Οι ελληνικές εφευρέσεις που άλλαξαν τον κόσμο

«Ελλάδα: το λίκνο του δυτικού πολιτισμού»

«Ελλάδα: η πατρίδα των αρχικών Ολυμπιακών Αγώνων»

«Αθήνα: η γενέτειρα της δημοκρατίας»

Όλο και κάπου θα έχετε ακούσει αυτά τα διθυραμβικά για την Ελλάδα αποφθέγματα. Όχι τυχαία, αφού υπάρχουν πολλές χρήσιμες εφευρέσεις με αρχαία ελληνική προέλευση, και το εντυπωσιακό είναι πως χρησιμοποιούνται ακόμη.

Οι αρχαίοι έλληνες στον τομέα της αστρονομίας, των μαθηματικών και της γεωγραφίας ήταν πρωτοπόροι. Κάποιες από τις ελληνικές εφευρέσεις χρησιμοποιούνται στην καθημερινότητά μας, ενώ άλλες χρησιμοποιούνται από τους επαγγελματίες του κλάδου τους. Αυτήν την «παράδοση» έχουν κρατήσει ζωντανή και ορισμένοι σύγχρονοι επιστήμονες.

Αστρολάβος

Ο αστρολάβος είναι μια από τις σημαντικότερες εφευρέσεις της αρχαίας Ελλάδας. Είναι ένα όργανο που χρησιμοποιείται για αστρονομικές μετρήσεις, όπως π.χ. τα ύψη των ουράνιων σωμάτων.

Η εφεύρεσή αποδίδεται συχνά στον Κλαύδιο Πτολεμαίο, έναν διάσημο έλληνα αστρονόμο που έζησε στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία κατά τον 2ο αιώνα μ.Χ., ή στον Απολλώνιο της Πέργας μεταξύ 220 και 150 π.Χ., ή στον Ίππαρχο. Ήταν ουσιαστικά μια αναλογική αριθμομηχανή ικανή να επιλύσει πολλά διαφορετικά είδη προβλημάτων στην αστρονομία.

Τον όγδοο αιώνα, μουσουλμάνοι αστρονόμοι εισήγαγαν γωνιακές κλίμακες στο σχέδιο και άρχισαν να χρησιμοποιούν τον αστρολάβο τόσο για την πλοήγηση όσο και για να βρουν την κατεύθυνση της Μέκκας, για τις καθημερινές προσευχές.

Η χρήση του από τους ναυτικούς συνεχίστηκε μέχρι την ανάπτυξη αξιόπιστων μηχανικών ρολογιών, τον 17ο και 18ο αιώνα.

Ρολόι νερού

Το ρολόι νερού, γνωστό ως κλεψύδρα νερού, εισήχθη στην αρχαία Ελλάδα γύρω στο 325 π.Χ. Πρόκειται για ένα ρολόι που μετρά το χρόνο με ρυθμιζόμενη ροή υγρού μέσα ή έξω από ένα δοχείο.

Τα ρολόγια του νερού είναι αρχαία και είναι γνωστό ότι υπήρχαν στη Βαβυλώνα, την Αίγυπτο και την Περσία γύρω στον 16ο αιώνα π.Χ. Ωστόσο, ο Πλάτωνας περί το 380 π.Χ. βελτίωσε αυτήν την τεχνολογία και τη χρησιμοποίησε για να μετρήσουν ένα ευρύ φάσμα διακριτών γεγονότων.

Χρησιμοποιούταν σε δίκες, όπου ο χρόνος των δικηγόρων και οι ομιλίες των μαρτύρων μετρούνταν για να διασφαλιστεί ότι όλοι μιλούσαν για το ίδιο χρονικό διάστημα.

Ο γερανός

Οι γερανοί είναι το τέλειο εργαλείο για τη μεταφορά βαριών αντικειμένων κατά την κατασκευή ενός κτιρίου ή κατά τη μεταφορά προμηθειών από το ένα μέρος στο άλλο.

Οι αρχαιολόγοι βρήκαν γερανούς στην αρχαία Ελλάδα οι οποίοι τοποθετούνται χρονολογικά στα τέλη του 6ου αιώνα π.Χ., καθιστώντας την μια άλλη σημαντική αρχαία ελληνική αρχαία εφεύρεση.

Τεστ Παπανικολάου

Ο Γιώργος Παπανικολάου – βετεράνος του ιατρικού σώματος της Ελλάδας δημιούργησε τη μέθοδο προσυμπτωματικού ελέγχου του τραχήλου της μήτρας. Αυτό το τεστ ανιχνεύει αλλαγές στα κύτταρα του τραχήλου της μήτρας πριν πραγματικά αναπτυχθεί ο καρκίνος.

Αυτό, με τη σειρά του, επέτρεψε στους γιατρούς να θεραπεύσουν τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας νωρίς, οδηγώντας σε βελτιωμένα αποτελέσματα για εκατομμύρια γυναίκες.

Η εισαγωγή του τεστ Παπανικολάου μείωσε τους θανάτους λόγω καρκίνου του τραχήλου της μήτρας κατά σχεδόν 70% τα τελευταία 50 χρόνια. Έτσι, ο έλληνας γιατρός έχει χαρίσει στον κόσμο απίστευτες εφευρέσεις ακόμη και στον τομέα της ιατρικής.

Ο Νερόμυλος

Αυτή η αρχαία ελληνική τεχνολογία είχε μεγαλύτερο αντίκτυπο στη σύγχρονη τεχνολογία από όσο νομίζετε. Εξάλλου, η χρήση της ενέργειας του νερού για το άλεσμα του σιταριού επέτρεψε τη μετατροπή του σε βασική τροφή μαζικής παραγωγής.

Οι έλληνες επινόησαν τα δύο κύρια συστατικά των νερόμυλων, τον υδρόβιο και τον οδοντωτό οδοντωτό τροχό, και μερικές από τις αρχαιότερες ενδείξεις υδροκίνητης ρόδας εμφανίζονται στις τεχνικές πραγματείες που έγραψε ο Έλληνας μηχανικός Φίλωνας του Βυζαντίου (περίπου 280−220 π.Χ.).

Σύγχρονες εφευρέσεις

Ραντάρ

Ο Παύλος Σαντορίνης είχε αρχίσει να ασχολείται με το ραντάρ από το 1934. Το 1936 όντας Υφηγητής της Εφαρμοσμένης Φυσικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών είχε καταφέρει να παραγάγει και να πειραματίζεται με ηλεκτρομαγνητικά κύματα μήκους μερικών μόνο εκατοστών, γι' αυτό τα ραντάρ που κατασκευάστηκαν με τέτοιο μήκος κύματος ονομάστηκαν εκατοστομετρικά.

Το εκατοστομετρικό ραντάρ, το οποίο χρησιμοποιείται ως σήμερα, έχει τη δυνατότητα να εντοπίζει αντικείμενα πολύ μικρού μεγέθους. Βέβαια από το 1942 οι διαστάσεις και το βάρος των ραντάρ μίκρυναν και μπορούν να τοποθετηθούν πάνω σε αεροπλάνο ή πλοίο για ασφαλή πλεύση ακόμα και κάτω από πολύ δυσμενείς καιρικές συνθήκες.

Θερμικές νανο-χειροβομβίδες

Θερμικές νανο-χειροβομβίδες που εκρήγνυνται πάνω στους όγκους και απελευθερώνουν τις αντικαρκινικές ουσίες τους, είναι το «όπλο» του μέλλοντος στη μάχη κατά του καρκίνου και το σχεδίασε ένας έλληνας επιστήμονας της διασποράς.  

Ο καθηγητής Κώστας Κωσταρέλλος, επικεφαλής του Εργαστηρίου Νανοϊατρικής του Πανεπιστημίου του Μάντσεστερ στη Βρετανία, παρουσίασε το ερευνητικό επίτευγμά του σε συνέδριο του Εθνικού Ινστιτούτου Ερευνών για τον Καρκίνο, σύμφωνα με το BBC και τη βρετανική Telegraph.

Το πολλά υποσχόμενο νανο-όπλο συνίσταται σε μικροσκοπικές φυσαλίδες ή σφαιρίδια λίπους (γνωστά και ως λιποσώματα), που μεταφέρουν στο εσωτερικό τους αντικαρκινικά φάρμακα και μπορούν να κατευθυνθούν οπουδήποτε μέσα στο σώμα του ασθενούς. Μάλιστα, αν τελικά δοκιμαστεί σε ανθρώπινους οργανισμούς η θεραπεία, δε θα έχει τις παρενέργειες άλλων τοξικών αντικαρκινικών χημειοθεραπειών, επειδή είναι δυνατό οι νανο-χειροβομβίδες να σταλούν στοχευμένα στα σημεία όπου βρίσκονται μόνο οι όγκοι.

Η τεχνολογία έχει ήδη δοκιμασθεί με επιτυχία σε πειραματόζωα (ποντίκια), ωστόσο για να κριθεί επιτυχής θα πρέπει να δοκιμαστεί και στον άνθρωπο.

Τεχνητή καρδιά

Μετά από σύντομες σπουδές στο Πολυτεχνείο της Αθήνας, ο Γεώργιος Ν. Χατσόπουλος έγινε δεκτός στο ΜΙΤ, στις ΗΠΑ, από όπου πήρε το πτυχίο του (1950) και το μεταπτυχιακό του (1954) στη Μηχανολογία, ενώ δύο χρόνια αργότερα ολοκλήρωσε και το διδακτορικό του.

Όταν διάβασε ένα άρθρο για τις καρδιαγγειακές νόσους στους New York Times, αποφάσισε να δημιουργήσει μία ομάδα επιστημόνων μέσα στη Thermo Electron για να αναπτύξουν την πρώτη τεχνητή καρδιά.

«Έτσι αναπτύξαμε την τεχνητή καρδιά. Είχαμε όλους αυτούς τους μηχανικούς (...) Τους είπα ότι αν ήθελαν να εργαστούν πάνω στο πρότζεκτ θα έπρεπε να το κάνουν στο ελεύθερο χρόνο τους και θα τους πλήρωνα με μετοχές».

Να σημειωθεί ότι ο Γεώργιος Ν. Χατσόπουλος το 1965, μαζί με τον Joseph Keenan δημοσίευσαν το βιβλίο Βασικές Αρχές της Γενικής Θερμοδυναμικής, στο οποίο επαναδιατυπώνουν τον δεύτερο νόμο της θερμοδυναμικής όσον αφορά την ύπαρξη σταθερών καταστάσεων ισορροπίας. Η αναδιατύπωση Χατσόπουλου-Κeenan για τον Δεύτερο Νόμο οδήγησε στις δηλώσεις Clausius, Kelvin-Planck και Carathéodory για τον Δεύτερο Νόμο και έχει παράσχει μια βάση για την επέκταση του παραδοσιακού ορισμού της εντροπίας στον τομέα μη ισορροπίας.

Το 1976, ο Χατσόπουλος συνέβαλε επίσης στη διαμόρφωση μιας ενοποιημένης θεωρίας της μηχανικής και της θερμοδυναμικής, αναμφισβήτητα ενός προδρόμου του αναδυόμενου πεδίου της κβαντικής θερμοδυναμικής.