Ο γύρος του κόσμου σε εννέα νόμους

Δωρεάν δημόσια παιδεία, κοινωνικές παροχές και (προφανώς) αποτελεσματικό σύστημα υγείας, δημόσιο και δωρεάν για όλους. Αυτό θα μπορούσε να είναι το τρίπτυχο του σωστού κράτους. Σωστά; Ναι, αλλά και όχι (μόνο): Κάποιες χώρες ανά τον κόσμο έχουν πάει τις νομοθεσίες τους ένα βήμα παραπέρα από τα προφανή, για να συμπεριλάβουν… πανανθρώπινα δικαιώματα, όπως η κατανάλωση της σωστής μπύρας και το δικαίωμα στο πετάλι, που λέει ότι αν ένας οδηγός αυτοκινήτου τρακάρει έναν ποδηλάτη, υπό οποιεσδήποτε συνθήκες, φταίει ο οδηγός –πώς λέμε ότι σε ένα τρακάρισμα δύο αυτοκινήτων «φταίει πάντα ο πίσω»; Έτσι.

Ο νόμος του…. πεταλιού: Οι Ολλανδοί, γνωστοί υποστηρικτές του ποδηλάτου ως τρόπου μετακίνησης (αν όχι και ζωής) έχουν πάει την κρατική υποστήριξη στους δύο τροχούς ένα βήμα παραπέρα από ένα απλό (βλέπε εκτενέστατο και λειτουργικότατο δίκτυο ποδηλατόδρομων: Από το 1999, ένας κανονικότατος Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας για Ποδήλατα τέθηκε σε εφαρμογή, προκειμένου να ενθαρρύνει και να κάνει ασφαλέστερη την χρήση του ποδηλάτου ως μέσου μεταφοράς στους ολλανδικούς δρόμους. Μεταξύ άλλων, ο ολλανδικός ΚΟΚ των ποδηλάτων προβλέπει ότι αν ένα αυτοκίνητο τρακάρει με ένα ποδήλατο, η ασφαλιστική εταιρεία του οδηγού του αυτοκινήτου πληρώνει την οποιαδήποτε ζημιά –και καλύπτει, φυσικά, την νοσηλεία για οποιοδήποτε τραυματισμό.

Οι γάμοι των ομοφυλοφίλων: Έξι χώρες στον κόσμο έχουν περάσει το κατώφλι του 21ου αιώνα, αναγνωρίζοντας τα ίδια δικαιώματα και τις ίδιες νομικές υποχρεώσεις σε όλα τα παντρεμένα ζευγάρια, ανεξαρτήτως του φύλου των μελών τους: Η Ολλανδία, η Σουηδία, η Πορτογαλία, το Μεξικό, ο Καναδάς και, εσχάτως, η Αργεντινή, η οποία έγινε η πρώτη χώρα της Λατινικής Αμερικής που αναγνώρισε τους γάμους των ομοφυλοφίλων, παρά τα υψηλά ποσοστά καθολικού πληθυσμού.

Ο Νόμος της Μητέρας Φύσης: Ο Πρόεδρος της Βολιβίας, Evo Morales, θέσπισε πρόσφατα τον «Νόμο της Μητέρας Φύσης» (για την ακρίβεια, της Pachamama, θεότητας που λατρεύεται από τις φυλές των Άνδεων και συμβολίζει την γονιμότητα και την φύση) σύμφωνα με τον οποίο η Γη και οποιαδήποτε μορφή ζωής επάνω της επανακαθορίζονται ως ζωντανοί οργανισμοί, φέροντες δικαιώματα, αντί για αγαθά προς εκμετάλλευση.

Η αναγνώριση ενός τρίτου φύλου: Ακολουθώντας την απόφαση Ανώτερου Δικαστηρίου που απαγορεύει τις διακρίσεις με βάση τον σεξουαλικό προσανατολισμό, το Νεπάλ έγινε πρόσφατα η πρώτη χώρα στον κόσμο που εκδίδει πιστοποιητικά υπηκοότητας σε ανθρώπους που δεν θέλουν να κατηγοριοποιούνται ως άνδρες ή γυναίκες. Λέγεται «νόμος του τρίτου φύλου» και σε λίγα χρόνια οι ιστορικοί θα δυσκολεύονται να πιστέψουν ότι ξεκίνησε από μια μικρή ασιατική χώρα.

Γονεϊκή άδεια: Τέσσερις μόνο χώρες στον κόσμο δεν έχουν θεσπίσει κάποιας μορφής γονεϊκή άδεια: η Λιβερία, η Σουαζιλάνδη, η Παπούα Νέα Γουϊνέα και (όσο απίστευτο και αν ακούγεται) οι ΗΠΑ. Στην κορυφή της λίστας με τις χώρες που προσέχουν περισσότερο απ’ όλες τους νέους γονείς τους βρίσκεται το Βιετνάμ, με έξι μήνες άδεια μετ’ αποδοχών, στο 100% του μισθού του εργαζομένου. Η Εσθονία, η Ουγγαρία και η Ισπανία έχουν ψηφίσει νόμους που προβλέπουν, πέρα από μερικές εβδομάδες άδειας μετ’ αποδοχών, και τρία χρόνια άδειας άνευ αποδοχών –κατά τα οποία ο εργαζόμενος έχει, εννοείται, εξασφαλισμένη την θέση του.

Το ελαστικό ωράριο: Όχι, δεν εννοούμε το ελληνικό σύστημα «δουλεύω από δέκα έως δώδεκα ώρες και πληρώνομαι για τέσσερις». Εννοούμε τους καταπληκτικούς νόμους που έχουν θέσει σε εφαρμογή Βρετανία και Ολλανδία, σύμφωνα με τους οποίους ένας εργαζόμενος μπορεί να ρυθμίσει τις ώρες εργασίας του ανάλογα με τις ανάγκες του, να πληρώνεται αν π.χ. δουλεύει τέσσερις ώρες ακριβώς τα μισά χρήματα που θα πληρωνόταν για ένα οκτάωρο, και να μην κινδυνεύει να χάσει τη δουλειά του, τα bonus ή τις ευκαιρίες προαγωγής. Ναι, σοβαρά.

Το νομοσχέδιο της ανανεώσιμης ενέργειας: Σύμφωνα με αυτό, το 80% της ενέργειας στη Γερμανία θα προέρχεται αποκλειστικά από ανανεώσιμες πηγές έως το 2050. Κι αυτό δεν είναι απλώς ένα σχέδιο σε ένα χαρτί: νέες εγκαταστάσεις παραγωγής ηλιακής και αιολικής ενέργειας ετοιμάζονται πυρετωδώς, και τεράστιες επενδύσεις γίνονται ήδη στην αναδιαμόρφωση ολόκληρου του δικτύου διανομής ρεύματος.

Η αποποινικοποίηση των μαλακών ναρκωτικών: Μπορεί η Ολλανδία να έχει το… όνομα, υπάρχουν όμως και πολλοί άλλοι που έχουν την χάρη. Η Κόστα Ρίκα, το Εκουαδόρ, η Κροατία, η Τσεχία και το Μεξικό έχουν υιοθετήσει σε διαφορετικό βαθμό την ανεκτικότητα απέναντι στα μαλακά ναρκωτικά –στην Τσεχία, επί παραδείγματι, είναι παράνομη η αγορά και η πώληση, αλλά νόμιμη η κατοχή, και είναι επίσης νόμιμη η χρήση σε δημόσιο χώρο, αλλά παράνομο το τσιγάρο που «γυρνάει» από χέρι σε χέρι. Στην Καμπότζη είναι νόμιμη τόσο η αγορά όσο και η χρήση σε δημόσιο χώρο. Η Πορτογαλία ήταν η πρώτη χώρα στον κόσμο που αποποινικοποίησε πλήρως την χρήση όλων των ναρκωτικών –με βάση τη νομοθεσία της, οι χρήστες θεωρούνται ασθενείς και όχι εγκληματίες.

Ο νόμος για την καθαρότητα της μπύρας: Τι νόημα έχουν όλα αυτά αν οι πολίτες της χώρας δεν πίνουν σωστή μπύρα; Το γερμανικό Reinheitsgebot μεταφράζεται ως «νόμος για την καθαρότητα της μπύρας» και χρονολογείται από το 1516, όταν το Δουκάτο της Βαυαρίας ψήφισε τον νόμο που απαγόρευε τη χρήση οποιουδήποτε συστατικού πέραν του νερού, του κριθαριού και του λυκίσκου στην παραγωγή μπύρας. Τροπολογία του 1993 συμπεριέλαβε την μαγιά, την βύνη σιταριού και το ζαχαροκάλαμο στα επιτρεπόμενα συστατικά.

Επιμέλεια: Ηρώ Κουνάδη