Τα μεγαλύτερα περιβαλλοντικά προβλήματα του 2021
Η γη κινδυνεύει και το περιβάλλον βρίσκεται υπό διαρκή (ανθρώπινη) απειλή. Ποια είναι τα σημαντικότερα περιβαλλοντικά προβλήματα της φετινής χρονιάς;
Το περιβάλλον μας αλλάζει διαρκώς και δυστυχώς όχι προς το καλύτερο. Οι επιπτώσεις γίνονται ολοένα και πιο εμφανείς και η κλιματική αλλαγή δίνει εμφατικό παρόν, φωνάζοντας στην ανθρωπότητα πως κάτι πάει λάθος.
Ο πλανήτης μας δέχεται επίθεση, όχι από εξωγήινους, αλλά από το ανθρώπινο είδος. Και για να μπορέσουμε να τον προστατέψουμε, οφείλουμε να ξέρουμε ποια είναι τα προβλήματα που αντιμετωπίζει αυτή τη στιγμή που μιλάμε.
Δείτε παρακάτω μερικά από τα πλέον σημαντικά, σύμφωνα με σχετική λίστα του Earth.org.
Κακή διαχείριση από τα κράτη
Σύμφωνα με διάσημους οικονομολόγους όπως ο Nicholas Stern, η κλιματική κρίση είναι αποτέλεσμα πολλαπλών δυσλειτουργιών της αγοράς. Οικονομολόγοι και περιβαλλοντολόγοι παροτρύνουν τις Κυβερνήσεις εδώ και χρόνια να αυξήσουν τους φόρους σε δραστηριότητες που εκπέμπουν αέρια θερμοκηπίου (ένα από τα μεγαλύτερα περιβαλλοντικά μας προβλήματα), ενισχύοντας έτσι την εμφάνιση καινοτομιών σε τεχνολογίες μειωμένων ρύπων.
Για να μειωθούν οι εκπομπές γρήγορα και αποτελεσματικά, οι κυβερνήσεις πρέπει όχι μόνο να αυξήσουν μαζικά τη χρηματοδότηση για την πράσινη καινοτομία ώστε να μειωθεί για να μειώσουν το κόστος των πηγών ενέργειας χαμηλών εκπομπών άνθρακα, αλλά και να υιοθετήσουν μια σειρά από άλλες πολιτικές που αντιμετωπίζουν καθεμία ξεχωριστά από τις δυσλειτουργίες της αγοράς ξεχωριστά.
Για παράδειγμα, αυτή τη στιγμή εφαρμόζεται εθνικός φόρος άνθρακα σε 25 χώρες σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων διαφόρων χωρών στην ΕΕ, τον Καναδά, τη Σιγκαπούρη, την Ιαπωνία, την Ουκρανία και την Αργεντινή. Ωστόσο, σύμφωνα με την έκθεση του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης, οι τρέχουσες φορολογικές δομές δεν είναι επαρκώς ευθυγραμμισμένες με το προφίλ ρύπανσης των πηγών ενέργειας και ο ΟΟΣΑ θεωρεί ότι οι φόροι για τις εκπομπές άνθρακα δεν είναι όσο αυστηροί πρέπει.
Επιπλέον, οργανισμοί όπως τα Ηνωμένα Έθνη δεν είναι ικανοί να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά την κλιματική κρίση. Για παράδειγμα, η Συμφωνία του Παρισιού, μια συμφωνία στο πλαίσιο της σύμβασης-πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή, αναφέρει ότι οι χώρες πρέπει να μειώσουν σημαντικά τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, ώστε η παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας να είναι κάτω από 2 βαθμούς Κελσίου έως το 2100 και ιδανικά κάτω από 1,5.
Όμως η υπογραφή αυτής της Συμφωνίας, είναι εθελοντική και δεν υπάρχουν πραγματικές επιπτώσεις για τη μη συμμόρφωση. Επιπλέον, το θέμα της ισότητας παραμένει ένα αμφιλεγόμενο ζήτημα, αφού οι αναπτυσσόμενες χώρες επιτρέπεται να εκπέμπουν περισσότερα αέρια προκειμένου να αναπτυχθούν στο σημείο όπου να μπορούν να αναπτύξουν «πράσινες» τεχνολογίες, γεγονός που επιτρέπει σε ορισμένες χώρες, όπως η Κίνα, να το εκμεταλλευτούν.
Σπατάλη τροφής
Το ένα τρίτο των τροφίμων που προορίζονται για ανθρώπινη κατανάλωση -περίπου 1,3 δισεκατομμύρια τόνοι- όσο και αν φαίνεται εξοργιστικό, πετιέται. Η ποσότητα αυτή είναι αρκετή για να ταΐσει 3 δισεκατομμύρια ανθρώπους, ενώ η σπατάλη και η απώλεια τροφίμων ευθύνονται για 4,4 γιγατόνους εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου ετησίως.
Σε επίπεδο λιανικής, μια τεράστια ποσότητα φαγητού σπαταλάται για… αισθητικούς λόγους. Στις ΗΠΑ, περισσότερο από το 50% όλων των προϊόντων πετιούνται, επειδή θεωρείται ότι είναι «πολύ άσχημα» για να πουληθούν στους καταναλωτές. Μιλάμε για περίπου 60 εκατομμύρια τόνους φρούτων και λαχανικών. Αυτό οδηγεί σε επισιτιστική ανασφάλεια, επίσης ένα από τα μεγαλύτερα περιβαλλοντικά προβλήματα.
Απώλεια βιοποικιλότητας
Τα τελευταία 50 χρόνια έχει παρατηρηθεί ταχεία αύξηση της ανθρώπινης κατανάλωσης, του πληθυσμού, του παγκόσμιου εμπορίου και της αστικοποίησης, με αποτέλεσμα η ανθρωπότητα να χρησιμοποιεί περισσότερους πόρους της Γης από αυτούς που μπορεί να αναπληρώσει φυσικά.
Μια πρόσφατη έκθεση του WWF αναφέρει ότι το μέγεθος του πληθυσμού των θηλαστικών, των ψαριών, των πτηνών, των ερπετών και των αμφιβίων παρουσίασε μείωση κατά μέσο όρο 68% μεταξύ 1970 και 2016. Η έκθεση αποδίδει αυτή την απώλεια βιοποικιλότητας σε διάφορους παράγοντες, αλλά κυρίως στην αλλαγή χρήσης της γης, ιδιαίτερα στην μετατροπή οικοσυστημάτων όπως δάση, λιβάδια και μαγκρόβια δάση, σε γεωργικά συστήματα.
Μια επίσης πρόσφατη ανάλυση διαπίστωσε ότι η έκτη μαζική εξαφάνιση της άγριας ζωής στη Γη επιταχύνεται. Περισσότερα από 500 είδη ζώων της ξηράς απειλούνται με εξαφάνιση και είναι πιθανό να χαθούν μέσα σε 20 χρόνια· ο ίδιος αριθμός χάθηκε τον περασμένο αιώνα. Οι επιστήμονες λένε ότι χωρίς την ανθρώπινη επέμβαση, αυτός ο ρυθμός απώλειας θα χρειαζόταν χιλιάδες χρόνια.
Πλαστική ρύπανση
Το 1950, ο κόσμος παρήγαγε περισσότερους από 2 εκατομμύρια τόνους πλαστικού ετησίως. Μέχρι το 2015, αυτή η ετήσια παραγωγή αυξήθηκε σε 419 εκατομμύρια τόνους, φορτώνοντας με πλαστικά απόβλητα στο περιβάλλον.
Μια έκθεση από το επιστημονικό περιοδικό Nature, έδειξε ότι επί του παρόντος, περίπου 11 εκατομμύρια τόνοι πλαστικού μπαίνουν στους ωκεανούς κάθε χρόνο, βλάπτοντας τους βιότοπους της άγριας ζωής και τα ζώα που ζουν σε αυτούς. Η έρευνα διαπίστωσε ότι εάν δεν ληφθούν μέτρα, η «πλαστική κρίση» θα αυξηθεί σε 29 εκατομμύρια μετρικούς τόνους ετησίως έως το 2040. Αν συμπεριλάβουμε τα μικροπλαστικά σε αυτό, η σωρευτική ποσότητα πλαστικού στον ωκεανό θα μπορούσε να φτάσει τους 600 εκατομμύρια τόνους μέχρι το 2040.
Σε μια σοκαριστική διαπίστωση, το National Geographic ανακάλυψε ότι το 91% του συνόλου του πλαστικού που έχει κατασκευαστεί ποτέ δεν ανακυκλώνεται, αντιπροσωπεύοντας όχι μόνο ένα από τα μεγαλύτερα περιβαλλοντικά προβλήματα της ζωής μας, αλλά μια άλλη τεράστια δυσλειτουργία της αγοράς. Λαμβάνοντας υπόψη ότι το πλαστικό χρειάζεται 400 χρόνια για να αποσυντεθεί, θα περάσουν πολλές γενιές μέχρι να πάψει να υπάρχει. Και δεν υπάρχει καμία ένδειξη για το ποιος θα είναι οι μη αναστρέψιμες επιπτώσεις της πλαστικής ρύπανσης στο περιβάλλον μακροπρόθεσμα.
Αποψίλωση δασών
Κάθε λεπτό που περνά, κόβονται δάση μεγέθους 20 γηπέδων ποδοσφαίρου. Μέχρι το 2030, ο πλανήτης μπορεί να έχει μόνο το 10% των δασών του, ενώ αν δεν σταματήσει η αποψίλωσήη τους, είναι πολύ πιθανό να εξαφανιστούν σε λιγότερο από 100 χρόνια.
Η γεωργία είναι η κύρια αιτία αποψίλωσης. Η γη εκκαθαρίζεται για την εκτροφή ζώων ή για τη φύτευση άλλων καλλιεργειών που πωλούνται, όπως ζαχαροκάλαμο και φοινικέλαιο. Εκτός από τη δέσμευση του άνθρακα, τα δάση βοηθούν στο να αποφευχθεί η διάβρωση του εδάφους, γιατί οι ρίζες των δέντρων «δένουν» το έδαφος και το εμποδίζουν να υποχωρήσει, περιορίζοντας έτσι τις κατολισθήσεις.
Οι τρεις χώρες που αντιμετωπίζουν τα υψηλότερα επίπεδα αποψίλωσης είναι η Βραζιλία, η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό και η Ινδονησία, ωστόσο η Ινδονησία αντιμετωπίζει αποτελεσματικότερα την κατάσταση, έχοντας πλέον τα χαμηλότερα ποσοστά από τις αρχές του αιώνα.
Μόλυνση του αέρα
Μια έρευνα από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, δείχνει πως 4,2 έως 7 εκατομμύρια άνθρωποι πεθαίνουν από την ατμοσφαιρική ρύπανση παγκοσμίως κάθε χρόνο και ότι εννέα στους 10 ανθρώπους αναπνέουν αέρα που περιέχει υψηλά επίπεδα ρύπων.
Στην Αφρική, 258 000 άνθρωποι πέθαναν ως αποτέλεσμα της εξωτερικής ατμοσφαιρικής ρύπανσης το 2017, και 164.000 το 1990, σύμφωνα με τη UNICEF. Τα αίτια της ατμοσφαιρικής ρύπανσης προέρχονται κυρίως από βιομηχανικές πηγές και μηχανοκίνητα οχήματα, καθώς και από εκπομπές καύσης βιομάζας και την κακή ποιότητα του αέρα λόγω καταιγίδων σκόνης.
Στην Ευρώπη, μια πρόσφατη έκθεση του οργανισμού περιβάλλοντος της ΕΕ έδειξε ότι η ατμοσφαιρική ρύπανση συνέβαλε σε 400.000 ετήσιους θανάτους το 2012.
Στον απόηχο της πανδημίας, δόθηκε προσοχή στον ρόλο που έχουν τα αέρια της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στη μεταφορά των μορίων του ιού. Οι προκαταρκτικές μελέτες έχουν εντοπίσει θετική συσχέτιση μεταξύ των θανάτων που σχετίζονται με τον κορωνοϊό και ατμοσφαιρικής, γεγονός που πιθανώς να συμβάλει στον υψηλό αριθμό θανάτων στην Κίνα, όπου η ποιότητα του αέρα είναι εξαιρετικά κακή.
Ο πλανήτης μας δέχεται επίθεση, όχι από εξωγήινους, αλλά από το ανθρώπινο είδος. Και για να μπορέσουμε να τον προστατέψουμε, οφείλουμε να ξέρουμε ποια είναι τα προβλήματα που αντιμετωπίζει αυτή τη στιγμή που μιλάμε.
Δείτε παρακάτω μερικά από τα πλέον σημαντικά, σύμφωνα με σχετική λίστα του Earth.org.
Κακή διαχείριση από τα κράτη
Σύμφωνα με διάσημους οικονομολόγους όπως ο Nicholas Stern, η κλιματική κρίση είναι αποτέλεσμα πολλαπλών δυσλειτουργιών της αγοράς. Οικονομολόγοι και περιβαλλοντολόγοι παροτρύνουν τις Κυβερνήσεις εδώ και χρόνια να αυξήσουν τους φόρους σε δραστηριότητες που εκπέμπουν αέρια θερμοκηπίου (ένα από τα μεγαλύτερα περιβαλλοντικά μας προβλήματα), ενισχύοντας έτσι την εμφάνιση καινοτομιών σε τεχνολογίες μειωμένων ρύπων.
Για να μειωθούν οι εκπομπές γρήγορα και αποτελεσματικά, οι κυβερνήσεις πρέπει όχι μόνο να αυξήσουν μαζικά τη χρηματοδότηση για την πράσινη καινοτομία ώστε να μειωθεί για να μειώσουν το κόστος των πηγών ενέργειας χαμηλών εκπομπών άνθρακα, αλλά και να υιοθετήσουν μια σειρά από άλλες πολιτικές που αντιμετωπίζουν καθεμία ξεχωριστά από τις δυσλειτουργίες της αγοράς ξεχωριστά.
Για παράδειγμα, αυτή τη στιγμή εφαρμόζεται εθνικός φόρος άνθρακα σε 25 χώρες σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων διαφόρων χωρών στην ΕΕ, τον Καναδά, τη Σιγκαπούρη, την Ιαπωνία, την Ουκρανία και την Αργεντινή. Ωστόσο, σύμφωνα με την έκθεση του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης, οι τρέχουσες φορολογικές δομές δεν είναι επαρκώς ευθυγραμμισμένες με το προφίλ ρύπανσης των πηγών ενέργειας και ο ΟΟΣΑ θεωρεί ότι οι φόροι για τις εκπομπές άνθρακα δεν είναι όσο αυστηροί πρέπει.
Επιπλέον, οργανισμοί όπως τα Ηνωμένα Έθνη δεν είναι ικανοί να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά την κλιματική κρίση. Για παράδειγμα, η Συμφωνία του Παρισιού, μια συμφωνία στο πλαίσιο της σύμβασης-πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή, αναφέρει ότι οι χώρες πρέπει να μειώσουν σημαντικά τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, ώστε η παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας να είναι κάτω από 2 βαθμούς Κελσίου έως το 2100 και ιδανικά κάτω από 1,5.
Όμως η υπογραφή αυτής της Συμφωνίας, είναι εθελοντική και δεν υπάρχουν πραγματικές επιπτώσεις για τη μη συμμόρφωση. Επιπλέον, το θέμα της ισότητας παραμένει ένα αμφιλεγόμενο ζήτημα, αφού οι αναπτυσσόμενες χώρες επιτρέπεται να εκπέμπουν περισσότερα αέρια προκειμένου να αναπτυχθούν στο σημείο όπου να μπορούν να αναπτύξουν «πράσινες» τεχνολογίες, γεγονός που επιτρέπει σε ορισμένες χώρες, όπως η Κίνα, να το εκμεταλλευτούν.
Σπατάλη τροφής
Το ένα τρίτο των τροφίμων που προορίζονται για ανθρώπινη κατανάλωση -περίπου 1,3 δισεκατομμύρια τόνοι- όσο και αν φαίνεται εξοργιστικό, πετιέται. Η ποσότητα αυτή είναι αρκετή για να ταΐσει 3 δισεκατομμύρια ανθρώπους, ενώ η σπατάλη και η απώλεια τροφίμων ευθύνονται για 4,4 γιγατόνους εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου ετησίως.
Σε επίπεδο λιανικής, μια τεράστια ποσότητα φαγητού σπαταλάται για… αισθητικούς λόγους. Στις ΗΠΑ, περισσότερο από το 50% όλων των προϊόντων πετιούνται, επειδή θεωρείται ότι είναι «πολύ άσχημα» για να πουληθούν στους καταναλωτές. Μιλάμε για περίπου 60 εκατομμύρια τόνους φρούτων και λαχανικών. Αυτό οδηγεί σε επισιτιστική ανασφάλεια, επίσης ένα από τα μεγαλύτερα περιβαλλοντικά προβλήματα.
Απώλεια βιοποικιλότητας
Τα τελευταία 50 χρόνια έχει παρατηρηθεί ταχεία αύξηση της ανθρώπινης κατανάλωσης, του πληθυσμού, του παγκόσμιου εμπορίου και της αστικοποίησης, με αποτέλεσμα η ανθρωπότητα να χρησιμοποιεί περισσότερους πόρους της Γης από αυτούς που μπορεί να αναπληρώσει φυσικά.
Μια πρόσφατη έκθεση του WWF αναφέρει ότι το μέγεθος του πληθυσμού των θηλαστικών, των ψαριών, των πτηνών, των ερπετών και των αμφιβίων παρουσίασε μείωση κατά μέσο όρο 68% μεταξύ 1970 και 2016. Η έκθεση αποδίδει αυτή την απώλεια βιοποικιλότητας σε διάφορους παράγοντες, αλλά κυρίως στην αλλαγή χρήσης της γης, ιδιαίτερα στην μετατροπή οικοσυστημάτων όπως δάση, λιβάδια και μαγκρόβια δάση, σε γεωργικά συστήματα.
Μια επίσης πρόσφατη ανάλυση διαπίστωσε ότι η έκτη μαζική εξαφάνιση της άγριας ζωής στη Γη επιταχύνεται. Περισσότερα από 500 είδη ζώων της ξηράς απειλούνται με εξαφάνιση και είναι πιθανό να χαθούν μέσα σε 20 χρόνια· ο ίδιος αριθμός χάθηκε τον περασμένο αιώνα. Οι επιστήμονες λένε ότι χωρίς την ανθρώπινη επέμβαση, αυτός ο ρυθμός απώλειας θα χρειαζόταν χιλιάδες χρόνια.
Πλαστική ρύπανση
Το 1950, ο κόσμος παρήγαγε περισσότερους από 2 εκατομμύρια τόνους πλαστικού ετησίως. Μέχρι το 2015, αυτή η ετήσια παραγωγή αυξήθηκε σε 419 εκατομμύρια τόνους, φορτώνοντας με πλαστικά απόβλητα στο περιβάλλον.
Μια έκθεση από το επιστημονικό περιοδικό Nature, έδειξε ότι επί του παρόντος, περίπου 11 εκατομμύρια τόνοι πλαστικού μπαίνουν στους ωκεανούς κάθε χρόνο, βλάπτοντας τους βιότοπους της άγριας ζωής και τα ζώα που ζουν σε αυτούς. Η έρευνα διαπίστωσε ότι εάν δεν ληφθούν μέτρα, η «πλαστική κρίση» θα αυξηθεί σε 29 εκατομμύρια μετρικούς τόνους ετησίως έως το 2040. Αν συμπεριλάβουμε τα μικροπλαστικά σε αυτό, η σωρευτική ποσότητα πλαστικού στον ωκεανό θα μπορούσε να φτάσει τους 600 εκατομμύρια τόνους μέχρι το 2040.
Σε μια σοκαριστική διαπίστωση, το National Geographic ανακάλυψε ότι το 91% του συνόλου του πλαστικού που έχει κατασκευαστεί ποτέ δεν ανακυκλώνεται, αντιπροσωπεύοντας όχι μόνο ένα από τα μεγαλύτερα περιβαλλοντικά προβλήματα της ζωής μας, αλλά μια άλλη τεράστια δυσλειτουργία της αγοράς. Λαμβάνοντας υπόψη ότι το πλαστικό χρειάζεται 400 χρόνια για να αποσυντεθεί, θα περάσουν πολλές γενιές μέχρι να πάψει να υπάρχει. Και δεν υπάρχει καμία ένδειξη για το ποιος θα είναι οι μη αναστρέψιμες επιπτώσεις της πλαστικής ρύπανσης στο περιβάλλον μακροπρόθεσμα.
Αποψίλωση δασών
Κάθε λεπτό που περνά, κόβονται δάση μεγέθους 20 γηπέδων ποδοσφαίρου. Μέχρι το 2030, ο πλανήτης μπορεί να έχει μόνο το 10% των δασών του, ενώ αν δεν σταματήσει η αποψίλωσήη τους, είναι πολύ πιθανό να εξαφανιστούν σε λιγότερο από 100 χρόνια.
Η γεωργία είναι η κύρια αιτία αποψίλωσης. Η γη εκκαθαρίζεται για την εκτροφή ζώων ή για τη φύτευση άλλων καλλιεργειών που πωλούνται, όπως ζαχαροκάλαμο και φοινικέλαιο. Εκτός από τη δέσμευση του άνθρακα, τα δάση βοηθούν στο να αποφευχθεί η διάβρωση του εδάφους, γιατί οι ρίζες των δέντρων «δένουν» το έδαφος και το εμποδίζουν να υποχωρήσει, περιορίζοντας έτσι τις κατολισθήσεις.
Οι τρεις χώρες που αντιμετωπίζουν τα υψηλότερα επίπεδα αποψίλωσης είναι η Βραζιλία, η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό και η Ινδονησία, ωστόσο η Ινδονησία αντιμετωπίζει αποτελεσματικότερα την κατάσταση, έχοντας πλέον τα χαμηλότερα ποσοστά από τις αρχές του αιώνα.
Μόλυνση του αέρα
Μια έρευνα από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, δείχνει πως 4,2 έως 7 εκατομμύρια άνθρωποι πεθαίνουν από την ατμοσφαιρική ρύπανση παγκοσμίως κάθε χρόνο και ότι εννέα στους 10 ανθρώπους αναπνέουν αέρα που περιέχει υψηλά επίπεδα ρύπων.
Στην Αφρική, 258 000 άνθρωποι πέθαναν ως αποτέλεσμα της εξωτερικής ατμοσφαιρικής ρύπανσης το 2017, και 164.000 το 1990, σύμφωνα με τη UNICEF. Τα αίτια της ατμοσφαιρικής ρύπανσης προέρχονται κυρίως από βιομηχανικές πηγές και μηχανοκίνητα οχήματα, καθώς και από εκπομπές καύσης βιομάζας και την κακή ποιότητα του αέρα λόγω καταιγίδων σκόνης.
Στην Ευρώπη, μια πρόσφατη έκθεση του οργανισμού περιβάλλοντος της ΕΕ έδειξε ότι η ατμοσφαιρική ρύπανση συνέβαλε σε 400.000 ετήσιους θανάτους το 2012.
Στον απόηχο της πανδημίας, δόθηκε προσοχή στον ρόλο που έχουν τα αέρια της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στη μεταφορά των μορίων του ιού. Οι προκαταρκτικές μελέτες έχουν εντοπίσει θετική συσχέτιση μεταξύ των θανάτων που σχετίζονται με τον κορωνοϊό και ατμοσφαιρικής, γεγονός που πιθανώς να συμβάλει στον υψηλό αριθμό θανάτων στην Κίνα, όπου η ποιότητα του αέρα είναι εξαιρετικά κακή.
