Πώς αλλάζει η ζωή μιας γυναίκας αφού γεννήσει; Τι θα πρέπει να προσέξει η μέλλουσα μαμά; Τρεις μαμάδες δίνουν συμβουλές για τους πρώτους μήνες της μητρότητας.
Παλαιότερο των 360 ημερών
του Νικόλα Γεωργιακώδη
Ο ερχομός ενός παιδιού σίγουρα δεν είναι απλό πράγμα. Η μέχρι πρότινος ήρεμη ζωή του ζευγαριού θα λέγαμε ότι «διαταράσσεται» από την είσοδο ενός νέου μέλους σε αυτήν το οποίο απαιτεί προσοχή, αγάπη, φροντίδα, χρόνο, ψυχικά αποθέματα και ένα σωρό ακόμα πράγματα. Όμως πέρα από την όποια ταλαιπωρία, ο ερχομός ενός λιλιπούτειου ανθρωπάκου είναι ένα δώρο το οποίο όσες γυναίκες έχουν αποκτήσει, παραδέχονται ότι δεν μπορεί να συγκριθεί με κανένα άλλο δώρο στη ζωή τους.
Θέλοντας να «ερευνήσουμε» λίγο παραπάνω το πώς ακριβώς αλλάζει η ζωή μιας γυναίκας τους πρώτους μήνες μετά τον τοκετό, ζητήσαμε από τρεις μαμάδες να εξομολογηθούν το πώς έζησαν εκείνες το χρονικό αυτό διάστημα, αλλά και να δώσουν τις δικές τους συμβουλές σε κάθε μέλλουσα μητέρα.
Κάθε αρχή και δύσκολη
«Υπάρχουν γυναίκες που τον πρώτο μήνα του τοκετού θεωρούν ότι ανοίγουν οι ουρανοί και ερωτεύονται ξανά και η αλήθεια είναι πώς δεν είναι ψέματα. Όπως επίσης υπάρχουν και μητέρες που τα βλέπουν όλα μαύρα. Εγώ άνηκα στην δεύτερη κατηγορία», λέει η Κατερίνα, 36 ετών. «Το παιδί είναι ένας… εισβολέας σε ένα ζευγάρι. Από εκεί που είσαι χαλαρός και έχεις μια ρουτίνα, μια καθημερινότητα το παιδί αναγκαστικά σου αλλάζει τη ρουτίνα αυτή, πρώτον γιατί έχεις κάποιον στο σπίτι που χρειάζεται την αμέριστη προσοχή σου, δεύτερον γιατί μεταφέρεται το focus από τον άνθρωπό σου σε εκείνο και οι ισορροπίες αλλάζουν», προσθέτει η ίδια.
Στους πρώτους μήνες, όπως θυμάται η Κατερίνα, τα πάντα περιστρέφονται γύρω από ένα πλάσμα το οποίο δεν μπορεί να κάνει ουσιαστικά τίποτα. «Μέχρι να σου πει το πρώτο ‘αγκού’ και να σου χαμογελάσει, εσύ το μόνο που κάνεις είναι να δίνεις σε ένα παιδί χωρίς να παίρνεις τίποτα πίσω, τουλάχιστον στην αρχή. Τους πρώτους τέσσερεις μήνες το μόνο που μπορεί να κάνει είναι να κυλάει από ανάσκελα σε μπρούμυτα. Χαμόγελο θα σου σκάσει μετά τον πρώτο μήνα. Καθώς μεγαλώνει παίρνεις ακόμα περισσότερα πράγματα, και γίνεται διασκέδαση, όμως τον πρώτο μήνα αλλάζει η ζωή σου.
»Ξαφνικά είσαι άυπνος με σπασμένα νεύρα και όλες οι ισορροπίες στη ζωή σου διαταράσσονται. Μετά έχεις και τους γύρω σου που όλοι έχουν πλήρη άποψη για τα πάντα. Οποιοσδήποτε έχει ή δεν έχει γίνει μάνα ή πατέρας έχει και από μια άποψη και αυτό είναι δύσκολο να το διαχειριστείς γιατί δεν ξέρεις τι σου γίνεται. Κανείς δε σπούδασε γονιός. Έχεις την αγωνία, τις τύψεις, δεν ξέρεις τι να κάνεις. Κλαίει και δεν ξέρεις γιατί κλαίει. Τα μωρά επικοινωνούν μόνο με το κλάμα. Φαντάσου να μην μπορείς να κοιμηθείς το βράδυ γιατί πρέπει να το ταΐσεις κάθε τέσσερεις ώρες. Όταν δεν ξέρεις τι σου γίνεται και έρχονται όλοι και σου λένε την άποψή τους για το οτιδήποτε, ενώ παράλληλα έχεις και τα baby blues με την πτώση των ορμονών, δεν γίνεται να μη σπάσουν τα νεύρα σου», λέει χαρακτηριστικά.
Η Έλενα, 30 χρονών, μας λέει πως η ζωή της άλλαξε εκατό τοις εκατό μετά τον τοκετό. «Ο πρώτος μήνας είναι ένα δράμα, ειδικά για μια γυναίκα η οποία δεν είχε επαφή με μωρά πριν γεννήσει. Είναι τρομακτικός. Εγώ ήμουν τυχερή/ άτυχη να κάνω παιδί μικρή και αυτό με φρίκαρε με την έννοια ότι δεν ήξερα τι να κάνω. Δεν ήξερα καν τι σημαίνει θηλασμός, δεν ήξερα ότι έπρεπε να ξυπνάω το βράδυ για να θηλάσω, δεν είχα φανταστεί ποτέ ότι θα ήταν τόσο δύσκολο», θυμάται και τονίζει ότι το μεγαλύτερο… μαρτύριο ήταν η έλλειψη ύπνου για την μητέρα:
«Ειδικά αν είσαι άνθρωπος που έχεις μάθει να κοιμάσαι με τις ώρες, το να ξυπνάς κάθε 3-4 ώρες κάθε βράδυ για να θηλάσεις είναι κάτι που δεν περιγράφεται. Τουλάχιστον βάναυσο. Αυτό βέβαια στρώνει μήνα με τον μήνα και έχει να κάνει με τις ανάγκες του κάθε μωρού. Αν κάποια μητέρα είναι τυχερή, μπορεί και στον τρίτο μήνα το μωρό να ξυπνάει μόνο του μια φορά το βράδυ. Και στο εξάμηνο να μην ξυπνάει καθόλου. Η δική μου μπέμπα έναν επτάωρο ύπνο τον έριξε πρώτη φορά στους τέσσερεις μήνες».
«Η μεγαλύτερη αλλαγή που ένοιωσα μέσα μου ήταν την πλήρη απουσία της έννοιας 'ανεμελιά'. Τελειώνει οριστικά για πάντα και αμετάκλητα. Δεν μπορείς πια να προγραμματίζεις σκεπτόμενη μόνο εσένα και το σύντροφό σου. Οτιδήποτε θέλεις να κάνεις θα πρέπει να σκέφτεσαι πρώτα το παιδί. Θες να πας ταξίδι; Το παιδί. Να βγεις; Το παιδί. Η άλλη αλλαγή είναι ότι σου γεννιούνται συναισθήματα και βιώνεις εμπειρίες που δεν μπορούσες να φανταστείς ότι μπορείς να ζήσεις. Ξυπνά μέσα σου μια αγάπη τελείως διαφορετική από εκείνη που νοιώθεις για τον σύντροφό σου. Ζεις καταστάσεις που αν δεν κάνεις παιδί δεν πρόκειται ποτέ να τις ζήσεις, και όμορφες και άσχημες».
Η Γκέλη από την άλλη πλευρά, 32 χρονών, αποτελεί τρανό παράδειγμα ότι σε κάθε κανόνα υπάρχουν και οι εξαιρέσεις. «Οι περισσότερες μητέρες θα πουν ότι δεν κοιμάσαι, δεν μπορείς να κάνεις μπάνιο. Αυτά δεν ισχύουν πάντα. Σε εμένα τουλάχιστον όχι. Αν έχεις λίγη βοήθεια και δεν το πάρεις από φόβο, όλα μπορούν να γίνουν καλώς. Σίγουρα δεν μπορείς να βγεις ανά πάσα στιγμή και ώρα έξω. Δε μπορείς να πας για έναν καφέ. Παντού έχεις και ένα μωρό μαζί. Οι χρόνοι σου αλλάζουν. Όμως εγώ δεν δυσκολεύτηκα ιδιαίτερα γιατί μου ‘έκατσε’ ένα μωρό που ήταν εύκολο. Θήλαζε εύκολα, κοιμόταν πάρα πολλές ώρες… Θυμάμαι είχα ρωτήσει τη γιατρό ‘κοιμάται πολλές ώρες, τι να κάνω;’ και μου είχε απαντήσει ‘τον σταυρό σου’», μας λέει.
Συμβουλές προς τις μέλλουσες μαμάδες
Καταλαβαίνοντας λοιπόν, πόσο απαιτητικοί είναι οι πρώτοι μήνες μετά τον τοκετό, έχει ιδιαίτερη σημασία το πώς θα αντιδράσει η… σαστισμένη μητέρα έτσι ώστε να ελαχιστοποιήσει όσο το δυνατόν περισσότερο τις αντιξοότητες και να διαφυλάξει την ψυχική και σωματική της υγεία.
«Η μόνη συμβουλή που θα έδινα είναι να μην ακούν κανέναν άλλον εκτός από την παιδίατρο και τον σύντροφό τους. Αν αρχίσεις και ακούς τον καθένα το έχασες το παιχνίδι, θα τρελαθείς. Θα κλαίει το μωρό και θα κάθεσαι οκτώ ώρες να παίρνεις εκατό τηλέφωνα. Έχεις άλλα θέματα να διαχειριστείς και σε αυτό θα σε βοηθήσει πολύ ο παιδίατρος, η δουλειά του είναι να δίνει καθοδήγηση στους γονείς, ειδικά στους νέους. Είναι ο ρόλος του αυτός, αν τον το κάνει, τότε θα πρέπει να αλλάξει», λέει η Κατερίνα και τονίζει πόσο σημαντικό είναι να κρατήσει η νέα μητέρα τις ισορροπίες στη ζωή της, κάτι που τους πρώτους μήνες είναι εξαιρετικά δύσκολο.
Παράλληλα, σύμφωνα με την ίδια, ιδιαίτερη σημασία έχει η εξοικείωση του παιδιού στο να κάθεται με τη θεία, τη γιαγιά και τον παππού. «Δεν θα πρέπει να καταλήξεις να μην κάνεις τίποτα γιατί το παιδί θα έχει μάθει να είναι συνεχώς μαζί σου. Καλό θα ήταν να εμπλέξεις όσο το δυνατόν περισσότερη βοήθεια από τους συγγενείς, χωρίς όμως να σου σπάσουν τα νεύρα. Αν η μητέρα σου θέλει και μπορεί να βοηθήσει και την εμπιστεύεσαι, άφηνέ την να κρατάει το παιδί μία δυο ώρες το απόγευμα, μη ξεχνάς ότι είσαι άνθρωπος, φτιάξε τα μαλλιά σου, πήγαινε για έναν καφέ, βγες μια βόλτα και άσε τον μπαμπά με το μωρό. Νοιώθεις την ανάγκη να φύγεις από το σπίτι λόγω νεύρων; Φώναξε τη γιαγιά ή τον μπαμπά να το κρατήσουν, βγες μια βόλτα και γύρνα ήρεμη», αναφέρει σχετικά.
Ιδιαίτερη σημαντική σύμφωνα με την Γκέλη τόσο τους πρώτους μήνες όσο και κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, είναι η βοήθεια από την μαία. «Την είχα δίπλα μου δύο μήνες πριν γεννήσω και αφού γέννησα και με είχε κατατοπίσει πλήρως. Έμαθα πολλά πράγματα για το τι θα αντιμετωπίσει και πώς θα το αντιμετωπίσω, κάτι σαν… τεφτέρι που έγραφε τα πάντα. Επίσης με βοήθησε πολύ το rooming in, δηλαδή το γεγονός ότι είχα στο μαιευτήριο το μωρό μαζί μου στο δωμάτιο και έτσι όταν γύρισα σπίτι ήξερα την συμπεριφορά του μωρού, καταλάβαινα γιατί κλαίει», μας λέει η ίδια και αναφέρει ακόμα μια σημαντική προσφορά για τους πρώτους μήνες, αυτή του συντρόφου:
«Δεν θα πρέπει η μητέρα να τον αφήσει έξω από το παιχνίδι, αλλά να ασχολούνται και οι δύο με το μωρό. Αν η μητέρα θεωρεί ότι το μωρό είναι ένα ξυλαράκι που θα σπάσει, για τον άντρα τα πράγματα είναι ακόμα χειρότερα. Όσο περισσότερο δείξεις στον σύντροφό σου ότι μπορεί να κάνει ό,τι κάνεις κι εσύ – πέρα από το να το θηλάσει- τόσο πιο εύκολα θα είναι τα πράγματα».
Η Έλενα πάλι, συνιστά μπόλικη… ξεκούραση για μια γυναίκα που περιμένει παιδί. «Χωρίς υπερβολές, θα πρέπει να σιχαθεί τον ύπνο και να ξεκουράζεται όσο το δυνατόν περισσότερο, γιατί αφού γεννήσει θα τον στερηθεί όσο ποτέ. Επίσης, θα βοηθήσει πάρα πολύ να ενημερωθεί καλά για τον θηλασμό από την μαία και τον γυναικολόγο της, ενώ θα πρέπει να δείξει κατανόηση και στον σύντροφό της, γιατί όσο σοκ είναι για εκείνη, άλλο τόσο είναι και για αυτόν. Να συζητά μαζί του οτιδήποτε νοιώθει, οτιδήποτε την αγχώνει, οτιδήποτε την προβληματίζει. Αν θέλει περισσότερη βοήθεια να το λεέι στα ίσια, να μην περιμένει από εκείνον, καθώς επίσης και να δεχτεί κάθε πιθανή βοήθεια που θα της προσφέρουν οικογένεια και φίλοι», μας λέει.
«Θέλει υπομονή και επιμονή και όλα θα έρθουν πίσω», αναφέρει η Κατερίνα. «Απλά τους πρώτους μήνες μιλάμε για ένα μωρό το οποίο είναι ο μεγαλύτερος εγωιστής και δεν ξέρει να δίνει. Έτσι είναι τα μωρά: πεινάνε, κρυώνουν, νυστάζουν. Μετά από έναν χρόνο όμως ξεκινάς και παίρνεις πίσω την αγάπη, παίρνεις την αγκαλιά», προσθέτει και τονίζει ότι η νέα μητέρα δεν θα πρέπει να επαναπαύεται στον ρόλο της ως τέτοια.
Όπως αναφέρει η ίδια, στην Ελλάδα υπάρχει η λανθασμένη αντίληψη ότι το να είσαι γονιός είναι μια κοινωνική καταξίωση. «Για κάποιον που δεν έχει παιδιά λέμε ‘καλό παιδί, αλλά… δεν έχει παιδιά’. Ξεχνάμε ότι αυτό που μας διαμορφώνει σαν προσωπικότητες δεν είναι ότι είμαστε μαμάδες, είναι η υποχρέωση του να σταθείς άξια. Δεν είναι επίρρημα που σε προσδιορίζει κοινωνικά. Αν θα καταξιωθώ θα γίνει επειδή είμαι καλός άνθρωπος, επειδή φροντίζω τους γύρω μου, επειδή είμαι ευγενής, όχι επειδή είμαι γονιός. Η μητρότητα δεν σου ανεβάζει το στάτους, σου φέρνει απλά την υποχρέωση να είσαι εντάξει με τα παιδιά σου», καταλήγει.