10 τρόποι για να μάθεις τον εαυτό σου καλύτερα
Θες να γνωρίσεις ουσιαστικά τον εαυτό σου και να διευκολύνεις τη ζωή σου; Δες δέκα βήματα για το πολυπόθητο «γνώθι σ’ αυτόν».
Γράφει η Ελπίδα Παναγιωτουνάκου, Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια, Msc
Το να γνωρίζεις ουσιαστικά τον εαυτό σου αποτελεί ένα καλό βήμα για την επίτευξη της ευτυχίας, της γαλήνης και της ικανοποίησης στη ζωή σου. Μέσω της διαδικασίας αυτής μειώνονται οι εσωτερικές συγκρούσεις, διευκολύνεται η δυναμική λήψη των αποφάσεων και δημιουργείται ένα εσωτερικό κέντρο ελέγχου, με αποτέλεσμα να μην επηρεάζεσαι εύκολα από εξωγενείς παράγοντες και κατ’ επέκτασιν να μην είναι εύκολη η άσκηση κοινωνικής πίεσης, που συνήθως συνδέεται με το στρες και την ένταση.
Ωστόσο, αν και μπορεί να γνωρίζεις καλά τις προσταγές της κοινωνίας ή τι μπορεί η οικογένειά σου να προσδοκά από σένα, πόσο καλά γνωρίζεις εσύ τι θέλεις από τον εαυτό σου; Πόσο καλά, άραγε, γνωρίζεις τον ίδιο σου τον εαυτό;
Ακολουθούν μερικοί τρόποι για να τον μάθεις καλύτερα.
Κράτα ημερολόγιο
Προσπάθησε να καταγράφεις τακτικά τις σκέψεις, τις ανησυχίες, αλλά και τις επιτυχίες σου. Διαβάζοντας ανά διαστήματα το ημερολόγιό σου, θα μπορέσεις να εντοπίσεις ενδεχόμενα μοτίβα συμπεριφοράς, αγαπημένες συνήθειες που αποτελούν σταθερές στη ζωή σου, αλλά και να δεις πως αλλάζεις στην πάροδο του χρόνου. Αναρωτήσου πως θα μπορούσες να επιλύσεις διαφορετικά ένα πρόβλημα στο μέλλον ή εάν ο τρόπος που χειρίστηκες τυχόν δυσκολίες στο παρελθόν ήταν ο πλέον κατάλληλος
Κοίτα τον εαυτό σου στον καθρέφτη
Τι βλέπεις; Οι σκέψεις σου είναι αρνητικές ή θετικές; Εστιάζεις στην εμφάνιση, στο χαρακτήρα σου ή στο τι θα πουν οι άλλοι όταν σε δουν; Εάν η εικόνα που έχεις για τον εαυτό σου, δεν συνάδει με την εικόνα που έχεις για τον «ιδανικό εαυτό» προσπάθησε να καλλιεργήσεις νέα χαρακτηριστικά, αλλά και να αναρωτηθείς εάν είσαι υπερβολικά επικριτικός με τον εαυτό σου.
Φτιάξε μια λίστα με τις αξίες σου
Αναρωτήσου τι σε παρακινεί σε δράση. Ποιες είναι οι επιθυμίες και οι μελλοντικοί σου στόχοι; Τι δραστηριότητες τραβούν την προσοχή σου και ποιον τρόπο διασκέδασης επιλέγεις; Τι δίνει νόημα στη ζωή σου; Οι απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα θα σε βοηθήσουν να κατανοήσεις καλύτερα το ποιος είσαι, αλλά και το που επιθυμείς να φτάσεις. Ξέροντας προς τα που σε κατευθύνει η «ηθική σου πυξίδα», ποια είναι τα ενδιαφέροντα και οι συνήθειές σου, θα οδηγηθείς συντομότερα στην επίτευξη των στόχων σου
Κάνε διάλογο με τον μελλοντικό σου εαυτό
Φαντάσου ότι είσαι 90 χρονών και αναρωτήσου: Ποια όνειρά μου πραγματοποίησα; Τι παρακαταθήκη άφησα; Ποια είναι η μεγαλύτερη κριτική που θα μπορούσα να ασκήσω στον εαυτό μου ως σήμερα; Τι λάθη έκανα; Είμαι ικανοποιημένος με τα επιτεύγματά μου; Ανάλογα με τις απαντήσεις που σου έρχονται πρώτες στο μυαλό, θα καταλάβεις τι αποτελεί πραγματικά σημαντικό για σένα, τι θα ήθελες οπωσδήποτε να κάνεις κατά τη διάρκεια της ζωής σου και τι να αποφύγεις.
Μπες στη θέση των άλλων
Αναρωτήσου πως θα σε περιέγραφε ο καλύτερός σου φίλος, πώς ένας συνάδελφος και πώς ο σύντροφός σου. Σου αρέσει η εικόνα που έχουν για σένα; Πώς θα ήθελες να σε βλέπουν; Ποιο πρόσωπο αποτελεί πρότυπο για σένα; Τι κοινά χαρακτηριστικά έχεις με το πρόσωπο αυτό; Απαντώντας στις παραπάνω ερωτήσεις θα μπορέσεις να αφιερώσεις παραπάνω χρόνο σε δραστηριότητες που θα είναι πραγματικά παραγωγικές και βοηθητικές για σένα.
Μη φοβάσαι να ρισκάρεις
Εάν δε δοκιμάσεις, δε θα μάθεις. Μπορεί το αποτέλεσμα να μην είναι πάντα το επιθυμητό ή η πρόοδος να είναι αργή, αλλά μέσω της βίωσης νέων εμπειριών που σε βγάζουν από τον «ασφαλή σου τόπο», θα μπορέσεις να κατανοήσεις καλύτερα τις αντιδράσεις σου σε στρεσογόνες συνθήκες, την ικανότητα προσαρμογής σου, αλλά και το πώς διαχειρίζεσαι το φόβο. Άλλωστε, πως θα ξέρεις εάν σου αρέσει κάτι ή εάν μπορείς να διεκπεραιώσεις κάτι, εάν πρώτα δεν το υλοποιήσεις; Το αποτέλεσμα μπορεί να σε εκπλήξει!
Κάνε τακτικά αυτοαξιολόγηση
Ο στόχος δεν είναι η επίκριση, αλλά να μάθεις να κατανοείς όλες τις πτυχές του εαυτού σου. Εστίασε σε εκείνα τα σημεία που σε κάνουν να νιώθεις άβολα. Μήπως είσαι ανασφαλής αναφορικά με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά σου; Εάν ναι, τι μπορείς να κάνεις για να το αντιμετωπίσεις; Ποια είναι τα δυνατά και ποια τα αδύναμα στοιχεία σου; Πώς μπορείς να εκμεταλλευτείς τα μεν και πως να εξελίξεις τα δε;
Αφιέρωσε λίγο χρόνο καθημερινά στο διαλογισμό
Εστίασε σε όλες σου τις αισθήσεις. Παρατήρησε τι βλέπεις, τι μυρίζεις, σε τι ήχους μπορείς να εστιάσεις, τι υφή έχουν τα πράγματα γύρω σου; Κάνε το ίδιο με το φαγητό σου. Απόφυγε να γευματίζεις βιαστικά και νιώσε τις γεύσεις, τις υφές, τη μυρωδιά της τροφής. Αντίστοιχα, όταν βιώνεις έντονα ένα συναίσθημα, παρατήρησε πώς αντιδρά το σώμα σου, τι σκέψεις περνούν εκείνη τη στιγμή από το μυαλό σου, τι το προκάλεσε.. Κατανοώντας το σώμα και εξασκώντας τις αισθήσεις σου, θα γνωρίσεις καλύτερα τον εσωτερικό σου εαυτό.
Εντόπισε τους ρόλους που παίζεις
Ανάλογα με τις προσωπικές σου σχέσεις, τις ευθύνες που αναλαμβάνεις στον εργασιακό σου χώρο, αλλά και τις διαπροσωπικές συναλλαγές σου, παίρνεις και ένα διαφορετικό ρόλο. Κατάγραψε τους ρόλους σου (π.χ. γονέας, φίλος, προϊστάμενος, συνάδελφος, παιδί, κ.λπ.) και τι σημαίνει ο καθένας για σένα
Προσπάθησε να βρεις τις επαναλαμβανόμενες αυτόματες σκέψεις σου
Συχνά, η ανασφάλεια και η έλλειψη εμπιστοσύνης στον εαυτό μπορεί να σε οδηγήσουν σε μια σειρά αυτόματων σκέψεων που κάνουν με αντίστοιχο τρόπο την εμφάνισή τους με αφορμή τις διάφορες καταστάσεις που βιώνεις. Αυτές με τη σειρά τους, μπορεί να σε οδηγήσουν σε στρεβλώσεις της πραγματικότητας, εγκλωβίζοντάς σε σε δυσλειτουργικές συμπεριφορές, με αποτέλεσμα από ένα σημείο και μετά να χάνεις το ποιος πραγματικά είσαι
Η πορεία προς την αυτογνωσία αποτελεί μια διαδρομή δύσκολη μεν, αλλά ιδιαίτερα όμορφη και αποκαλυπτική δε. Άλλωστε, το να γνωρίζεις τον εαυτό σου, αποτελεί την αρχή της σοφίας.
Το να γνωρίζεις ουσιαστικά τον εαυτό σου αποτελεί ένα καλό βήμα για την επίτευξη της ευτυχίας, της γαλήνης και της ικανοποίησης στη ζωή σου. Μέσω της διαδικασίας αυτής μειώνονται οι εσωτερικές συγκρούσεις, διευκολύνεται η δυναμική λήψη των αποφάσεων και δημιουργείται ένα εσωτερικό κέντρο ελέγχου, με αποτέλεσμα να μην επηρεάζεσαι εύκολα από εξωγενείς παράγοντες και κατ’ επέκτασιν να μην είναι εύκολη η άσκηση κοινωνικής πίεσης, που συνήθως συνδέεται με το στρες και την ένταση.
Ωστόσο, αν και μπορεί να γνωρίζεις καλά τις προσταγές της κοινωνίας ή τι μπορεί η οικογένειά σου να προσδοκά από σένα, πόσο καλά γνωρίζεις εσύ τι θέλεις από τον εαυτό σου; Πόσο καλά, άραγε, γνωρίζεις τον ίδιο σου τον εαυτό;
Ακολουθούν μερικοί τρόποι για να τον μάθεις καλύτερα.
Κράτα ημερολόγιο
Προσπάθησε να καταγράφεις τακτικά τις σκέψεις, τις ανησυχίες, αλλά και τις επιτυχίες σου. Διαβάζοντας ανά διαστήματα το ημερολόγιό σου, θα μπορέσεις να εντοπίσεις ενδεχόμενα μοτίβα συμπεριφοράς, αγαπημένες συνήθειες που αποτελούν σταθερές στη ζωή σου, αλλά και να δεις πως αλλάζεις στην πάροδο του χρόνου. Αναρωτήσου πως θα μπορούσες να επιλύσεις διαφορετικά ένα πρόβλημα στο μέλλον ή εάν ο τρόπος που χειρίστηκες τυχόν δυσκολίες στο παρελθόν ήταν ο πλέον κατάλληλος
Κοίτα τον εαυτό σου στον καθρέφτη
Τι βλέπεις; Οι σκέψεις σου είναι αρνητικές ή θετικές; Εστιάζεις στην εμφάνιση, στο χαρακτήρα σου ή στο τι θα πουν οι άλλοι όταν σε δουν; Εάν η εικόνα που έχεις για τον εαυτό σου, δεν συνάδει με την εικόνα που έχεις για τον «ιδανικό εαυτό» προσπάθησε να καλλιεργήσεις νέα χαρακτηριστικά, αλλά και να αναρωτηθείς εάν είσαι υπερβολικά επικριτικός με τον εαυτό σου.
Φτιάξε μια λίστα με τις αξίες σου
Αναρωτήσου τι σε παρακινεί σε δράση. Ποιες είναι οι επιθυμίες και οι μελλοντικοί σου στόχοι; Τι δραστηριότητες τραβούν την προσοχή σου και ποιον τρόπο διασκέδασης επιλέγεις; Τι δίνει νόημα στη ζωή σου; Οι απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα θα σε βοηθήσουν να κατανοήσεις καλύτερα το ποιος είσαι, αλλά και το που επιθυμείς να φτάσεις. Ξέροντας προς τα που σε κατευθύνει η «ηθική σου πυξίδα», ποια είναι τα ενδιαφέροντα και οι συνήθειές σου, θα οδηγηθείς συντομότερα στην επίτευξη των στόχων σου
Κάνε διάλογο με τον μελλοντικό σου εαυτό
Φαντάσου ότι είσαι 90 χρονών και αναρωτήσου: Ποια όνειρά μου πραγματοποίησα; Τι παρακαταθήκη άφησα; Ποια είναι η μεγαλύτερη κριτική που θα μπορούσα να ασκήσω στον εαυτό μου ως σήμερα; Τι λάθη έκανα; Είμαι ικανοποιημένος με τα επιτεύγματά μου; Ανάλογα με τις απαντήσεις που σου έρχονται πρώτες στο μυαλό, θα καταλάβεις τι αποτελεί πραγματικά σημαντικό για σένα, τι θα ήθελες οπωσδήποτε να κάνεις κατά τη διάρκεια της ζωής σου και τι να αποφύγεις.
Μπες στη θέση των άλλων
Αναρωτήσου πως θα σε περιέγραφε ο καλύτερός σου φίλος, πώς ένας συνάδελφος και πώς ο σύντροφός σου. Σου αρέσει η εικόνα που έχουν για σένα; Πώς θα ήθελες να σε βλέπουν; Ποιο πρόσωπο αποτελεί πρότυπο για σένα; Τι κοινά χαρακτηριστικά έχεις με το πρόσωπο αυτό; Απαντώντας στις παραπάνω ερωτήσεις θα μπορέσεις να αφιερώσεις παραπάνω χρόνο σε δραστηριότητες που θα είναι πραγματικά παραγωγικές και βοηθητικές για σένα.
Μη φοβάσαι να ρισκάρεις
Εάν δε δοκιμάσεις, δε θα μάθεις. Μπορεί το αποτέλεσμα να μην είναι πάντα το επιθυμητό ή η πρόοδος να είναι αργή, αλλά μέσω της βίωσης νέων εμπειριών που σε βγάζουν από τον «ασφαλή σου τόπο», θα μπορέσεις να κατανοήσεις καλύτερα τις αντιδράσεις σου σε στρεσογόνες συνθήκες, την ικανότητα προσαρμογής σου, αλλά και το πώς διαχειρίζεσαι το φόβο. Άλλωστε, πως θα ξέρεις εάν σου αρέσει κάτι ή εάν μπορείς να διεκπεραιώσεις κάτι, εάν πρώτα δεν το υλοποιήσεις; Το αποτέλεσμα μπορεί να σε εκπλήξει!
Κάνε τακτικά αυτοαξιολόγηση
Ο στόχος δεν είναι η επίκριση, αλλά να μάθεις να κατανοείς όλες τις πτυχές του εαυτού σου. Εστίασε σε εκείνα τα σημεία που σε κάνουν να νιώθεις άβολα. Μήπως είσαι ανασφαλής αναφορικά με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά σου; Εάν ναι, τι μπορείς να κάνεις για να το αντιμετωπίσεις; Ποια είναι τα δυνατά και ποια τα αδύναμα στοιχεία σου; Πώς μπορείς να εκμεταλλευτείς τα μεν και πως να εξελίξεις τα δε;
Αφιέρωσε λίγο χρόνο καθημερινά στο διαλογισμό
Εστίασε σε όλες σου τις αισθήσεις. Παρατήρησε τι βλέπεις, τι μυρίζεις, σε τι ήχους μπορείς να εστιάσεις, τι υφή έχουν τα πράγματα γύρω σου; Κάνε το ίδιο με το φαγητό σου. Απόφυγε να γευματίζεις βιαστικά και νιώσε τις γεύσεις, τις υφές, τη μυρωδιά της τροφής. Αντίστοιχα, όταν βιώνεις έντονα ένα συναίσθημα, παρατήρησε πώς αντιδρά το σώμα σου, τι σκέψεις περνούν εκείνη τη στιγμή από το μυαλό σου, τι το προκάλεσε.. Κατανοώντας το σώμα και εξασκώντας τις αισθήσεις σου, θα γνωρίσεις καλύτερα τον εσωτερικό σου εαυτό.
Εντόπισε τους ρόλους που παίζεις
Ανάλογα με τις προσωπικές σου σχέσεις, τις ευθύνες που αναλαμβάνεις στον εργασιακό σου χώρο, αλλά και τις διαπροσωπικές συναλλαγές σου, παίρνεις και ένα διαφορετικό ρόλο. Κατάγραψε τους ρόλους σου (π.χ. γονέας, φίλος, προϊστάμενος, συνάδελφος, παιδί, κ.λπ.) και τι σημαίνει ο καθένας για σένα
Προσπάθησε να βρεις τις επαναλαμβανόμενες αυτόματες σκέψεις σου
Συχνά, η ανασφάλεια και η έλλειψη εμπιστοσύνης στον εαυτό μπορεί να σε οδηγήσουν σε μια σειρά αυτόματων σκέψεων που κάνουν με αντίστοιχο τρόπο την εμφάνισή τους με αφορμή τις διάφορες καταστάσεις που βιώνεις. Αυτές με τη σειρά τους, μπορεί να σε οδηγήσουν σε στρεβλώσεις της πραγματικότητας, εγκλωβίζοντάς σε σε δυσλειτουργικές συμπεριφορές, με αποτέλεσμα από ένα σημείο και μετά να χάνεις το ποιος πραγματικά είσαι
Η πορεία προς την αυτογνωσία αποτελεί μια διαδρομή δύσκολη μεν, αλλά ιδιαίτερα όμορφη και αποκαλυπτική δε. Άλλωστε, το να γνωρίζεις τον εαυτό σου, αποτελεί την αρχή της σοφίας.
