Τέσσερις αρχαιολογικοί χώροι, ένα ενιαίο πενθήμερο εισιτήριο, δυόμιση χιλιάδες χρόνια Ιστορίας. Τι λες, πάμε μια βόλτα στην αρχαία Αθήνα;
Παλαιότερο των 360 ημερών
της Ηρώς Κουνάδη
Έλα, πες αλήθεια: Πότε ήταν η τελευταία φορά που ανέβηκες στην Ακρόπολη; Όχι, τότε με το σχολείο που βαριόσουν δε μετράει. Οι τέσσερις δημοφιλέστεροι αρχαιολογικοί χώροι της Αθήνας, που περιλαμβάνονται σε ένα ενιαίο εισιτήριο, κρύβουν μυστικά και ιστορίες πραγματικά ενδιαφέρουσες, που αξίζει να ανακαλύψεις. Γιατί δηλαδή, ποιος είπε ότι τουρισμό μπορούμε να κάνουμε μόνο σε πόλεις που δεν μένουμε;
Ξεκινάμε, προφανώς, από την Ακρόπολη
Ο σπουδαιότερος, εμβληματικότερος και άλλα τέτοια υπερθετικά ναός της αρχαιότητας, σύμβολο της πόλης εδώ και χιλιετίες, ο Παρθενώνας του 432 π.Χ…. είναι μόνο η αρχή. Γιατί επάνω στον Ιερό Βράχο έχεις τόσα να δεις, που ένα δίωρο σίγουρα θα το χρειαστείς. Τα γνωστά χαϊλάητ περιλαμβάνουν τον υπέροχο μικρό ναό της Αθηνάς Νίκης, το Ερέχθειο με τις έξι Καρυάτιδες, που δεν είναι οι αυθεντικές (αυτές θα τις βρεις στο Μουσείο της Ακρόπολης, πλην μιας που βρίσκεται ακόμα στο Βρετανικό Μουσείο) και το Θέατρο του Διονύσου, που ήταν για τους αρχαίους Αθηναίους ό,τι είναι το Θέατρο της Επιδαύρου για εμάς σήμερα. Στις πρώτες θέσεις του είναι χαραγμένα τα ονόματα των επισήμων που παρακολουθούσαν τις παραστάσεις των Παναθηναίων, του μεγαλύτερου θεατρικού γεγονότος της χρονιάς.
Στα λιγότερο γνωστά σημεία-sos της Ακρόπολης περιλαμβάνεται το Ασκληπιείο, στη νότια πλαγιά, το Ιερό της Αφροδίτης και του Έρωτα, στη βόρεια (που το Υπουργείο Πολιτισμού τη λέει Βόρεια Κλιτύ) και τα μυστηριακά σπήλαια του Πάνα, του Δία και του Απόλλωνα πολύ κοντά στο προαναφερθέν ιερό. Λεπτομέρειες για όλα αυτά έχουμε εδώ.
Στα πόδια του λόφου της Ακρόπολης απλώνεται ένα ολόκληρο αρχαιολογικό πάρκο… με τα όλα του, με τις σκιερές γωνιές – όαση μακριά από τη βοή της πόλης και με τα μονοπάτια του ανάμεσα στα απομεινάρια της Ιστορίας να σε εμπνέουν να φτιάξεις σενάρια για το πώς θα ήταν η ζωή σου αν είχες γεννηθεί πριν από δυόμισι χιλιάδες χρόνια στην Αθήνα.
Τα δημοφιλέστερα κτίρια της Αρχαίας Αγοράς είναι δύο:
- Η εντυπωσιακή Στοά του Αττάλου, που αναστηλώθηκε στις αρχές του 20ου αιώνα, ήταν δώρο του Βασιλιά της Περγάμου στην πόλη των Αθηνών τον 2ο π.Χ. αιώνα. Ήταν επίσης ένα από τα πρώτα εμπορικά κέντρα της ανθρωπότητας, εκτεινόταν σε μήκος 116 μέτρων και ύψος δύο ορόφων, με την στήριξη δωρικών, ιωνικών και περγαμηνών κιόνων. - Ο δωρικός Ναός του Ηφαίστου είναι ένας από τους καλύτερα διατηρημένους ναούς της αρχαιότητας, χρονολογείται από τον 5ο αιώνα και είναι από κοντά ένα χάρμα οφθαλμών.
Αυτά, βέβαια, είναι μόνο η αρχή. Στην Αρχαία Αγορά μπορείς άνετα να περάσεις ώρες ολόκληρες, εξερευνώντας τα απομεινάρια του Ωδείου του Αγρίππα και της Μεσαίας Στοάς, του λόφου του Αρείου Πάγου στον οποίο ανακαλύφθηκαν κατά τη διάρκεια των ανασκαφών ιερά και πολυτελείς κατοικίες, την περίφημη Ποικίλη Στοά, και όλα εκείνα τα μεγάλα και μικρότερα επιμέρους κτίσματα που μοιάζουν να ξεφυτρώνουν μπροστά σου εκεί που περπατάς ανάμεσα σε δέντρα και θάμνους ή που τα πιάνει ξαφνικά το βλέμμα σου την ώρα που κάθεσαι σε ένα ξύλινο παγκάκι.
Στον Κεραμεικό κυλά ακόμα ο Ηριδανός
Ένα από τα τρία ποτάμια της Αθήνας (τα άλλα δύο ήταν ο Κηφισός και ο Ιλισσός) ο Ηριδανός φαίνεται και έξω από τον σταθμό του Ηλεκτρικού στο Μοναστηράκι, αν σκύψεις στα κάγκελα της ανασκαφής. Εδώ όμως είναι ένα ελεύθερο ρυάκι που αναβλύζει μέσα στον ωραιότερο ίσως αρχαιολογικό χώρο της Αθήνας, τη γειτονιά των αγγειοπλαστών και των αγγειογράφων που έφτιαχναν τα περίφημα αττικά αγγεία. Ο Κεραμεικός, που πλέον μαντεύεις από πού πήρε το όνομά του, έγινε αργότερα το σημαντικότερο νεκροταφείο της Αθήνας, με πολλά από τα εντυπωσιακά αγάλματα και γλυπτά στα μνήματά του να επιβιώνουν μέχρι σήμερα.
Εδώ θα δεις επίσης τμήματα από τα περίφημα αρχαία τείχη του Θεμιστοκλή, αλλά και τις δύο κύριες εισόδους της πόλης, το Δίπυλο και την Ιερά Πύλη, από την οποία έμπαινε στην πόλη η πομπή των Ελευσινίων που διέσχιζε την Ιερά Οδό (ναι, την ίδια που ξεκινά ακριβώς απέναντι, είναι συγκινητική καμιά φορά η χρονική συνέχεια της Αθήνας). Μέσα στον αρχαιολογικό χώρο λειτουργεί και το Μουσείο Κεραμεικού, με εκθέματα από τις ανασκαφές που έγιναν στο χώρο.
Η Αγορά βγαίνει και σε Ρωμαϊκή βερσιόν
Μικρότερη αλλά εξίσου ενδιαφέρουσα –και εξαιρετικά φωτογενής, όλα να τα λέμε– η ρωμαϊκή εκδοχή - ιστορική συνέχεια της Αρχαίας Αγοράς, ξεκίνησε να φτιάχνεται επί Ιουλίου Καίσαρα (ναι ναι, το 50 π.Χ., τότε που όλη η Γαλατία βρισκόταν υπό ρωμαϊκή κατοχή. Όλη; Όχι...).
Επειδή, όμως, οι Αθηναίοι ήμασταν πάντοτε άνθρωποι της συνήθειας, χρειάστηκε να περάσουν τρεις αιώνες μέχρι να μεταφερθεί εδώ η δράση από την Αρχαία Αγορά. Αυτό έγινε, αν μας ρωτάτε, το 267 μ.Χ. Από τότε και για κάτι παραπάνω από μια χιλιετία, η ρωμαϊκή αγορά αποτελούσε το κέντρο του αθηναϊκού κόσμου. Εδώ βρίσκονταν καταστήματα και αποθήκες, εδώ ανεγέρθηκε τον 1ο μ.Χ. αιώνα το Αγορανομείο, εδώ κτίσθηκε και το 1456 το Φετιχιέ Τζαμί, ή Τζαμί του Πορθητή, ένα από τα ελάχιστα ιστορικά τζαμιά που επιβιώνουν στην Αθήνα.
Το δημοφιλέστερο μνημείο της Ρωμαϊκής Αγοράς είναι σίγουρα οι Αέρηδες, επισημότερα γνωστό ως Ωρολόγιο του Κυρρήστου: Ένας οκταγωνικός πύργος, με τις μορφές των ανέμων σκαλισμένες στις πλευρές του, ο οποίος κτίσθηκε τον 1ο αιώνα π.Χ. και χρησίμευσε ως μετεωρολογικός σταθμός –είχε έναν ανεμοδείκτη στην κορυφή του, ο οποίος δεν υπάρχει πια– και ηλιακό ρολόι, ενώ στο εσωτερικό του υπήρχε εγκατάσταση υδραυλικού ρολογιού. Οι Αθηναίοι του 19ου αιώνα, που δεν σκάμπαζαν πολλά από αρχαιολογία, το θεώρησαν ναό του Αιόλου, θεού των ανέμων, εξ ου και έδωσαν το όνομά του σε έναν από τους πρώτους δρόμους της σύγχρονης πρωτεύουσας, αυτόν που ξεκινά από εδώ.
(*) Όλοι οι παραπάνω αρχαιολογικοί χώροι είναι επισκέψιμοι με ένα ενιαίο εισιτήριο, το οποίο κοστίζει 30€ και ισχύει για πέντε ημέρες από την πρώτη χρήση του. Το βγάζεις στην είσοδο οποιουδήποτε από τους αρχαιολογικούς χώρους, ή online εδώ (μην ανησυχήσεις που δεν θα δεις εξαρχής επιλογή Ενιαίο Εισιτήριο, διάλεξε για παράδειγμα «Ακρόπολη και Κλιτύες», μετά ημερομηνία και ώρα για την πρώτη από τις επισκέψεις που σχεδιάζεις, και στο επόμενο βήμα θα σου βγάλει την επιλογή Ενιαίο. Σημείωσε επίσης ότι η ώρα που θα δηλώσεις δεν είναι δεσμευτική, το σύστημα τη ζητά για στατιστικούς λόγους, στην πράξη ό,τι ώρα θέλεις μπορείς να πας).