Οι ιστορίες, τα δρομάκια, το μοναδικό πεζούλι που βλέπει Λυκαβηττό, και άλλα πολλά, μικρά, μεγάλα και ενδιαφέροντα, που δεν ξέρατε για τα Αναφιώτικα.
Παλαιότερο των 360 ημερών
της Ηρώς Κουνάδη
Πλακόστρωτα σοκάκια, πολλά σε πλάτος που χωρά ίσα-ίσα δυο ανθρώπους. Χαμηλά σπιτάκια. Μπλε παράθυρα. Φουντωτές βουκαμβίλιες. Άπειρες γάτες. (Πώς γίνεται και τα πιο ήσυχα, όμορφα, ατμοσφαιρικά μέρη, οι παλιές πόλεις και οι καστροπολιτείες έχουν πάντα άπειρες γάτες;). Η Χώρα της Αθήνας. Τα Αναφιώτικα. Και οι ιστορίες τους.
1. «Μαύρες πέτρες» τα λέγαν’ κάποτε, την εποχή της Τουρκοκρατίας, γιατί εδώ βρίσκονταν τα σπίτια των σκλάβων από την Αφρική. «Λίγες οικογένειες μαύρων, δούλοι από τον καιρό της Τουρκοκρατίας, ξετρύπωσαν από τα χαμηλά χωματένια σπίτια τους» γράφει για τη γειτονιά ο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν στο «Οδοιπορικό στην Ελλάδα» το 1841.
2. Τη σημερινή της εικόνα την απέκτησε τη δεκαετία του 1860, όταν δύο μάστορες από την Ανάφη, ο Γεώργιος Δαμίγος και ο Μάρκος Σιγάλας, έχτισαν δύο αυθαίρετα σπιτάκια εδώ. Διάφοροι συντοπίτες τους βρήκαν την ιδέα καλή, ακολούθησαν το παράδειγμά τους, και τα υπόλοιπα είναι Ιστορία.
3. Το 1834 είχε ψηφιστεί διάταξη με βάση την οποία η περιοχή θεωρούταν αρχαιολογική ζώνη, στην οποία απαγορευόταν οποιαδήποτε ανοικοδόμηση. Μια αντίστοιχη απαγόρευση ίσχυε και στην αρχαία Αθήνα του Περικλή –η οποία επίσης παραβιάστηκε, από πρόσφυγες του Πελοποννησιακού πολέμου που ήρθαν και εγκαταστάθηκαν εδώ αναζητώντας καταφύγιο μακριά από τους πληγέντες δήμους της Αττικής.
4. Συνολικά 45 είναι τα σπιτάκια των Αναφιώτικων –υπήρχαν περισσότερα, πολλά εκ των οποίων κατεδαφίστηκαν τη δεκαετία του ’70, όταν ο οικισμός κρίθηκε αυθαίρετος.
5. Ένα και μοναδικό χαμηλό πεζούλι απολαμβάνει θέα στην υπέροχη απεραντοσύνη της πόλης και τον Λυκαβηττό απέναντι. Είναι αυτό δίπλα στο σπιτάκι με τον αριθμό 34.
6. Οδοί στα Αναφιώτικα δεν υπάρχουν, το κάθε σπιτάκι έχει τον δικό του αριθμό, και αυτό είναι όλο.
7. Αναφιώτες και Πλακιώτες είχαν, στις αρχές του 20ου αιώνα, μεγάλη έχθρα. Οι κάτοικοι της Πλάκας δεν άφηναν «τους χωριάτες» να συχνάζουν στην πλατεία Φιλομούσου –και οι Αναφιώτες απαντούσαν με απαγόρευση κυκλοφορίας του κάθε Πλακιώτη στη γειτονιά τους.
8. Η ευκολότερη, και δημοφιλέστερη, πρόσβαση στα Αναφιώτικα είναι από τα σκαλάκια που ξεκινούν στο πλάι του Άη-Γιώργη του Βράχου. Όταν ξεκινήσετε να τα ανεβαίνετε, θα έχετε την εντύπωση ότι καταλήγουν σε αδιέξοδο –συνηθίστε το και συνεχίστε να ανεβαίνετε, έτσι μοιάζουν σχεδόν όλα τα δρομάκια-σκαλάκια στα Αναφιώτικα.
9. Για να φτάσετε στον Άη-Γιώργη του Βράχου, η διαδρομή με την λιγότερη ανηφόρα είναι αυτή που ξεκινά από την Θέσπιδος (δρομάκι-συνέχεια της πολύβουης Κυδαθηναίων) και εν συνεχεία στρίβει δεξιά στην Στράτωνος
10. Δύο είναι τα εκκλησάκια των Αναφιώτικων, που τα χώριζαν παλιότερα σε δύο ενορίες: Ο Άη-Γιώργης του Βράχου και ο Άγιος Συμεών στο δυτικό άκρο της γειτονιάς. Και οι δύο ανακατασκευάστηκαν από τους Αναφιώτες που ήρθαν να μείνουν εδώ, βρίσκοντάς τις μισοκατεστραμμένες.