Μικρές πληροφορίες για την Αθήνα του 19ου αιώνα
Πώς ήταν η καθημερινότητα των Αθηναίων του 1850; Πού βόλταραν, πού έβγαιναν, πού έτρωγαν; Επτά μικρές ιστορίες από πολύ παλιά.
Πάμε μια βόλτα πίσω στον 19ο αιώνα, σε μια Αθήνα αγνώριστη, μερικών μόνο χιλιάδων κατοίκων (στους 10.000 ανερχόταν ο μόνιμος πληθυσμός όταν ανακηρύχθηκε πρωτεύουσα) και μιας χούφτας δρόμων που καθόλου δε μοιάζουν με τους σημερινούς;
(*) Επτά μικρές ιστορίες από το βιβλίο "Αθήνα: Ιχνηλατώντας την πόλη με οδηγό την ιστορία και τη λογοτεχνία" των Θανάση Γιοχάλα, Τόνιας Καφετζάκη (Βιβλιοπωλείον της Εστίας, 2012).
Η Λεωφόρος Αμαλίας ήταν ο κατ’ εξοχήν απογευματινός περίπατος –μία από τις δημοφιλέστερες ψυχαγωγίες των Αθηναίων στα μέσα του αιώνα. Οδό Βουλεβαρίου την έλεγαν χαρακτηριστικά, από το αντίστοιχο ευρωπαϊκό βουλεβάρτο, δρόμο περιπάτου δηλαδή.
Η αριστοκρατία, βέβαια, είχε και τις χοροεσπερίδες της, στις οποίες οι κυρίες της καλής κοινωνίας έφταναν… στις πλάτες Μαλτέζων αχθοφόρων, καθότι δεν μπορούσαν να περπατήσουν με τα καλά τους φορέματα στους γεμάτους λάσπες δρόμους. Τις πιο ξακουστές τις διοργάνωνε ο Ρώσος πρέσβης, που έμενε στο Μέγαρο Κυριακούλη Μαυρομιχάλη (Αμαλίας 8 και Ξενοφώντος) για τρία χρόνια, από το 1876 ως το 1879.
Αριστοκρατία είπαμε, και αν αναρωτιέσαι αυτή αποτελούνταν από τις οικογένειες των αγωνιστών της πρόσφατης Επανάστασης και τους Φαναριώτες που είχαν έρθει από την Πόλη. Από τους μεταξύ τους γάμους διαμορφώθηκαν τα λεγόμενα αθηναϊκά τζάκια.
Πολλοί Βαυαροί, επίσης αριστοκράτες, ήρθαν μαζί με τον Όθωνα στην Αθήνα. Οι περισσότεροι από αυτούς έμεναν σε ένα χωριό έξω από την πόλη. Το χωριό αυτό σήμερα το λέμε Νέο Ηράκλειο.
Για τον λαό χοροεσπερίδες δεν είχε, είχε όμως χορούς στο ύπαιθρο, μπάλο και συρτό κυρίως, ενώ η μεσαία τάξη συναντιόταν κυρίως στα σπίτια με ρετσίνα και ξηροκάρπια, σε εξαιρετικές δε περιπτώσεις και με πίτες και χαλβά.
Το πρώτο εστιατόριο της Αθήνας, η Πετρούπολις, άνοιξε τις πόρτες της τη δεκαετία του 1830, σχεδόν απέναντι από την Αγία Ειρήνη. Χαρτοπετσέτες, λέει, το εστιατόριο δεν διέθετε –οι πελάτες σκούπιζαν τα χέρια τους στο πίσω μέρος της φουστανέλας του σερβιτόρου. Το μπροστινό το χρησιμοποιούσε μόνο ο ίδιος, για τα δικά του χέρια.
Μόλις την δεκαετία του 1880 άνοιξαν στην Αθήνα τα πρώτα οδοντιατρεία. Πού πήγαινες αν είχες πονόδοντο μέχρι τότε, ρωτάς; Στον κουρέα.
Στις αρχές της ίδιας δεκαετίας η πόλη απέκτησε επίσης τα πρώτα της ανθοπωλεία, μυροπωλεία, στιλβωτήρια και καθαριστήρια.
(*) Επτά μικρές ιστορίες από το βιβλίο "Αθήνα: Ιχνηλατώντας την πόλη με οδηγό την ιστορία και τη λογοτεχνία" των Θανάση Γιοχάλα, Τόνιας Καφετζάκη (Βιβλιοπωλείον της Εστίας, 2012).
Η Λεωφόρος Αμαλίας ήταν ο κατ’ εξοχήν απογευματινός περίπατος –μία από τις δημοφιλέστερες ψυχαγωγίες των Αθηναίων στα μέσα του αιώνα. Οδό Βουλεβαρίου την έλεγαν χαρακτηριστικά, από το αντίστοιχο ευρωπαϊκό βουλεβάρτο, δρόμο περιπάτου δηλαδή.
Η αριστοκρατία, βέβαια, είχε και τις χοροεσπερίδες της, στις οποίες οι κυρίες της καλής κοινωνίας έφταναν… στις πλάτες Μαλτέζων αχθοφόρων, καθότι δεν μπορούσαν να περπατήσουν με τα καλά τους φορέματα στους γεμάτους λάσπες δρόμους. Τις πιο ξακουστές τις διοργάνωνε ο Ρώσος πρέσβης, που έμενε στο Μέγαρο Κυριακούλη Μαυρομιχάλη (Αμαλίας 8 και Ξενοφώντος) για τρία χρόνια, από το 1876 ως το 1879.
Αριστοκρατία είπαμε, και αν αναρωτιέσαι αυτή αποτελούνταν από τις οικογένειες των αγωνιστών της πρόσφατης Επανάστασης και τους Φαναριώτες που είχαν έρθει από την Πόλη. Από τους μεταξύ τους γάμους διαμορφώθηκαν τα λεγόμενα αθηναϊκά τζάκια.
Πολλοί Βαυαροί, επίσης αριστοκράτες, ήρθαν μαζί με τον Όθωνα στην Αθήνα. Οι περισσότεροι από αυτούς έμεναν σε ένα χωριό έξω από την πόλη. Το χωριό αυτό σήμερα το λέμε Νέο Ηράκλειο.
Για τον λαό χοροεσπερίδες δεν είχε, είχε όμως χορούς στο ύπαιθρο, μπάλο και συρτό κυρίως, ενώ η μεσαία τάξη συναντιόταν κυρίως στα σπίτια με ρετσίνα και ξηροκάρπια, σε εξαιρετικές δε περιπτώσεις και με πίτες και χαλβά.
Το πρώτο εστιατόριο της Αθήνας, η Πετρούπολις, άνοιξε τις πόρτες της τη δεκαετία του 1830, σχεδόν απέναντι από την Αγία Ειρήνη. Χαρτοπετσέτες, λέει, το εστιατόριο δεν διέθετε –οι πελάτες σκούπιζαν τα χέρια τους στο πίσω μέρος της φουστανέλας του σερβιτόρου. Το μπροστινό το χρησιμοποιούσε μόνο ο ίδιος, για τα δικά του χέρια.
Μόλις την δεκαετία του 1880 άνοιξαν στην Αθήνα τα πρώτα οδοντιατρεία. Πού πήγαινες αν είχες πονόδοντο μέχρι τότε, ρωτάς; Στον κουρέα.
Στις αρχές της ίδιας δεκαετίας η πόλη απέκτησε επίσης τα πρώτα της ανθοπωλεία, μυροπωλεία, στιλβωτήρια και καθαριστήρια.
