Γιατί χαζεύουμε όταν ερωτευόμαστε;
Δεν φταις εσύ. Οι ορμόνες σου τα φταίνε. Έχουμε όλες τις επιστημονικές εξηγήσεις για το προαιώνιο ερώτημα «γιατί μας κάνει ο έρωτας χαζούς;».
της Ηρώς Κουνάδη
Τι ωραίο πράγμα που είναι ο έρωτας. Πεταλούδες, σφιγμένα στομάχια, ιδρωμένες παλάμες, καρδούλες παντού, ηλίθιο βλέμμα, αφηρημάδα, χαμόγελα άνευ λόγων, πλήρης απώλεια κάθε επαφής με το περιβάλλον…
Δεν αναρωτηθήκατε, δηλαδή, ποτέ τι ακριβώς είναι αυτή η επίδραση που έχει ο έρωτας στον ανθρώπινο εγκέφαλο, και μας κάνει όλους χαζούς; Δεν πειράζει, το κάναμε εμείς για εσάς. Και σας βρήκαμε και τις απαντήσεις –σε πέντε στάδια.
Στάδιο 1: Το αρχικό στάδιο της λαγνείας, της έλξης, της οπτικής επαφής
Στο αρχικό αυτό στάδιο, εκεί που δεν είσαι ακόμα ερωτευμένος, αλλά νιώθεις μια ανεξήγητη (νομίζεις) έλξη για το άτομο απέναντί σου, ο νευροδιαβιβαστής που λέγεται ντοπαμίνη δουλεύει υπερωρίες, κάνοντάς σε να αισθάνεσαι χαρά και ενθουσιασμό χωρίς κανέναν προφανή λόγο. Η ντοπαμίνη, αν δεν το ξέρετε, είναι η χημική ουσία που εκκρίνεται όταν οι άνθρωποι παίρνουν ναρκωτικά. Κι αυτό λέει πολλά για την κατάστασή σας, που σύντομα πρόκειται να χειροτερεύσει, όταν φτάσετε στο…
…Στάδιο 2: Από το φλερτ μέχρι το πρώτο ραντεβού
Επειδή δεν ξέρει τι θα γίνει παρακάτω, ο εγκέφαλός σου παράγει αδρεναλίνη σαν τρελός (που πάει να πει, φοβάται, ενθουσιάζεται και χαίρεται ταυτόχρονα, όπως όταν κάνεις εξτρίμ σπορ). Η αδρεναλίνη, σε συνδυασμό με την ντοπαμίνη του προηγούμενου σταδίου, τα επίπεδα της οποίας δε λένε να πέσουν, κάνουν ένα ωραιότατο κοκτέιλ χημικών που σε κάνει από τη μία έτοιμο να κατακτήσεις τον κόσμο, από την άλλη εμμονικό στα όρια της ψυχοπάθειας με το αντικείμενο του πόθου σου. Θα μπορούσες να κατακτήσεις τον κόσμο, αν σκεφτόσουν και τίποτα άλλο πέρα από τα μαύρα μάτια του/της. Αλλά δεν μπορείς.
Στάδιο 3: Η εμμονή που λέγαμε; Γίνεται χειρότερη…
Έχεις ακουστά μια ορμόνη που λέγεται σεροτονίνη; Είναι η ορμόνη που μας βοηθά να είμαστε ήρεμοι, να πιστεύουμε στον εαυτό μας, και να αισθανόμαστε καλά. Στο τρίτο λοιπόν στάδιο του έρωτος, ο εγκέφαλός μας αποφασίζει πως, εδώ που τα λέμε, η σεροτονίνη είναι υπερτιμημένη. Και σταματά να την παράγει –ή τουλάχιστον ρίχνει την παραγωγή της ίσα-ίσα στο ελάχιστο που χρειάζεται για να μην τρελαθείς (εντελώς). Ξέρεις ποιοι άλλοι υποφέρουν από χαμηλά επίπεδα σεροτονίνης; Οι άνθρωποι που πάσχουν από ιδεοψυχαναστική διαταραχή.
Στάδιο 4: Αχ είναι τέλειος/α!
Αν έχεις ερωτευτεί και ξε-ερωτευτεί έστω άλλη μία φορά στη ζωή σου, πιθανότατα ξέρεις ότι στην πραγματικότητα δεν είναι –απλώς τον/ την βλέπεις έτσι. Γιατί συμβαίνει αυτό; Γιατί σε αυτό το στάδιο, ο εγκέφαλός σου αποφασίζει, μαζί με τις κάνουλες παραγωγής σεροτονίνης, να κλείσει και μερικά τμήματα ακόμα, όπως αυτό που σχετίζεται με τον έλεγχο των αρνητικών συναισθημάτων και το άλλο, που επιτηρεί την επεξεργασία δεδομένων για τη λήψη αποφάσεων.
Στάδιο 5: (Χαλαρές) ζουζουνιές στον καναπέ
Αφού λοιπόν πέρασες από τους τέσσερις κύκλους της κολάσεως του έρωτα, ο εγκέφαλός σου αρχίζει σιγά σιγά να το παίρνει απόφαση, πως αν συνεχίσει να σου φτιάχνει ορμονικά κοκτέιλ πιθανότατα θα τρελαθείς. Και επίσης, αρχίζει να πείθεται πως εντάξει, τα φτιάξατε, δεν χρειάζεται πια να τον κυνηγάς τον άλλο και να αγχώνεσαι, μπορείς να χαλαρώσεις. Ξεκινά, λοιπόν, την παραγωγή μιας άλλης ορμόνης, της οξυτοκίνης, γνωστής και ως «ορμόνης της αγάπης» (αυτής που ευθύνεται και για το δέσιμο μεταξύ μαμάδων και παιδιών) και σε αφήνει να επιστρέψεις στην κανονική σου ζωή, συνεχίζοντας να αγαπάς τον άλλο μεν, χωρίς πεταλούδες να ανακατεύουν το στομάχι σου δε.
Τι ωραίο πράγμα που είναι ο έρωτας. Πεταλούδες, σφιγμένα στομάχια, ιδρωμένες παλάμες, καρδούλες παντού, ηλίθιο βλέμμα, αφηρημάδα, χαμόγελα άνευ λόγων, πλήρης απώλεια κάθε επαφής με το περιβάλλον…
Δεν αναρωτηθήκατε, δηλαδή, ποτέ τι ακριβώς είναι αυτή η επίδραση που έχει ο έρωτας στον ανθρώπινο εγκέφαλο, και μας κάνει όλους χαζούς; Δεν πειράζει, το κάναμε εμείς για εσάς. Και σας βρήκαμε και τις απαντήσεις –σε πέντε στάδια.
Στάδιο 1: Το αρχικό στάδιο της λαγνείας, της έλξης, της οπτικής επαφής
Στο αρχικό αυτό στάδιο, εκεί που δεν είσαι ακόμα ερωτευμένος, αλλά νιώθεις μια ανεξήγητη (νομίζεις) έλξη για το άτομο απέναντί σου, ο νευροδιαβιβαστής που λέγεται ντοπαμίνη δουλεύει υπερωρίες, κάνοντάς σε να αισθάνεσαι χαρά και ενθουσιασμό χωρίς κανέναν προφανή λόγο. Η ντοπαμίνη, αν δεν το ξέρετε, είναι η χημική ουσία που εκκρίνεται όταν οι άνθρωποι παίρνουν ναρκωτικά. Κι αυτό λέει πολλά για την κατάστασή σας, που σύντομα πρόκειται να χειροτερεύσει, όταν φτάσετε στο…
…Στάδιο 2: Από το φλερτ μέχρι το πρώτο ραντεβού
Επειδή δεν ξέρει τι θα γίνει παρακάτω, ο εγκέφαλός σου παράγει αδρεναλίνη σαν τρελός (που πάει να πει, φοβάται, ενθουσιάζεται και χαίρεται ταυτόχρονα, όπως όταν κάνεις εξτρίμ σπορ). Η αδρεναλίνη, σε συνδυασμό με την ντοπαμίνη του προηγούμενου σταδίου, τα επίπεδα της οποίας δε λένε να πέσουν, κάνουν ένα ωραιότατο κοκτέιλ χημικών που σε κάνει από τη μία έτοιμο να κατακτήσεις τον κόσμο, από την άλλη εμμονικό στα όρια της ψυχοπάθειας με το αντικείμενο του πόθου σου. Θα μπορούσες να κατακτήσεις τον κόσμο, αν σκεφτόσουν και τίποτα άλλο πέρα από τα μαύρα μάτια του/της. Αλλά δεν μπορείς.
Στάδιο 3: Η εμμονή που λέγαμε; Γίνεται χειρότερη…
Έχεις ακουστά μια ορμόνη που λέγεται σεροτονίνη; Είναι η ορμόνη που μας βοηθά να είμαστε ήρεμοι, να πιστεύουμε στον εαυτό μας, και να αισθανόμαστε καλά. Στο τρίτο λοιπόν στάδιο του έρωτος, ο εγκέφαλός μας αποφασίζει πως, εδώ που τα λέμε, η σεροτονίνη είναι υπερτιμημένη. Και σταματά να την παράγει –ή τουλάχιστον ρίχνει την παραγωγή της ίσα-ίσα στο ελάχιστο που χρειάζεται για να μην τρελαθείς (εντελώς). Ξέρεις ποιοι άλλοι υποφέρουν από χαμηλά επίπεδα σεροτονίνης; Οι άνθρωποι που πάσχουν από ιδεοψυχαναστική διαταραχή.
Στάδιο 4: Αχ είναι τέλειος/α!
Αν έχεις ερωτευτεί και ξε-ερωτευτεί έστω άλλη μία φορά στη ζωή σου, πιθανότατα ξέρεις ότι στην πραγματικότητα δεν είναι –απλώς τον/ την βλέπεις έτσι. Γιατί συμβαίνει αυτό; Γιατί σε αυτό το στάδιο, ο εγκέφαλός σου αποφασίζει, μαζί με τις κάνουλες παραγωγής σεροτονίνης, να κλείσει και μερικά τμήματα ακόμα, όπως αυτό που σχετίζεται με τον έλεγχο των αρνητικών συναισθημάτων και το άλλο, που επιτηρεί την επεξεργασία δεδομένων για τη λήψη αποφάσεων.
Στάδιο 5: (Χαλαρές) ζουζουνιές στον καναπέ
Αφού λοιπόν πέρασες από τους τέσσερις κύκλους της κολάσεως του έρωτα, ο εγκέφαλός σου αρχίζει σιγά σιγά να το παίρνει απόφαση, πως αν συνεχίσει να σου φτιάχνει ορμονικά κοκτέιλ πιθανότατα θα τρελαθείς. Και επίσης, αρχίζει να πείθεται πως εντάξει, τα φτιάξατε, δεν χρειάζεται πια να τον κυνηγάς τον άλλο και να αγχώνεσαι, μπορείς να χαλαρώσεις. Ξεκινά, λοιπόν, την παραγωγή μιας άλλης ορμόνης, της οξυτοκίνης, γνωστής και ως «ορμόνης της αγάπης» (αυτής που ευθύνεται και για το δέσιμο μεταξύ μαμάδων και παιδιών) και σε αφήνει να επιστρέψεις στην κανονική σου ζωή, συνεχίζοντας να αγαπάς τον άλλο μεν, χωρίς πεταλούδες να ανακατεύουν το στομάχι σου δε.
