Blogs και Τέχνη: Καλλιτεχνική online επιμόρφωση

του Νικόλα Γεωργιακώδη

"Τι είναι Τέχνη;" Και τι δεν είναι, θα απαντούσαμε. Όσο και αν μας φανεί παράξενο, η Τέχνη βρίσκεται τριγύρω μας και ενίοτε πολύ πιο κοντά μας απ’ό,τι φανταζόμαστε. Σε αυτό έπαιξε σημαντικό ρόλο- μεταξύ άλλων- και η ύπαρξη του Διαδικτύου, το οποίο εκτός του ότι έφερε σε επαφή άτομα που μοιράζονταν κοινά ενδιαφέροντα και απόψεις σχετικά με την Τέχνη, την έκανε παράλληλα προσιτή στον μέσο χρήστη (user).

Δεν χρειάζονται επισκέψεις σε μουσεία, σπουδές πάνω στη μουσική, τον κινηματογράφο, το θέατρο ή την ζωγραφική. Ο χρήστης μπορεί πλέον μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα να έρθει –εικονικά - σε επαφή με μεγάλους δημιουργούς, να θαυμάσει το έργο τους, να διατυπώσει τις απόψεις και τις θεωρίες του πάνω σε αυτό, να τις μοιραστεί με άλλους χρήστες ή ακόμα και να δημοσιεύσει τις καλλιτεχνικές του ανησυχίες, οποιοδήποτε είδος Τέχνης και αν αφορούν.

Η «μανία» των blogs, η οποία κορυφώθηκε πριν τρία περίπου χρόνια και η ραγδαία αύξηση τους στον Κυβερνοχώρο, ενίσχυσε ακόμα περισσότερο τους δεσμούς της Τέχνης με το –διαδικτυακό πλέον- κοινό της. Εν ολίγοις, όταν το blogging «συνάντησε» την Τέχνη, η «γνωριμία» τους απέδωσε καρπούς. Ο μέχρι τότε συχνά απρόσιτος χαρακτήρας της για τους newbies του διαδικτύου - που να μεν ήθελαν να ασχοληθούν με αυτήν, αλλά από την άλλη δεν ήταν εξοικειωμένοι με την ορολογία της και την θεωρούσαν... ξένη γλώσσα- έγινε περισσότερος φιλικός προς τον μη εξοικειωμένο χρήστη και εν τέλει τα blogs απέκτησαν χαρακτήρα "πύλης εισόδου" για έναν νέο, καλλιτεχνικό κόσμο. Έναν κόσμο γεμάτο εικόνες, μουσική, φωτογραφίες, κείμενα και καλλιτεχνικά έργα πάσης φύσεως.

Έτσι λοιπόν, εν έτει 2010, ο αριθμός των «επίσημων» blogs που έχουν να κάνουν με την Τέχνη ξεπερνάει τις είκοσι χιλιάδες (σύμφωνα με πληροφορίες του blogcatalog.com), με τα πιο «δημοφιλή» να είναι αυτά που ασχολούνται με την μουσική και τους καλλιτέχνες, τον κινηματογράφο, το θέατρο, την ζωγραφική, την φωτογραφία και τις γραφιστικές τέχνες (digital art και graphic design). Ο διαχωρισμός τους βέβαια ανά είδος δεν είναι πάντα αντιπροσωπευτικός, μιας και αρκετά από αυτά ασχολούνται με περισσότερα από ένα καλλιτεχνικά πεδία. Μία σύντομη περιήγηση στην ξένη και εγχώρια blog-όσφαιρα, μας φέρνει σε επαφή με άκρως ενδιαφέροντα blogs, που θα μπορούσαν με σχετική άνεση να σταθούν και ως αυτόνομες ιστοσελίδες, μάλιστα ορισμένα από αυτά το κάνουν ήδη.

Κινηματογράφος
Με τόσες τηλεοπτικές εκπομπές, περιοδικά και ένθετα εφημερίδων τα οποία ασχολούνται με την έβδομη τέχνη, είναι απορίας άξιον πως τα blogs για τον Κινηματογράφο έχουν τέτοια απήχηση στους απανταχού σινεφίλ. Κι όμως, μπορεί οι movie bloggers να μην είναι επαγγελματίες κριτικοί ή να μην έχουν την απήχηση ιστοσελίδων όπως το IMDB και το MRQE, οι περισσότεροι όμως από αυτούς «το κατέχουν», με αποτέλεσμα τα κείμενά τους να ξεφεύγουν από την πεπατημένη των politically correct κινηματογραφικών κριτικών, αποτελώντας μια εναλλακτική πρόταση που πολλοί users δείχνουν να προτιμούν. Το Rottentomatoes για παράδειγμα, ξεκίνησε το 1998 συγκεντρώνοντας ανώνυμες και επώνυμες κριτικές από τους χρήστες, για να καταλήξει σήμερα να έχει επτά full time υπαλλήλους, οι οποίοι μαζί με τους χρήστες βαθμολογούν την κάθε ταινία ξεχωριστά με κλίμακα από το 0% μέχρι και το 100%.

Σε άλλο μήκος κύματος κινείται το Filmfodder, το οποίο πέρα από κριτικές ταινιών, φιλοξενεί αφιερώματα σε τηλεοπτικές σειρές (Lost), συγκεκριμένα είδη ταινιών (sci fi), καθώς και κριτικές κόμιξ. Όπως λέει ο δημιουργός του Mac Slocum «Είμαστε μια ομάδα ατόμων με μια ακατανίκητη ορμή να βλέπουμε, να συζητάμε και να «απορροφούμε» ταινίες. Τις λατρεύουμε! Έτσι φτιάξαμε αυτό το site για να δικαιολογήσουμε τις ώρες που περάσαμε παρακολουθώντας τις». Εξίσου ενδιαφέρον είναι και το Black Sheep Reviews, το οποίο επικεντρώνεται περισσότερο στην αγάπη των συντελεστών του για τον κινηματογράφο, παρά στις κριτικές ταινιών. Εδώ θα βρείτε κριτικές μεταξύ άλλων διαγωνισμούς, συνεντεύξεις, πληροφορίες για νέες κυκλοφορίες DVD και νέα από τον κόσμο του Κινηματογράφου.

Eπικεντρωμένο κυρίως σε ταινίες που έχουν κυκλοφορήσει πρόσφατα σε DVD είναι το DVD Verdict, στο οποίο φιλοξενούνται μέχρι σήμερα παραπάνω από δεκαπέντε χιλιάδες καταχωρήσεις από τον χώρο του κινηματογράφου, της τηλεόρασης, αλλά και των video games. Τέλος, αν και δεν πρόκειται για «καθαρόαιμο» blog, αξίζει να αναφέρουμε την ιστοσελίδα ενός από τους πιο διάσημους κριτικούς ταινιών παγκοσμίως, αυτήν του Roger Ebert. Ο 58χρονος συνεργάτης των Chicago Sun Times έχει μία από τις πιο ολοκληρωμένες κινηματογραφικές σελίδες με νέα και ειδήσεις από τον χώρο της έβδομης τέχνης, κριτικές για καινούργιες ταινίες, αφιερώματα σε πρόσωπα από τον χώρο του κινηματογράφου, ρεπορτάζ για τα Όσκαρ, ακόμα και κινηματογραφικό γλωσσάρι για τους... αρχάριους.

Από την εγχώρια «σκηνή» του κινηματογραφικού blogging ξεχωρίζει το Movies For The Masses, με κριτικές, trailers και νέα από τον κόσμο του κινηματογράφου, με την χαρακτηριστική «αναίδεια» του Ηλία Φραγκούλη (ο κριτικός με τα γυαλιά και το περίεργο λεξιλόγιο της εκπομπής Cinemad) και την συγκατάθεση δύο «κωλόπαιδων του mainstream», όπως χαρακτηρίζει ο ίδιος τους συνεργάτες του, με nicknames Verbal και Cheaplog.

Θέατρο
Τα ξενόγλωσσα blogs που ασχολούνται με το θέατρο δεν έχουν κάτι το ενδιαφέρον να προσφέρουν στον έλληνα θεατρόφιλο χρήστη, ο οποίος ως επί το πλείστον επιθυμεί να ενημερώνεται για καινούργιες και παλιές θεατρικές παραστάσεις που παίζονται εντός των συνόρων της χώρας. Αν παρ’όλα αυτά σας ενδιαφέρουν τα θεατρικά δρώμενα στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, τότε θα βρείτε ενδιαφέρουσες πληροφορίες στο blog της Steppenwolf Theater Company, της εταιρείας που συνεργάζεται με μερικούς από τους μεγαλύτερους σύγχρονους ηθοποιούς (John Malcovich, Gary Sinese, Joan Allen), στο blog του Broadway ή στο Blogway Baby με νέα και πληροφορίες για θεατρικές παραστάσεις και μιούζικαλ.

Πληροφορίες για τις ελληνικές παραστάσεις, τα ελληνικά θέατρα, θεατρικά φεστιβάλ, θεατρικούς φορείς, ακόμα και θεατρικά σεμινάρια που πραγματοποιούνται καθ’ όλη την διάρκεια του χρόνου, βρίσκουμε στο χρήσιμο και διαρκώς ενημερωμένο Theatre World , μια ανεξάντλητη πηγή ενημέρωσης για τον έλληνα θεατρόφιλο. Κριτικές θεατρικών παραστάσεων με την προσθήκη video reports βρίσκουμε και στο blog Θέατρο για Όλους, το οποίο δημιουργήθηκε το 2006 και φιλοξενεί θεατρικές κριτικές από έλληνες και ξένους θεατρολόγους.
 
Τέλος, ο Δημήτρης Φοινίτσης από την νέα γενιά σκηνοθετών και μέλος της Ομάδας Παραστατικών Τεχνών προΤΑΣΗ, διατηρεί το δικό του προσωπικό blog με θεατρικές κριτικές, το Theatergoer, το οποίο ανανεώνεται τακτικά με την προσθήκη νέων παραστάσεων και κριτικών από το 2006, καθώς και μια εναλλακτική μορφή του blog στο wordpress, στην οποία συμπεριλαμβάνονται συνεντεύξεις από ηθοποιούς και θεατρικούς συντελεστές.

Μουσική
Τι χρήσιμο θα μπορούσε να βρει ένας χρήστης σε ένα blog για την μουσική; Η απάντηση είναι: πολλά. Από δισκοκριτικές και gossip για καλλιτέχνες, μέχρι πληροφορίες για επερχόμενες συναυλίες, νέες κυκλοφορίες, ακόμα και download links. Η αλήθεια είναι ότι η τελευταία δυνατότητα, αυτή του «κατεβάσματος» ολόκληρων άλμπουμ, είναι και η πιο δημοφιλής ανάμεσα στις κοινότητες των bloggers και η πιο... παράνομη. Εξ ‘ου και όσα blogs «μοιράζουν» τέτοια links, είναι ζήτημα χρόνου μέχρι να «κατέβουν» από τον εκάστοτε server – είτε αυτός λέγεται blogspot, είτε wordpress - λόγω παραβίασης της νομοθεσίας περί πνευματικών δικαιωμάτων. Βέβαια, αυτό δεν αποτελεί εμπόδιο για τους χρήστες, οι οποίοι είναι σίγουρο πως θα βρουν δεκάδες... εναλλακτικές στην προσπάθειά τους να ακούσουν πρώτοι μια καινούργια κυκλοφορία. Για ευνόητους λόγους δεν θα αναφερθούμε σε αυτά.

Το Stereogum συνδυάζει υποδειγματικά νέα και ειδήσεις από τον χώρο της μουσικής, φωτογραφίες και video από την – αμερικάνική κυρίως – δισκογραφία και τα παρουσιάζει στους χρήστες με χαρακτηριστική δόση χιούμορ. Τα Gummy awards που «διοργανώνει» το blog αυτό κάθε χρόνο και στα οποία ανακηρύσσεται το καλύτερο άλμπουμ, τραγούδι και βίντεο της χρονιάς, συγκεντρώνουν το ενδιαφέρον της μουσικής blogο- σφαιρας, ανεξαρτήτως μουσικών προτιμήσεων. Οι λάτρεις της Jazz θα βρουν τον ιντερνετικό τους Παράδεισο στο JazzcornerTalk, ένα forum – blog στο οποίο οι χρήστες συζητούν για νέες κυκλοφορίες, προγραμματίζουν επισκέψεις σε jazz festivals, βγάζουν τα δικά τους Top10 και μοιράζονται την αγάπη τους για το συγκεκριμένο είδος μουσικής. Μια ελληνική... εκδοχή του παραπάνω, με εντελώς διαφορετικό layout, είναι το Jazzmusic.gr στο οποίο θα βρείτε μουσικές προτάσεις και δισκοκριτικές που επικεντρώνονται στην Jazz , αλλά ενίοτε ξεφεύγουν από αυτήν.

Το Hidden Track αποτελεί ακόμα μια περίπτωση επιτυχημένου blog, ψηφίστηκε μάλιστα σε σχετική ψηφοφορία του Weblog Awards, ως το καλύτερο μουσικό blog για το 2009. Καλύπτει τα περισσότερα rock γούστα και περιλαμβάνει μεταξύ άλλων κριτικές νέων δίσκων, πληροφορίες για live εμφανίσεις,videos και mixtapes με επιλογές των συντακτών. Σε διαφορετικό κλίμα, το Arjan Writes περιέχει δισκοκριτικές, συνεντεύξεις, behind the scenes ανταποκρίσεις από την ποπ σκηνή και links για να ακούσετε καινούργια τραγούδια από δημοφιλείς ποπ καλλιτέχνες.

Από ελληνικής πλευράς, το blog της Μουσικής Κιβωτού, επικεντρώνεται στο έντεχνο ελληνικό τραγούδι, σχολιάζοντας άλλοτε χιουμοριστικά, άλλοτε δηκτικά την παρούσα κατάσταση του ελληνικού τραγουδιού, ενώ το blog Μουσικά Προάστια  είναι μια μη κερδοσκοπική προσπάθεια που αφιερώνεται στην έρευνα και την κριτική ανάλυση της ελληνικής μουσικής, αισθητικής και ιδεολογίας. Το blog περιέχει συνεντεύξεις, παρουσιάσεις δίσκων, καθώς και νέα από την μουσική επικαιρότητα. Σε λιγότερο «επαγγελματικό» επίπεδο κινείται το Τραγουδιστάν, μια ερασιτεχνική, αλλά ενδιαφέρουσα προσπάθεια με επίκεντρο το ελληνικό τραγούδι.

Φωτογραφία
Η ευρεία διάδοση των Photo Sharing Sites, δηλαδή των ιστοσελίδων που επιτρέπουν στον χρήστη να «ανεβάσει» φωτογραφίες και να τις μοιραστεί με άλλους, έδωσε την ευκαιρία ακόμα και στον πιο ερασιτέχνη φωτογράφο να τραβήξει, να επεξεργαστεί και να μοιραστεί με όλον τον κόσμο τις –πρώιμες- φωτογραφικές του ανησυχίες. Και επειδή η τέχνη της φωτογραφίας δεν έχει ταβάνι, ούτε μπορεί να μπει σε συγκεκριμένα πλαίσια και νόρμες, πολλοί «έμπειροι» χρήστες σε μια προσπάθεια να βοηθήσουν τους ερασιτέχνες φωτογράφους, δημιούργησαν χιλιάδες blogs με κύριο άξονα την συγκεκριμένη Τέχνη.

Τρόποι επεξεργασίας φωτογραφιών, τρικ με τον φακό, πληροφορίες για την σωστή λήψη φωτογραφιών και ένα σωρό ακόμα hints & tips για ερασιτέχνες φωτογράφους, αποτέλεσαν θεματικούς άξονες των blogs Φωτογραφίας που κυριολεκτικά... ξεπετάχτηκαν με ταχύτητα flash. Η «έκρηξη» αυτή δεν αποθάρρυνε τους καθαρά «χομπίστες» φωτογράφους, οι οποίοι πήραν θάρρος και έφτιαξαν τα δικά τους blog μοιράζοντας τις εμπειρίες, τις απόψεις και τα προβλήματά τους με τους υπόλοιπους χρήστες.

Μια «ημερήσια δόση εικόνας» μπορεί να πάρει σύμφωνα με τον δημιουργό του blog Sam Javanrouh, ο επισκέπτης Daily Dose of Imagery. Η καθημερινότητα του Sam αποτυπώνεται από την ψηφιακή του φωτογραφική και «ανεβαίνει» τακτικά στο blog (συνήθως μια φορά την ημέρα), δίνοντας την δυνατότητα στους επισκέπτες να αγοράσουν βιβλία σχετικά με την Φωτογραφία, να συνομιλήσουν μαζί του και πρωτίστως να θαυμάσουν σε υψηλή ανάλυση όμορφες και πρωτότυπες φωτογραφίες. Πιο εξειδικευμένο, το Strobist «εξειδικεύεται» στην χρήση του φλας, έχοντας παραπάνω από χίλια άρθρα σχετικά με φωτισμούς, τεχνικές χρήσης του φλας, πληροφορίες για προγράμματα επεξεργασίας εικόνων και step by step οδηγούς για να τραβήξετε φωτογραφίες σε αντίξοες συνθήκες φωτισμού. Αντίστοιχης λογικής είναι και το Pioneer Woman Photography .

Μια πιο light εκδοχή των blogs με φωτογραφίες είναι το Ffffound!, το οποίο λειτουργεί περισσότερο ως community, παρέχοντας την δυνατότητα στους χρήστες να post-άρουν τις αγαπημένες τους φωτογραφίες από το Διαδίκτυο, ανεξαρτήτως θέματος και να τις σχολιάσουν με τους υπόλοιπους.

Τις βασικές τεχνικές για να τραβήξετε σωστές φωτογραφίες, καθώς και αναλυτικούς οδηγούς θα βρείτε στο Your Photo Tips ενώ στο πρωτότυπο Cheapshooter υπάρχουν δεκάδες tips και do it yourself οδηγοί για όσους θέλουν να ασχοληθούν με την... low budget Φωτογραφία. Όσον αφορά το λογισμικό που χρειάζεται για την επεξεργασία των φωτογραφιών σας, στο PSD Learning  (μέχρι πρότινος γνωστό σαν Tutorials4Photoshop) θα βρείτε tutorials για όλες τις λειτουργίες του δημοφιλούς προγράμματος επεξεργασίας Photoshop, όπως πχ. για το πώς να φτιάξετε ένα Portfolio, ένα poster για ταινία κτλ. Όσον αφορά τέλος, τον φωτογραφικό εξοπλισμό, το Shotaddict παρέχει συνεχή ενημέρωση σχετικά με τις νέες κυκλοφορίες στον χώρο των φωτογραφικών μηχανών και αξεσουάρ, με εκτενείς παρουσιάσεις και κριτικές.

Εικαστικα
Πιθανότατα ο τομέας με τις περισσότερες καταχωρήσεις blogs παγκοσμίως. Ζωγραφική, μοντέρνα τέχνη, μουσεία, εκθέσεις, νέοι καλλιτέχνες , εγκαίνια και ο,τι άλλο μπορεί να βάλει ο νους σας, περιέχονται ως επί το πλείστον στην κατηγορία των εικαστικών blogs. Οι χρήστες τους «ανεβάζουν» τις δημιουργίες τους, ανταλλάσσουν απόψεις πάνω σε αυτές, σχολιάζουν εικαστικές εκθέσεις, συμμετέχοντας έτσι σε έναν «εικαστικό πλουραλισμό». Είναι πραγματικά αδύνατο να ξεχωρίσουμε τα «καλύτερα» blogs από αυτά.

Για όσους θέλουν να ενημερώνονται για τα εικαστικά δρώμενα, το Art News Blog περιέχει - όπως δηλώνει και το όνομά του- ειδήσεις από τον χώρο της Τέχνης που ανανεώνονται καθημερινά. Εδώ θα βρείτε από τις πιο ασήμαντες, μέχρι τις πιο ενδιαφέρουσες πληροφορίες, γραμμένες με απλό και κατανοητό τρόπο από τον Αυστραλό ζωγράφο Dion Archibald. Η φράση "λίγο απ'όλα" αντιπροσωπεύει πλήρως το blog Boooooom!, ίσως το πιο δημοφιλές εικαστικό blog αυτήν την περίοδο, το οποίο περιλαμβάνει μεταξύ άλλων φωτογραφίες, illustrations, σχέδια από όλο το Διαδίκτυο, Καλές Τέχνες, καθώς και πληροφορίες για κινηματογραφικές και μουσικές παραγωγές.

Αν θέλετε να περάσετε δημιουργικά τον ελεύθερό σας χρόνο, τότε δεν έχετε παρά να "χαθείτε" στις αμέτρητες φωτογραφίες του But Does it Float, ενός blog που συνδυάζει υποδειγματικά το design με τα εικαστικά, την εικονογράφηση και την τυπογραφία ή να χαζέψετε τα εντυπωσιακά vintage designs του A Journey Round My Skull, που όπως το περιγράφει ο δημιουργός του είναι ένας "ανθυγιεινός φετιχισμός για το βιβλίο, από έναν αναγνώστη, συλλέκτη και ερασιτέχνη ιστορικό ξεχασμένης λογοτεχνίας".