Μαθήματα πληροφορικής… τρίτης ηλικίας με την Cosmote
Περάσαμε ένα απόγευμα με τους μαθητές του ψηφιακού κόσμου της Cosmote στον Δήμο Αγίων Αναργύρων, και μάθαμε πολλά.
της Ηρώς Κουνάδη
Οι τοίχοι της τάξης στο 3ο ΚΕΚ Αγίων Αναργύρων είναι βαμμένοι σε ζωηρά μπλε και πράσινα χρώματα. Τα θρανία είναι παραταγμένα σε σχήμα «π». Οι μαθητές, ηλικίας από 50-κάτι έως 70 περίπου χρονών, έχουν ο καθένας από ένα tablet μπροστά του. Στον «πίνακα» στο κέντρο της αίθουσας, ο Νίκος εξηγεί πώς τραβάμε μια selfie, πώς τη σβήνουμε αν δεν βγήκε καλή, και πώς τη στέλνουμε –με e-mail, μέσω Facebook, ή στο Skype. Δώδεκα ζευγάρια μάτια τον παρακολουθούν με αμέριστη προσοχή.
Βρισκόμαστε σε ένα από τα εκπαιδευτικά κέντρα όπου πραγματοποιούνται τα μαθήματα πρόσβασης στον ψηφιακό κόσμο για άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, τα οποία υλοποιεί ο φορέας «50 και Ελλάς», και στηρίζει η Cosmote. Το πρόγραμμα έχει στόχο να διευκολύνει την καθημερινότητα των ανθρώπων μεγαλύτερης ηλικίας και να τους φέρει πιο κοντά στους αγαπημένους τους, με τη βοήθεια των ψηφιακών μέσων. Οι συμμετέχοντες μαθαίνουν πώς να χρησιμοποιούν το tablet, να σερφάρουν στο Internet, να χρησιμοποιούν τα Social Media (Facebook και Skype) και τις εφαρμογές –χάρτες, ημερολόγιο, ειδοποιήσεις, επεξεργασία κειμένου και πάει λέγοντας.
«Η γνώση πραγματικά δεν έχει ηλικία» μου λέει ο Δημήτρης Καμπανάρος, ψυχολόγος-γεροντολόγος, και εμπνευστής του προγράμματος, μαζί με την Μυρτώ Ράγγα της «50 και Ελλάς». «Αν δεν υπάρχει παθολογικό θέμα, σε οποιαδήποτε ηλικία υπάρχει πλαστικότητα στον εγκέφαλο. Χρειάζεσαι πιο πολύ χρόνο, ίσως περισσότερη υπομονή και επιμονή, αλλά αν έχεις υποστήριξη –γιατί αυτό λείπει, η υποστήριξη– μια χαρά μπορείς να μάθεις τα πάντα. Δεν υπάρχει κανένας λόγος να διαιωνίζεται το στερεότυπο ότι ο ηλικιωμένος “από πού κι ως πού να ξέρει; Δεν χρειάζεται να ξέρει”. Αν η κοινωνία το απαιτεί από τον σημερινό 25άρη, γιατί να δημιουργούμε χάσματα επικοινωνίας και να τα διαιωνίζουμε;».
Πίσω στην τάξη, δύο καθηγητές, ο Νίκος και ο Ηλίας, εξηγούν πώς μπορούμε να κάνουμε τις φωτογραφίες που έχουμε τραβήξει ταπετσαρία του tablet, ή να τις βάλουμε «φωτογραφία επαφής». «Δηλαδή παίρνει κάποιος τηλέφωνο και βγαίνει και η φωτογραφία του;» ρωτά μια κυρία στα 50-κάτι, φανερά ενθουσιασμένη. Ο μέσος όρος ηλικίας των μαθητών, σε όλο το πρόγραμμα, είναι γύρω στα 65, μαθαίνω –ο μεγαλύτερος μαθητής μέχρι στιγμής είναι 88 ετών. Είναι σημαντικό να έχεις συμμαθητές κοντά στην ηλικία σου, μου λέει ο κ. Καμπανάρος, ειδικά για τους άνδρες, που διστάζουν να παραδεχτούν ότι δεν ξέρουν κάτι, να κάνουν ερωτήσεις, να δείξουν ότι δεν ξέρουν.
Στη τάξη, οι απορίες δίνουν και παίρνουν. «Το Bluetooth τι είναι;». «Φλας η κάμερα έχει;». «Facebook πότε θα κάνουμε;». Προς το παρόν, έχουμε άσκηση: Πρέπει να μπούμε στον φάκελο με τις φωτογραφίες, να βρούμε τις τελευταίες που τραβήξαμε, και να τις σβήσουμε. Οι δύο καθηγητές πηγαίνουν από θρανίο σε θρανίο, για να παρακολουθήσουν την πρόοδο, ή να βοηθήσουν τον κάθε μαθητή ξεχωριστά. «Αστέρι» λέει ο Νίκος σε μια κυρία γύρω στα 60 που σβήνει με την πρώτη τις φωτογραφίες της, κι εκείνη χαμογελά. Μετά, θα μάθουμε πώς τραβάμε πανοραμικές φωτογραφίες, πώς κάνουμε print screen για να στείλουμε σε κάποιον αυτό που βλέπουμε στην οθόνη μας (π.χ. ένα παράθυρο διαλόγου που δεν καταλαβαίνουμε και θέλουμε να μας το εξηγήσουν) και πώς επεξεργαζόμαστε τις selfies μας με διάφορα εφέ τύπου Snapchat –ο 70χρονος κύριος Ευθύμης διασκεδάζει πολύ με το καπέλο και το μάτι του πειρατή που του “φορά” η επιλογή που λέγεται «Καρναβάλι».
«Νίκο, για χειροκρότημα είσαι» λέει μια κυρία απέναντί μου, και στο τέλος ο πίνακας της ψηφοφορίας γεμίζει χαμόγελα –ο κάθε μαθητής έχει τρία χαρτάκια, μια χαμογελαστή, μια λυπημένη και μια αδιάφορη φατσούλα, για να ψηφίσει στο τέλος του μαθήματος αν και πόσο του άρεσε.
Λίγο αργότερα, ο κ. Καμπανάρος μου εξηγεί ότι οι καθηγητές του προγράμματος, οι περισσότεροι από τους οποίους έχουν κάποιο πτυχίο σχετικό με την πληροφορική, πέρασαν από ένα βιωματικό σεμινάριο πριν ξεκινήσουν τα μαθήματα, στο οποίο έγιναν εκείνοι οι μαθητές, φορώντας ωτοασπίδες, γυαλιά αλειμμένα με βαζελίνη και μικρούς επιδέσμους στις κλειδώσεις των δαχτύλων –για να πάρουν μια ιδέα πώς θα τους ακούν οι μαθητές τους, πώς είναι να βλέπεις θολή την οθόνη του tablet και πόσο δύσκολο είναι να λυγίσεις τα δάχτυλα για να το χειριστείς σωστά, όταν υποφέρεις από αρθριτικά. Ντρέπομαι λίγο που αυτό το τελευταίο, ειδικά, δεν το είχα σκεφτεί ποτέ.
Τα… διαδικαστικά
Ο κάθε μαθητής, εκτός από το tablet που μένει στην τάξη μετά το τέλος του μαθήματος, έχει ένα βιβλίο, το οποίο μπορεί να πάρει στο σπίτι για κατ’ οίκον μελέτη και επανάληψη. Στις σελίδες του εξηγείται αναλυτικότατα, και ταυτόχρονα απλά, η ύλη των μαθημάτων, η χρήση του tablet, το internet και οι εφαρμογές που καλύπτονται στα μαθήματα.
Το κάθε μάθημα είναι δίωρο, και το πρόγραμμα ολοκληρώνεται σε δέκα μαθήματα –τα οποία πραγματοποιούνται πρωί, μεσημέρι και απόγευμα, για να βολεύουν τους πάντες. Το δικό μας μάθημα τελειώνει απόγευμα Τετάρτης στις 18.00, και σχεδόν αμέσως οι μαθητές του επόμενου τμήματος, που θα παρακολουθήσουν το 18.00-20.00, γεμίζουν τα θρανία που μόλις άδειασαν. Κάθε τμήμα αποτελείται από έως 20 μαθητές.
Τα μαθήματα πραγματοποιούνται εντελώς δωρεάν, με τη στήριξη της Cosmote, σε τέσσερα εκπαιδευτικά κέντρα στον Πειραιά, το Μαρούσι, τον Άγιο Δημήτριο και τους Αγίους Αναργύρους. Στα μαθήματα του Πειραιά μπορούν να πάρουν μέρος και οι κάτοικοι του Δήμου Περάματος. Το κέντρο του Αμαρουσίου φιλοξενεί και τους κατοίκους των όμορων Δήμων Λυκόβρυσης/Πεύκης και Ηρακλείου. Στον Άγιο Δημήτριο μπορούν να παρακολουθήσουν τα μαθήματα και οι κάτοικοι των όμορων δήμων Αλίμου, Αργυρούπολης/Ελληνικού και Δάφνης, ενώ στους Αγίους Αναργύρους έρχονται και οι δημότες Νέας Φιλαδέλφειας και Νέας Χαλκηδόνας.
Από την αρχή του προγράμματος, 2.500 άνθρωποι τρίτης ηλικίας έχουν γίνει… «ψηφιακοί», ενώ φέτος υπολογίζεται ότι οι συμμετέχοντες θα φτάσουν τους 5.000.
Όσοι ενδιαφέρονται να δηλώσουν συμμετοχή στο πρόγραμμα, μπορούν να επικοινωνήσουν με τον φορέα «50 και Ελλάς» στα τηλέφωνα: 211-7100203 και 6987-221156.
Οι τοίχοι της τάξης στο 3ο ΚΕΚ Αγίων Αναργύρων είναι βαμμένοι σε ζωηρά μπλε και πράσινα χρώματα. Τα θρανία είναι παραταγμένα σε σχήμα «π». Οι μαθητές, ηλικίας από 50-κάτι έως 70 περίπου χρονών, έχουν ο καθένας από ένα tablet μπροστά του. Στον «πίνακα» στο κέντρο της αίθουσας, ο Νίκος εξηγεί πώς τραβάμε μια selfie, πώς τη σβήνουμε αν δεν βγήκε καλή, και πώς τη στέλνουμε –με e-mail, μέσω Facebook, ή στο Skype. Δώδεκα ζευγάρια μάτια τον παρακολουθούν με αμέριστη προσοχή.
Βρισκόμαστε σε ένα από τα εκπαιδευτικά κέντρα όπου πραγματοποιούνται τα μαθήματα πρόσβασης στον ψηφιακό κόσμο για άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, τα οποία υλοποιεί ο φορέας «50 και Ελλάς», και στηρίζει η Cosmote. Το πρόγραμμα έχει στόχο να διευκολύνει την καθημερινότητα των ανθρώπων μεγαλύτερης ηλικίας και να τους φέρει πιο κοντά στους αγαπημένους τους, με τη βοήθεια των ψηφιακών μέσων. Οι συμμετέχοντες μαθαίνουν πώς να χρησιμοποιούν το tablet, να σερφάρουν στο Internet, να χρησιμοποιούν τα Social Media (Facebook και Skype) και τις εφαρμογές –χάρτες, ημερολόγιο, ειδοποιήσεις, επεξεργασία κειμένου και πάει λέγοντας.
«Η γνώση πραγματικά δεν έχει ηλικία» μου λέει ο Δημήτρης Καμπανάρος, ψυχολόγος-γεροντολόγος, και εμπνευστής του προγράμματος, μαζί με την Μυρτώ Ράγγα της «50 και Ελλάς». «Αν δεν υπάρχει παθολογικό θέμα, σε οποιαδήποτε ηλικία υπάρχει πλαστικότητα στον εγκέφαλο. Χρειάζεσαι πιο πολύ χρόνο, ίσως περισσότερη υπομονή και επιμονή, αλλά αν έχεις υποστήριξη –γιατί αυτό λείπει, η υποστήριξη– μια χαρά μπορείς να μάθεις τα πάντα. Δεν υπάρχει κανένας λόγος να διαιωνίζεται το στερεότυπο ότι ο ηλικιωμένος “από πού κι ως πού να ξέρει; Δεν χρειάζεται να ξέρει”. Αν η κοινωνία το απαιτεί από τον σημερινό 25άρη, γιατί να δημιουργούμε χάσματα επικοινωνίας και να τα διαιωνίζουμε;».
Πίσω στην τάξη, δύο καθηγητές, ο Νίκος και ο Ηλίας, εξηγούν πώς μπορούμε να κάνουμε τις φωτογραφίες που έχουμε τραβήξει ταπετσαρία του tablet, ή να τις βάλουμε «φωτογραφία επαφής». «Δηλαδή παίρνει κάποιος τηλέφωνο και βγαίνει και η φωτογραφία του;» ρωτά μια κυρία στα 50-κάτι, φανερά ενθουσιασμένη. Ο μέσος όρος ηλικίας των μαθητών, σε όλο το πρόγραμμα, είναι γύρω στα 65, μαθαίνω –ο μεγαλύτερος μαθητής μέχρι στιγμής είναι 88 ετών. Είναι σημαντικό να έχεις συμμαθητές κοντά στην ηλικία σου, μου λέει ο κ. Καμπανάρος, ειδικά για τους άνδρες, που διστάζουν να παραδεχτούν ότι δεν ξέρουν κάτι, να κάνουν ερωτήσεις, να δείξουν ότι δεν ξέρουν.
Στη τάξη, οι απορίες δίνουν και παίρνουν. «Το Bluetooth τι είναι;». «Φλας η κάμερα έχει;». «Facebook πότε θα κάνουμε;». Προς το παρόν, έχουμε άσκηση: Πρέπει να μπούμε στον φάκελο με τις φωτογραφίες, να βρούμε τις τελευταίες που τραβήξαμε, και να τις σβήσουμε. Οι δύο καθηγητές πηγαίνουν από θρανίο σε θρανίο, για να παρακολουθήσουν την πρόοδο, ή να βοηθήσουν τον κάθε μαθητή ξεχωριστά. «Αστέρι» λέει ο Νίκος σε μια κυρία γύρω στα 60 που σβήνει με την πρώτη τις φωτογραφίες της, κι εκείνη χαμογελά. Μετά, θα μάθουμε πώς τραβάμε πανοραμικές φωτογραφίες, πώς κάνουμε print screen για να στείλουμε σε κάποιον αυτό που βλέπουμε στην οθόνη μας (π.χ. ένα παράθυρο διαλόγου που δεν καταλαβαίνουμε και θέλουμε να μας το εξηγήσουν) και πώς επεξεργαζόμαστε τις selfies μας με διάφορα εφέ τύπου Snapchat –ο 70χρονος κύριος Ευθύμης διασκεδάζει πολύ με το καπέλο και το μάτι του πειρατή που του “φορά” η επιλογή που λέγεται «Καρναβάλι».
«Νίκο, για χειροκρότημα είσαι» λέει μια κυρία απέναντί μου, και στο τέλος ο πίνακας της ψηφοφορίας γεμίζει χαμόγελα –ο κάθε μαθητής έχει τρία χαρτάκια, μια χαμογελαστή, μια λυπημένη και μια αδιάφορη φατσούλα, για να ψηφίσει στο τέλος του μαθήματος αν και πόσο του άρεσε.
Λίγο αργότερα, ο κ. Καμπανάρος μου εξηγεί ότι οι καθηγητές του προγράμματος, οι περισσότεροι από τους οποίους έχουν κάποιο πτυχίο σχετικό με την πληροφορική, πέρασαν από ένα βιωματικό σεμινάριο πριν ξεκινήσουν τα μαθήματα, στο οποίο έγιναν εκείνοι οι μαθητές, φορώντας ωτοασπίδες, γυαλιά αλειμμένα με βαζελίνη και μικρούς επιδέσμους στις κλειδώσεις των δαχτύλων –για να πάρουν μια ιδέα πώς θα τους ακούν οι μαθητές τους, πώς είναι να βλέπεις θολή την οθόνη του tablet και πόσο δύσκολο είναι να λυγίσεις τα δάχτυλα για να το χειριστείς σωστά, όταν υποφέρεις από αρθριτικά. Ντρέπομαι λίγο που αυτό το τελευταίο, ειδικά, δεν το είχα σκεφτεί ποτέ.
Τα… διαδικαστικά
Ο κάθε μαθητής, εκτός από το tablet που μένει στην τάξη μετά το τέλος του μαθήματος, έχει ένα βιβλίο, το οποίο μπορεί να πάρει στο σπίτι για κατ’ οίκον μελέτη και επανάληψη. Στις σελίδες του εξηγείται αναλυτικότατα, και ταυτόχρονα απλά, η ύλη των μαθημάτων, η χρήση του tablet, το internet και οι εφαρμογές που καλύπτονται στα μαθήματα.
Το κάθε μάθημα είναι δίωρο, και το πρόγραμμα ολοκληρώνεται σε δέκα μαθήματα –τα οποία πραγματοποιούνται πρωί, μεσημέρι και απόγευμα, για να βολεύουν τους πάντες. Το δικό μας μάθημα τελειώνει απόγευμα Τετάρτης στις 18.00, και σχεδόν αμέσως οι μαθητές του επόμενου τμήματος, που θα παρακολουθήσουν το 18.00-20.00, γεμίζουν τα θρανία που μόλις άδειασαν. Κάθε τμήμα αποτελείται από έως 20 μαθητές.
Τα μαθήματα πραγματοποιούνται εντελώς δωρεάν, με τη στήριξη της Cosmote, σε τέσσερα εκπαιδευτικά κέντρα στον Πειραιά, το Μαρούσι, τον Άγιο Δημήτριο και τους Αγίους Αναργύρους. Στα μαθήματα του Πειραιά μπορούν να πάρουν μέρος και οι κάτοικοι του Δήμου Περάματος. Το κέντρο του Αμαρουσίου φιλοξενεί και τους κατοίκους των όμορων Δήμων Λυκόβρυσης/Πεύκης και Ηρακλείου. Στον Άγιο Δημήτριο μπορούν να παρακολουθήσουν τα μαθήματα και οι κάτοικοι των όμορων δήμων Αλίμου, Αργυρούπολης/Ελληνικού και Δάφνης, ενώ στους Αγίους Αναργύρους έρχονται και οι δημότες Νέας Φιλαδέλφειας και Νέας Χαλκηδόνας.
Από την αρχή του προγράμματος, 2.500 άνθρωποι τρίτης ηλικίας έχουν γίνει… «ψηφιακοί», ενώ φέτος υπολογίζεται ότι οι συμμετέχοντες θα φτάσουν τους 5.000.
Όσοι ενδιαφέρονται να δηλώσουν συμμετοχή στο πρόγραμμα, μπορούν να επικοινωνήσουν με τον φορέα «50 και Ελλάς» στα τηλέφωνα: 211-7100203 και 6987-221156.
