Παιδικός βιγκανισμός και χορτοφαγία: Τι να επιλέξω;
Μπορεί ο βιγκανισμός να ωφελήσει τα παιδιά; Τι αναφέρουν οι μέχρι στιγμής έρευνες για την παιδική χορτοφαγία; Όσα πρέπει να γνωρίζεις.
Γράφει η Κορίνα Γκούμα, Θεατρολόγος MA Ε.Κ.Π.Α., Ειδικός Παιδαγωγός MA U.E.L.. Β. Βρεφοκόμος
Ο καθένας από εμάς μπορεί να επιλέγει οποιονδήποτε τρόπο ζωής και διαβίωσης. Το ίδιο ισχύει στην διατροφή. Τι συμβαίνει όμως όταν η επιλογή αυτή γίνεται για κάποιον άλλο άνθρωπο; Τι συμβαίνει όταν αυτή η απόφαση επηρεάζει την υγεία και την ανάπτυξη ενός παιδιού;
Η χορτοφαγική διατροφή ανά περίπτωση και με σωστή καθοδήγηση σίγουρα έχει και θετικές επιδράσεις στον οργανισμό.
Λέγοντας ωστόσο χορτοφαγική διατροφή μην την μπερδεύουμε με τον βιγκανισμό, ο οποίος οδηγεί στην παντελή απουσία κρέατος, τυριού, αυγού και γενικότερα ζωικής πρωτεΐνης κ.α.
Με δεδομένη την ποικιλότητα των μορφών της "χορτοφαγικής" διατροφής είναι δύσκολη και η εξαγωγή συμπερασμάτων. Επιπλέον, δεν υπάρχουν έρευνες με βάθος χρόνου.
Τι λένε οι έρευνες
Ας δούμε όμως μερικές έρευνες οι οποίες έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι σήμερα, και τα αποτελέσματα τους:
* Πρόσφατα, παρουσιάστηκε στο Βερολίνο έρευνα της VeChi Diet η οποία συγκρίνει τη διατροφή των χορτοφαγικών νηπίων, και εκείνων που τρέφονται και με κρέας. Το βασικό συμπέρασμα της εν λόγω έρευνας ήταν ότι τα παιδιά με χορτοφαγική διατροφή μπορούν να έχουν κανονική ανάπτυξη μόνο εάν λαμβάνουν κρίσιμα στοιχεία στις αναγκαίες δοσολογίες, όπως για παράδειγμα βιταμίνη Β1. Η σωστή πρόσληψη βιταμίνης D από τους χορτοφάγους είναι κρίσιμης σημασίας. Η βιταμίνη Β12 προέρχεται κυρίως από ζωικές τροφές και είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη του εγκεφάλου και του νευρικού συστήματος.
Από τη πλευρά της πάντως, η Γερμανική Εταιρεία Διατροφής (DGE) δεν συνιστά μια απολύτως αυστηρή χορτοφαγική διατροφή για τα παιδιά. Ο Σύνδεσμος Γερμανών Παιδιάτρων απορρίπτει «κατηγορηματικά» την τήρηση ενός αποκλειστικά vegan διατροφολογίου σε παιδιά. Προσθέτει επίσης ότι μειωμένη πρόσληψη βιταμίνης B12 ή αμινοξέων μπορεί να μειώσει τις γνωστικές και αντιληπτικές ικανότητες των παιδιών.
* Άλλες δύο βιταμίνες που απαντώνται σε χαμηλά επίπεδα από σε παιδιά που ακολουθούν χορτοφαγική διατροφή είναι η βιταμίνη Ε και D, σύμφωνα με αυτήν την έρευνα.
* Σε άρθρο τους το 2021, οι Topi Hovinen, MD και Liisa Korkalo, PhD, μαζί με μια ομάδα επιστημόνων, μελέτησαν διεξοδικά τη διατροφή και το μεταβολισμό 40 υγιών παιδιών στο Ελσίνκι. Τα παιδιά ακολουθούσαν δίαιτα βίγκαν, χορτοφαγική ή παμφαγική. Όσα ακολούθησαν μια πλήρως βίγκαν δίαιτα είχαν σημαντικά χαμηλότερα επίπεδα βιταμίνης D, σε σύγκριση με τα παιδιά χωρίς ειδική δίαιτα. Μειώθηκε επίσης η βιταμίνη Α. Τα επίπεδα για LDL και HDL χοληστερόλη, βασικά αμινοξέα και DHA, ένα λιπαρό οξύ με κεντρικό ρόλο στην ανάπτυξη της οπτικής λειτουργίας, ήταν χαμηλά, ενώ τα επίπεδα φολικού οξέος ήταν εξαιρετικά υψηλά σε παιδιά βήγκαν.
* Σε μελέτη από ερευνητές του Ινστιτούτου Παιδικής Υγείας Great Ormond Street του Πανεπιστημιακού Κολεγίου του Λονδίνου (UCL), τα αποτελέσματα έδειξαν ότι τα παιδιά που ακολουθούν βίγκαν διατροφή είναι πιο κοντά σε ύψος και έχουν πιο αδύναμα οστά. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα παιδιά ηλικίας 5 έως 10 ετών που ακολουθούσαν φυτικές διατροφές ήταν κατά μέσο όρο 3 εκατοστά κοντύτερα από εκείνα που κατανάλωναν κρέας. Επιπλέον, τα οστά τους ήταν πιο αδύναμα -αυτό σημαίνει μεγαλύτερος κίνδυνος καταγμάτων και οστεοπόρωσης αργότερα στη ζωή.
* Αυτή η έρευνα συνδέει την εγκεφαλική ατροφία παιδιού 12 μηνών με χορτοφαγική διατροφή.
* Η Βασιλική Ακαδημία του Βελγίου υποστηρίζει πως η αυστηρή χορτοφαγία στα παιδιά είναι «ενέργεια ανήθικη», επειδή μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα στην ανάπτυξή τους. Ο βιγκανισμός στα παιδιά μπορεί να θεωρηθεί αξιόποινη πράξη, όμως ακόμη δεν θεωρείται ισοδύναμη με την παραμέληση ανηλίκου.
Εν κατακλείδι
Είμαι σίγουρη ότι όποιος θέλει να υποστηρίξει την άποψη του θα βρει και τις ανάλογες έρευνες. Απλά να τονιστεί σε αυτό το σημείο ότι πριν παρουσιάσουμε και κυρίως πιστέψουμε τα αποτελέσματα ερευνών και άρθρων θα πρέπει να ελέγχουμε τον τρόπο και τα μέσα διεξαγωγής και παραγωγής τους.
Ο καθένας μπορεί να εξάγει τα δικά του συμπεράσματα, αλλά υπάρχουν θεμελιωμένα παιδικά δικαιώματα που θα πρέπει να διασφαλίσουμε σαν κοινωνία να μην καταπατώνται απλά με το επιχείρημα "Εγώ είμαι ο γονέας του και αποφασίζω για τη ζωή του"
Με γνώμονα -μόνο- τη φυσιολογική ανάπτυξη βρεφών, νηπίων και παιδιών ας προχωρήσουμε ατομικά και συλλογικά σε σωστές επιλογές.
Πηγές: 1, 2, 3, 4, 5, 6
Ο καθένας από εμάς μπορεί να επιλέγει οποιονδήποτε τρόπο ζωής και διαβίωσης. Το ίδιο ισχύει στην διατροφή. Τι συμβαίνει όμως όταν η επιλογή αυτή γίνεται για κάποιον άλλο άνθρωπο; Τι συμβαίνει όταν αυτή η απόφαση επηρεάζει την υγεία και την ανάπτυξη ενός παιδιού;
Η χορτοφαγική διατροφή ανά περίπτωση και με σωστή καθοδήγηση σίγουρα έχει και θετικές επιδράσεις στον οργανισμό.
Λέγοντας ωστόσο χορτοφαγική διατροφή μην την μπερδεύουμε με τον βιγκανισμό, ο οποίος οδηγεί στην παντελή απουσία κρέατος, τυριού, αυγού και γενικότερα ζωικής πρωτεΐνης κ.α.
Με δεδομένη την ποικιλότητα των μορφών της "χορτοφαγικής" διατροφής είναι δύσκολη και η εξαγωγή συμπερασμάτων. Επιπλέον, δεν υπάρχουν έρευνες με βάθος χρόνου.
Τι λένε οι έρευνες
Ας δούμε όμως μερικές έρευνες οι οποίες έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι σήμερα, και τα αποτελέσματα τους:
* Πρόσφατα, παρουσιάστηκε στο Βερολίνο έρευνα της VeChi Diet η οποία συγκρίνει τη διατροφή των χορτοφαγικών νηπίων, και εκείνων που τρέφονται και με κρέας. Το βασικό συμπέρασμα της εν λόγω έρευνας ήταν ότι τα παιδιά με χορτοφαγική διατροφή μπορούν να έχουν κανονική ανάπτυξη μόνο εάν λαμβάνουν κρίσιμα στοιχεία στις αναγκαίες δοσολογίες, όπως για παράδειγμα βιταμίνη Β1. Η σωστή πρόσληψη βιταμίνης D από τους χορτοφάγους είναι κρίσιμης σημασίας. Η βιταμίνη Β12 προέρχεται κυρίως από ζωικές τροφές και είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη του εγκεφάλου και του νευρικού συστήματος.
Από τη πλευρά της πάντως, η Γερμανική Εταιρεία Διατροφής (DGE) δεν συνιστά μια απολύτως αυστηρή χορτοφαγική διατροφή για τα παιδιά. Ο Σύνδεσμος Γερμανών Παιδιάτρων απορρίπτει «κατηγορηματικά» την τήρηση ενός αποκλειστικά vegan διατροφολογίου σε παιδιά. Προσθέτει επίσης ότι μειωμένη πρόσληψη βιταμίνης B12 ή αμινοξέων μπορεί να μειώσει τις γνωστικές και αντιληπτικές ικανότητες των παιδιών.
* Άλλες δύο βιταμίνες που απαντώνται σε χαμηλά επίπεδα από σε παιδιά που ακολουθούν χορτοφαγική διατροφή είναι η βιταμίνη Ε και D, σύμφωνα με αυτήν την έρευνα.
* Σε άρθρο τους το 2021, οι Topi Hovinen, MD και Liisa Korkalo, PhD, μαζί με μια ομάδα επιστημόνων, μελέτησαν διεξοδικά τη διατροφή και το μεταβολισμό 40 υγιών παιδιών στο Ελσίνκι. Τα παιδιά ακολουθούσαν δίαιτα βίγκαν, χορτοφαγική ή παμφαγική. Όσα ακολούθησαν μια πλήρως βίγκαν δίαιτα είχαν σημαντικά χαμηλότερα επίπεδα βιταμίνης D, σε σύγκριση με τα παιδιά χωρίς ειδική δίαιτα. Μειώθηκε επίσης η βιταμίνη Α. Τα επίπεδα για LDL και HDL χοληστερόλη, βασικά αμινοξέα και DHA, ένα λιπαρό οξύ με κεντρικό ρόλο στην ανάπτυξη της οπτικής λειτουργίας, ήταν χαμηλά, ενώ τα επίπεδα φολικού οξέος ήταν εξαιρετικά υψηλά σε παιδιά βήγκαν.
* Σε μελέτη από ερευνητές του Ινστιτούτου Παιδικής Υγείας Great Ormond Street του Πανεπιστημιακού Κολεγίου του Λονδίνου (UCL), τα αποτελέσματα έδειξαν ότι τα παιδιά που ακολουθούν βίγκαν διατροφή είναι πιο κοντά σε ύψος και έχουν πιο αδύναμα οστά. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα παιδιά ηλικίας 5 έως 10 ετών που ακολουθούσαν φυτικές διατροφές ήταν κατά μέσο όρο 3 εκατοστά κοντύτερα από εκείνα που κατανάλωναν κρέας. Επιπλέον, τα οστά τους ήταν πιο αδύναμα -αυτό σημαίνει μεγαλύτερος κίνδυνος καταγμάτων και οστεοπόρωσης αργότερα στη ζωή.
* Αυτή η έρευνα συνδέει την εγκεφαλική ατροφία παιδιού 12 μηνών με χορτοφαγική διατροφή.
* Η Βασιλική Ακαδημία του Βελγίου υποστηρίζει πως η αυστηρή χορτοφαγία στα παιδιά είναι «ενέργεια ανήθικη», επειδή μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα στην ανάπτυξή τους. Ο βιγκανισμός στα παιδιά μπορεί να θεωρηθεί αξιόποινη πράξη, όμως ακόμη δεν θεωρείται ισοδύναμη με την παραμέληση ανηλίκου.
Εν κατακλείδι
Είμαι σίγουρη ότι όποιος θέλει να υποστηρίξει την άποψη του θα βρει και τις ανάλογες έρευνες. Απλά να τονιστεί σε αυτό το σημείο ότι πριν παρουσιάσουμε και κυρίως πιστέψουμε τα αποτελέσματα ερευνών και άρθρων θα πρέπει να ελέγχουμε τον τρόπο και τα μέσα διεξαγωγής και παραγωγής τους.
Ο καθένας μπορεί να εξάγει τα δικά του συμπεράσματα, αλλά υπάρχουν θεμελιωμένα παιδικά δικαιώματα που θα πρέπει να διασφαλίσουμε σαν κοινωνία να μην καταπατώνται απλά με το επιχείρημα "Εγώ είμαι ο γονέας του και αποφασίζω για τη ζωή του"
Με γνώμονα -μόνο- τη φυσιολογική ανάπτυξη βρεφών, νηπίων και παιδιών ας προχωρήσουμε ατομικά και συλλογικά σε σωστές επιλογές.
Πηγές: 1, 2, 3, 4, 5, 6
