Τα 6 μέρη της γης που "καίγονται" σήμερα

του Νικόλα Γεωργιακώδη

Την στιγμή που ο περισσότερος κόσμος ασχολείται με τις επιπτώσεις τις οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα και τις απεργίες των Μέσων Συγκοινωνίας, η παγκόσμια ειδησεογραφία «τρέχει» και σημαντικά πολιτικά ή οικονομικά γεγονότα μονοπωλούν το παγκόσμιο ενδιαφέρον (και μεταξύ μας θα έπρεπε να απασχολούν και εμάς). Με αφορμή λοιπόν, τα δεκάδες γεγονότα τα οποία διαδραματίζονται την στιγμή που διαβάζετε αυτές τις γραμμές, αποφασίσαμε να παραθέσουμε μερικά από τα πιο σημαντικά εξ’ αυτών.

Αντιπαράθεση γιγάντων στην Θάλασσα της Κίνας

Η εν λόγω αντιπαράθεση μεταξύ Ιαπωνίας και Κίνας αφορά το νησιώτικο σύμπλεγμα Senkaku, όπως το ονομάζουν οι Ιάπωνες ή Diaoyu όπως το ονομάζουν οι Κινέζοι. Τα πέντε νησιά τα οποία ανήκουν στο σύμπλεγμα διαθέτουν τεράστιο υποθαλάσσιο πλούτο (μεγάλα κοιτάσματα φυσικού αερίου και αλιεία) και αποτελούν τα… Ίμια Ιαπωνίας και Κίνας με την Ιαπωνία να ισχυρίζεται ότι τα νερά γύρω από το σύμπλεγμα αποτελούν μέρος των εθνικών ιαπωνικών υδάτων. Από την πλευρά της, η Κίνα δεν αναγνωρίζει το ιδιοκτησιακό καθεστώς των νησιών.

Η κρίση μεταξύ των δύο χωρών για το συγκεκριμένο ζήτημα αναζωπυρώθηκε το2010, όταν κινέζικο αλιευτικό εμβόλισε σκάφη της ιαπωνικής ακτοφυλακής στα ανοικτά των νησιών και επανήλθε στο προσκήνιο τον Απρίλιο του 2012, όταν ο κυβερνήτης του Τόκιο πρότεινε την αγορά τους από την κυβέρνηση της πόλης. Παράλληλα, Ιάπωνες ακτιβιστές, συνοδευόμενοι από βουλευτές αποβιβάστηκαν στα νησιά και ύψωσαν την ιαπωνική σημαία. Η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι στις σχέσεις των δύο χωρών ήταν η κίνηση της Ιαπωνίας να αγοράσει τα μικρά αυτά νησιά από ιάπωνα ιδιώτη. Οι τριβές μεταξύ των δύο κρατών, έχουν εμπλέξει και τις ΗΠΑ στο θέμα, αποτελώντας κίνητρο για την ονομαζόμενη «Στροφή προς την Ασία», την πρωτοβουλία εξωτερικής πολιτικής της κυβέρνησης Ομπάμα. Συγκεκριμένα, η Χίλαρι Κλίντον προειδοποίησε έμμεσα την Κίνα να μην αμφισβητήσει την κυριότητα της Ιαπωνίας στα νησιά.

Την Παρασκευή 25 Ιανουαρίου, απεσταλμένος του Ιάπωνα πρωθυπουργού Σίνζο Άμπε βρέθηκε στο Πεκίνο για συνομιλίες με σκοπό την αποκλιμάκωση της έντασης, δηλώνοντας ότι η Ιαπωνία έχει μια «ευρύτερη οπτική» για το θέμα αυτό και πιστεύει στον διάλογο για την επίλυση των εδαφικών διαφορών με την Κίνα. Από την πλευρά του, ο νέος ηγέτης της Κίνας Σι Τζινμπίνγκ, δήλωσε πως η θέση του Πεκίνου στην διαμάχη είναι συνεπής και κάλεσε το Τόκιο να συνεργαστεί για να λυθεί η κρίση.

H Αίγυπτος φλέγεται

Δύο χρόνια μετά την 18ήμερη εξέγερση στην Αίγυπτο, η οποία οδήγησε στην ανατροπή του πρώην προέδρου Χόσνι Μουμπάρακ, νέες συγκρούσεις αντικαθεστωτικών διαδηλωτών και αστυνομικών προκάλεσαν τον θάνατο τουλάχιστον 32 ανθρώπων και τον τραυματισμό 530. Σημειώνεται πως το 2011, οι Αιγύπτιοι εμπνευσμένοι από την εξέγερση στην Τυνησία, που οδήγησε στην παραίτηση και αποχώρηση του προέδρου, Ζίνε Ελ Αμπεντίνε Μπεν Άλι και με τη βοήθεια της ενημέρωσης μέσω διαδικτύου, ξεκινούν από τις 25 Ιανουαρίου μαζικές διαδηλώσεις σε πολλές πόλεις με αίτημα την παραίτηση του Μουμπάρακ και συνθήματα κατά της φτώχειας, της διαφθοράς, της ακρίβειας και της αστυνομικής βίας. Την 1η Φεβρουαρίου 2011 ο πρόεδρος Μουμπάρακ ανακοίνωσε ότι δεν θα έθετε ξανά υποψηφιότητα στις προεδρικές εκλογές, αλλά οι διαδηλωτές απέρριψαν την πρότασή του να παραμείνει ο ίδιος στην εξουσία μέχρι τις επόμενες εκλογές και απείλησαν με την εκδίωξή του. Την ίδια ημέρα έγινε πορεία περισσότερων από 1 εκατ. διαδηλωτών στην κεντρική πλατεία Ταχρίρ, στο Κάιρο.Κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων σκοτώθηκαν εκατοντάδες άτομα (684 σύμφωνα με ομάδες υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων) ενώ περισσότεροι από 5.000 τραυματίστηκαν.

Επιστρέφοντας στο σήμερα, η ισχυρότερη συμμαχία της αιγυπτιακής αντιπολίτευσης έχει απορρίψει την πρόταση του προέδρου Μοχάμεντ Μόρσι για διάλογο, ενώ από την πλευρά της η κυβέρνηση πρόκειται να περάσει νομοσχέδιο το οποίο θα επιτρέπει στις Ένοπλες Δυνάμεις να μετάσχουν στο έργο της αστυνόμευσης και να προβαίνουν σε συλλήψεις.

Δριμύτατες συγκρούσεις έχουν λάβει χώρα, εκτός από την πλατεία Ταχρίρ του Καΐρου, και σε περιοχές μακριά από την αιγυπτιακή πρωτεύουσα, με τον Μόρσι να τονίζει ότι θα αντιμετωπίσει την κρίση «με πυγμή και δύναμη», θέτοντας τις περιοχές του Πορτ Σάιντ, του Σουέζ και της Ισμαΐλια σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, ενώ παράλληλα αναμένεται να τεθεί σε ισχύ και η απαγόρευση κίνησης κατά τις νυχτερινές ώρες. Είναι χαρακτηριστικτό, ότι ο στρατός χρησιμοποιήθηκε γενικά για την αντιμετώπιση διαδηλώσεων μετά την πτώση του Μουμπάρακ, αλλά κρατούσε χαμηλό προφίλ μετά την άνοδο του Μόρσι. Η ανάπτυξή του είναι ενδεικτική της έκρυθμης κατάστασης στην χώρα.

Το «εμφύλιο» αιματοκύλισμα στην Συρία

Την φρίκη του εμφύλιου πολέμου ζει καθημερινά για είκοσι δύο μήνες ο Συριακός λαός. Τουλάχιστον εξήντα χιλιάδες άνθρωποι, ανάμεσά τους και χιλιάδες άμαχοι, έχουν σκοτωθεί από την στιγμή που ξέσπασαν οι συγκρούσεις μεταξύ των ανταρτών που αμφισβητούν το καθεστώς του Μπασάρ Αλ Ασάντ και των ενόπλων δυνάμεων οι οποίες πρόσκεινται σε αυτό. Σύμφωνα με ειδικούς, το Συριακό πρόβλημα δύσκολα θα λυθεί αφού οι ένοπλες δυνάμεις ελέγχονται από μια μειονότητα η οποία βρίσκεται στην εξουσία και δεν σκοπεύει να την παραδώσει έτσι εύκολα.

Ο εμφύλιος αυτός, ο οποίος ξεκίνησε τον Μάρτιο του 2011 ανάμεσα στον Ελεύθερο Συριακό Στρατό και τις Συριακές Ένοπλες Δυνάμεις προσλαμβάνει μέρα με την μέρα την εικόνα ενός μακροχρόνιου πολέμου, καθώς υπάρχει σχετική ισορροπία δυνάμεων μεταξύ των δύο αντιμαχόμενων πλευρών. Πάντως, σύμφωνα με ειδικούς, το καθοριστικό όπλο το οποίο εξακολουθεί να έχει στα χέρια του Ασάντ δεν είναι άλλο από την αεροπορία και ο μοναδικός τρόπος για να εξουδετερωθεί είναι η επιβολή μιας ζώνης απαγόρευσης πτήσεων, μέτρο το οποίο προς το παρόν τουλάχιστον δεν εξετάζει ως ενδεχόμενο η Δύση. Σε διεθνές επίπεδο πάντως, ο Ασάντ έχει απομονωθεί και οι μόνες χώρες που τον υποστηρίζουν είναι η Ρωσία και η Κίνα, οι οποίες έχουν ασκήσει επανειλημμένως βέτο στα ψηφίσματα του ΟΗΕ για επιβολή κυρώσεων ή εξωτερική επέμβαση στη Συρία, και το Ιράν, για το οποίο υπάρχουν ενδείξεις ότι τον ενισχύει με όπλα και μαχητές.

Η επέμβαση στο Μαλί

Τις τελευταίες ημέρες η Γαλλία έχει επέμβει στρατιωτικά στην πρώην αποικία της, το Μάλι, με στόχο να ανακόψει την προέλαση ισλαμιστών ανταρτών στην πρωτεύουσα Μπαμάκο και να βοηθήσει τον κυβερνητικό στρατό να ανακαταλάβει πόλεις και θέσεις στην πλούσια σε κοιτάσματα πετρελαίου, χρυσού, φυσικού αερίου και ουρανίου χώρα της Δυτικής Αφρικής. Η πλήρης απουσία κρατικών αρχών στο Μαλί, αλλά και γενικότερα στην δυτική Αφρική, έχει δώσει πρόσφορο έδαφος σε εξτρεμιστές οι οποίοι έχουν κηρύξει εδώ και μερικά χρόνια ιερό πόλεμο ενάντια στο καθεστώς, χρηματοδοτούμενοι από το οργανωμένο έγκλημα που ζει και βασιλεύει στην περιοχή.

Στις 30 Ιανουαρίου, τα γαλλικά στρατεύματα κατάφεραν να ελέγξουν το αεροδρόμιο της πόλης Κιντάλ, η οποία η οποία αποτελεί το τελευταίο προπύργιο των ανταρτών στο βορρά, ενώ η Αγγλία είναι έτοιμη να αναπτύξει περίπου τριακόσια άτομα στρατιωτικό προσωπικό στην περιοχή, με σκοπό να εκπαιδεύσει τον τοπικό στρατό.

Σύμφωνα με ειδικούς αναλυτές, η Γαλλία προετοίμαζε την επέμβαση στο Μαλί από τον περασμένο Απρίλιο και εν τέλει ο Πρόεδρος Ολάντ την πραγματοποίησε φέτος ονομάζοντάς την ως «συνδρομή στην φίλια κυβέρνηση της χώρας». Ο Ολάντ παρέκαμψε το κοινοβούλιο, κάτι για το οποίο κατηγορείται από την αντιπολίτευση, η οποία εκφράζει την άποψη ότι η Γαλλία εμπλέκεται σε μια μακροχρόνια εκστρατεία, με απρόβλεπτες γεωπολιτικές συνέπειες.

Η ενεργειακή αυτάρκεια των ΗΠΑ

Ο ενεργειακός χάρτης του κόσμου επανασχεδιάζεται, αφού πλέον οι μη συμβατικές τεχνολογίες ενέργειας, όπως τα καύσιμα από σχιστόλιθο, τείνουν να φέρουν πλούτο και δύναμη σε αυτούς που τις διαθέτουν και αφήνουν πίσω τις πετρελαϊκές δικτατορίες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η περίπτωση των ΗΠΑ, οι οποίες χάρη σε νέες τεχνολογίες γεωτρήσεων και εξόρυξης αερίου από σχιστολιθικά πετρώματα (shale gas) μπορούν πλέον και εξάγουν πολλαπλάσιες ποσότητες υδρογονανθράκων σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια.

Το αποτέλεσμα των εξορύξεων αυτών, ένα εντυπωσιακό πλεόνασμα φυσικού αερίου στις ΗΠΑ, αφενός τις καθιστά ενεργειακά αυτάρκεις, αφ’ ετέρου τους παρέχει την δυνατότητα μελλοντικής εξαγωγής του σε άλλες χώρες. Η κάμψη της ζήτησης στις ΗΠΑ για φυσικό αέριο, έχει ήδη μειώσει τις παγκόσμιες τιμές του πολύτιμου αυτού καύσιμου και πλέον οι ευρωπαϊκές αγορές μπορούν να αναδιαπραγματευτούν πιο… άνετα τις εισαγωγές φυσικού αερίου με την Ρωσία. Η τελευταία, όπως είναι αναμενόμενο, κάνει κάθε δυνατή προσπάθεια για να περιορίσει της εξορύξεις αυτές, στηριζόμενη κατά κύριο λόγο στα αρνητικά αποτελέσματα τους στο υπέδαφος (μόλυνση του υδροφόρου ορίζοντα κτλ.)

Διαβάστε περισσότερα για την ενεργειακή αυτή «επανάσταση» εδώ και εδώ.

Το οικονομικό comeback της Κίνας

Με την αλλαγή στο πολιτικό σκηνικό της χώρας και την ομαλή μετάβαση στην νέα πολιτική ηγεσία, οι φόβοι που υπήρχαν ότι η οικονομία της Κίνας θα προσγειωθεί απότομα σε χαμηλούς ρυθμούς ανάπτυξης εξανεμίστηκαν. Επίσης, η εγχώρια ζήτηση έχει αυξηθεί και ενώ μέχρι τώρα η μεγεθυμένη οικονομία της χώρας βασιζόταν στις εξαγωγές, αυτή τη στιγμή αρχίζει και δημιουργείται μια εγχώρια ζήτηση, παράλληλα με μια ισχυρή και μεγάλη αστική τάξη.

Υπάρχει μια μεγάλη ομάδα ατόμων, οι οποίοι θέλουν να καταναλώσουν, ένα «trend» το οποίο δεν υπήρχε παλαιότερα στην κινέζικη οικονομία. Η δημιουργία αυτής της αστικής τάξης, ωθεί ολοένα και περισσότερες εταιρείες – κολοσσούς να έχουν το ένα τους μάτι στην Κίνα, αφού εκεί πλέον υπάρχουν καταναλωτές με τρομερή καταναλωτική επιθυμία στο να αγοράσουν πράγματα. Σύμφωνα με τους ειδικούς, η Ινδία είναι το αμέσως επόμενο deal σε αυτόν τον τομέα.