύνετε τα χέρια σας, τις επιφάνειες κοπής, τα μαχαιροπίρουνα και τους πάγκους μετά την επαφή τους με τα τρόφιμα.

*Επεξεργασμένα τρόφιμα
Πατατάκια, κράκερ, έτοιμες σούπες, φυστικοβούτυρο και κατεψυγμένα γεύματα έχουν επίσης κάποιες πιθανότητες να προσελκύσουν σαλμονέλα. Γι’ αυτό ευθύνονται μολύνσεις σε εργοστάσια παραγωγής, και σε τέτοιες περιπτώσεις οι παρτίδες μολυσμένων προϊόντων ανακαλούνται, γι΄ αυτό πρέπει να έχετε το νου σας σε περίπτωση που ανακοινωθεί κάτι τέτοιο από κάποια εταιρία.

*Ωμό κρέας
Η σαλμονέλα μπορεί να βρεθεί και στο ωμό κρέας, ιδιαίτερα στον κιμά και στην γαλοπούλα, ενώ μπορεί να ξεγελάσει, καθώς δεν επηρεάζει την όψη και την μυρωδιά του τροφίμου. Πρέπει να μαγειρεύετε κάθε είδος κρέατος σε υψηλή θερμοκρασία, καθώς και να πλένετε με νερό και σαπούνι ό,τι έχει έρθει σε επαφή με το κρέας. Ξεχωριστή προσοχή χρειάζεται ο μοσχαρίσιος κιμάς, αφού στα εντόσθια των ζώων ζει το βακτήριο E.coli, το οποίο μπορεί να μολύνει το κρέας κατά την σφαγή. Συμπτώματα δηλητηρίασης από E.coli είναι οι έντονες κοιλιακές κράμπες, η διάρροια και η τάση προς εμετό.

*Φρέσκος χυμός και γάλα
Τα συσκευασμένα προϊόντα χυμών προφανώς έχουν παστεριωθεί –θα το διαπιστώσετε από ένδειξη στην συσκευασία. Όταν όμως προμηθεύεστε χυμούς για παράδειγμα από υπαίθριους πάγκους ή ανεξάρτητους πωλητές ή όταν η συσκευασία του γάλακτος δεν είναι η σωστή, το βακτήριο E.coli ίσως παραμονεύει. Γι’ αυτό, αγοράστε παστεριωμένα προϊόντα ή βράστε τα πριν τα καταναλώσετε.

*Κονσέρβες
Η αλλαντίαση (δηλητηρίαση από ακάθαρτο τρόφιμο) είναι μια σπάνια αλλά πολύ επικίνδυνη ασθένεια που συνδέεται με ακατάλληλα κονσερβοποιημένα τρόφιμα. Σε αυτή την κατηγορία μπορεί να περιληφθεί το μέλι, το κρέας, τα καπνιστά ή παστά ψάρια, ενώ τα συμπτώματα είναι κράμπες, εμετός, αναπνευστικά προβλήματα, δυσκολία στην κατάποση, στην όραση και στην κίνηση. Το μέλι πρέπει να αποφεύγεται σε βρέφη κάτω των 12 μηνών, ενώ οι παραμορφωμένες κονσέρβες, τα βαζάκια που έχουν διαρροές και τα τρόφιμα που μυρίζουν άσχημα μόλις ανοίγετε την κονσέρβα πρέπει να πετιούνται άμεσα.

*Βραστά και σάλτσες
Το βακτήριο clostridium perfringens προκαλεί κράμπες και διάρροια που διαρκεί λιγότερο από μία ημέρα και μπορεί να βρεθεί σε βραστό, στιφάδο, σάλτσες και σε άλλα φαγητά που φτιάχνονται σε μεγάλη ποσότητα και διατηρούνται ζεστά για μεγάλη διάρκεια πριν το σερβίρισμα. Η λύση είναι είτε να σερβίρετε αμέσως μετά το μαγείρεμα είτε να διατηρείτε την θερμοκρασία πάνω από τους 60 ή κάτω από τους 5 βαθμούς.

*Σάντουιτς και έτοιμα φαγητά
Όταν τα σάντουιτς, οι σαλάτες και οι σφολιάτες ετοιμάζονται από άνθρωπο που έχει μόλυνση σχετιζόμενη με σταφυλόκοκκο, τότε το μικρόβιο μπορεί να μεταφερθεί και σε εσάς. Μεγαλύτερες πιθανότητες μεταφοράς σταφυλόκοκκου εντοπίζονται στα αυγά, τον τόνο, το κοτόπουλο, τις πατάτες, τις σφολιάτες με κρέμα και τα ζυμαρικά. Τα συμπτώματα (εμετός, κράμπες και διάρροια) μπορούν να εμφανιστούν μέσα σε 30 λεπτά και συνήθως διαρκούν 3 ημέρες. Μέτρο προφύλαξης είναι η αποφυγή παρασκευής τέτοιων προϊόντων αν είστε άρρωστοι, αν έχετε μόλυνση ρινική ή οφθαλμολογική ή αν έχετε ανοιχτές πληγές στα χέρια σας. Φυσικά, κανένα τρόφιμο ούτως ή άλλως δεν πρέπει να καταναλώνεται αν δεν έχετε καθαρά χέρια, καθώς υπάρχει πάντα ο κίνδυνος της ηπατίτιδας Α.

*Ωμά οστρακοειδή
Στο ζεστό θαλασσινό νερό εντοπίζεται το βακτήριο vibrio vulnificus, που μπορεί να μολύνει τα οστρακοειδή, κυρίως μύδια και στρείδια. Τα συμπτώματα είναι τα συνήθη που εντοπίζονται και στις παραπάνω περιπτώσεις, αλλά σε άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό μπορούν να προκαλέσουν και μόλυνση του αίματος. Καταναλώστε μόνο πολύ καλά μαγειρεμένα οστρακοειδή και ξεφορτωθείτε όσα όστρακα δεν έχουν ανοίξει κατά την διάρκεια του μαγειρέματος.

*Πότε πρέπει να απευθυνθείτε σε γιατρό
- Όταν έχετε υψηλό πυρετό
- Όταν ενεργείστε με αίμα
- Όταν κάνετε συνεχώς εμετό
- Όταν η διάρροια κρατά περισσότερες από 3 ημέρες
- Όταν παρουσιάσετε ενδείξεις αφυδάτωσης (στεγνό στόμα, ζάλη, μειωμένη ούρηση).

Επιμέλεια: Γιώργος Κόκουβας