Αναφιώτικα: Βόλτες στην αθηναϊκή Χώρα

Κείμενο - φωτογραφίες: Ηρώ Κουνάδη

Τα μπλε παραθυρόφυλλα μισοκλείνουν στον μεσημεριανό ήλιο. Από μέσα διακρίνεται ένα ολόλευκο, κεντητό κουρτινάκι. Στο περβάζι του παραθύρου μια γάτα τρώει κάτι από ένα πλαστικό κεσεδάκι. Ρίχνει μια ματιά στον φακό της φωτογραφικής μηχανής, βάζει το υπόλοιπο φαγητό της στο στόμα και πηδάει μέσα στο σπίτι. Κανείς δεν φαίνεται, ούτε ακούγεται, να ενοχλείται. Τίποτα δεν είναι ικανό να διαταράξει την μεσημεριανή ησυχία αυτής της αθηναϊκής γειτονιάς. Αθηναϊκής, είπαμε; Σίγουρα;

Σίγουρα. Όσο απεχθές κι αν έχει καταντήσει το κλισέ «νομίζεις ότι βρίσκεσαι [συμπληρώστε όνομα πόλης/ μέρους/ γεωγραφικής περιοχής που νομίζετε ότι θα μπορούσε και να μοιάζει ελαφρώς με αυτήν που προσπαθείτε να περιγράψετε]», στα Αναφιώτικα όλοι όσοι έχουν προσπαθήσει κατά καιρούς να το αποφύγουν βρίσκουν τον δάσκαλό τους. Αν δεν σου φέρουν στο νου την Χώρα της Ανάφης συγκεκριμένα τα ασβεστωμένα σπιτάκια, τα μπλε παραθυρόφυλλα και τα γλαστράκια με τους βασιλικούς, σίγουρα θα σκέφτεσαι «Κυκλάδες» σε κάθε βήμα ανάμεσα σε φουντωτές μπουκαμβίλιες, μπλε στριφογυριστές μεταλλικές σκάλες και ασβεστωμένα σοκάκια τόσο στενά, που μετά βίας χωρά ένας άνθρωπος να περπατήσει.

Μετά, είναι και οι γάτες που τριγυρνούν παντού, που χουχουλιάζουν κάτω από τον μεσημεριανό ήλιο χωμένες μέσα σε γλάστρες ή ξαπλωμένες επάνω σε ασβεστωμένες ταράτσες. Και τα πλαστικά κεσεδάκια που βγάζουν οι κάτοικοι από τα σπίτια τους στα ελάχιστα πλατώματα των στενών δρόμων, και μαζεύουν σε χρόνο μηδέν ένα μικρό κοπάδι γατών που άφησαν για λίγο την μεσημεριανή σιέστα τους και ήρθαν να φάνε.



Είναι και οι μικρές εκπλήξεις που κρύβονται πίσω από κάθε στροφή κάθε μικρού στενού, που μοιάζει να καταλήγει σε αδιέξοδο (όλα μοιάζουν να καταλήγουν σε αδιέξοδο, αλλά όλα στην πραγματικότητα κάπου πάνε): Ένα πολύχρωμο γκράφιτι που δείχνει ένα σαλιγκάρι να κουβαλάει στην πλάτη του τη Γη, ένα χρωματιστό μωσαϊκό από μικρά κεραμικά πλακάκια που σχηματίζουν μια αγελάδα σε έναν ασβεστωμένο τοίχο, μερικές μισοσπασμένες πλάκες ζωγραφισμένες στο χέρι μπροστά σε μια εξώπορτα και πολλές, μα πολλές, αφίσες της Ανάφης, κρεμασμένες σχεδόν σε κάθε εξωτερικό τοίχο. Γράφουν στα γερμανικά «ανακαλύψτε την», και ξεπερνούν σε αριθμό μόνο τα ζωγραφισμένα στο χέρι κόκκινα βέλη κάτω από την ένδειξη “Acropolis”.

Μικρή ιστορική παρένθεση

Το κυκλαδίτικο χωριό στην καρδιά της Αθήνας πήρε το όνομά του από τους μάστορες που ήρθαν εδώ από το μικρό Κυκλαδονήσι, το 1840, για να χτίσουν το παλάτι του Όθωνα, κι έχτισαν τα σπίτια τους έτσι όπως ήταν στο νησί τους. Αργότερα, καθώς η όμορφη συνοικία άρχισε να εξαπλώνεται για να χωρέσει κι άλλους νησιώτες, συν αρκετούς πρόσφυγες που ήρθαν από την Σμύρνη το 1922, η Αρχαιολογική Υπηρεσία άρχισε να διαρρηγνύει τα ιμάτιά της για την καταστροφή του βράχου της Ακρόπολης –ακόμα και σήμερα, οι παρατηρητικοί εξ ημών θα προσέξετε ότι τα περισσότερα σπίτια, σχεδόν όλες οι αυλές και όλα ανεξαιρέτως τα δρομάκια είναι κτισμένα, σμιλεμένα ή λαξευμένα εξ ολοκλήρου στις εσοχές και τις προεξοχές των βράχων.

Γύρω στο 1970, λοιπόν, οι ελληνικές αρχές έλαβαν την μνημειώδη απόφαση ότι ο οικισμός ήταν αυθαίρετος, κατεδάφισαν (!) είκοσι σπίτια και απαλλοτρίωσαν τα υπόλοιπα. Οι κάτοικοι, όμως, δεν έφυγαν. Σήμερα, η γειτονιά που λέμε Αναφιώτικα αριθμεί εξήντα κτίρια, εκ των οποίων τα δεκαπέντε χρησιμοποιούνται από την Αρχαιολογική Υπηρεσία και τα υπόλοιπα σαράντα πέντε κατοικούνται κανονικά.



Σκαρφαλώνοντας τον βράχο

Η ευκολότερη, και δημοφιλέστερη, πρόσβαση στα Αναφιώτικα είναι από τα σκαλάκια που ξεκινούν στο πλάι του Άη-Γιώργη του Βράχου, τα οποία, ειρήσθω εν παρόδω, απολαμβάνουν την καλύτερη θέα στον Λυκαβηττό απ’ όλη την Αθήνα. Όταν ξεκινήσετε να τα ανεβαίνετε, θα έχετε την εντύπωση ότι καταλήγουν σε αδιέξοδο –συνηθίστε το και συνεχίστε να ανεβαίνετε, έτσι μοιάζουν σχεδόν όλα τα δρομάκια-σκαλάκια στα Αναφιώτικα.

Για να φτάσετε στον Άη-Γιώργη του Βράχου, η διαδρομή με την λιγότερη ανηφόρα είναι αυτή που ξεκινά από την Θέσπιδος (δρομάκι-συνέχεια της πολύβουης Κυδαθηναίων) και εν συνεχεία στρίβει δεξιά στην Στράτωνος. Δείτε τον χάρτη, και αρκετές εναλλακτικές πρόσβασης, εδώ.

Κάντε κλικ στο Photo Gallery, επάνω, και ακολουθήστε μας σε μια κυκλαδίτικη βόλτα στο κέντρο της Αθήνας, και δείτε εδώ διευθύνσεις και στάσεις για καφέ και φαγητό, όταν το πάρετε απόφαση και κατηφορίσετε τα σκαλάκια προς την Πλάκα (ναι, στα Αναφιώτικα υπάρχουν μόνο άσπρα-μπλε σπιτάκια και ησυχία).