Ξάνθη: Μάσκες και φύγαμε!
Η νοσταλγική γοητεία της Ξάνθης συναντά τα καρναβαλικά χρώματα της Αποκριάς και μας προκαλεί για ένα ταξίδι - πάρτι των αισθήσεων στην Βόρεια Ελλάδα.
του Γιώργου Κόκουβα
Πλακόστρωτα δρομάκια με ανθισμένα μπαλκόνια. Αρχοντικά με ανάγλυφους τοίχους και νοσταλγικά café. Αρώματα Ανατολής και αυθεντική γεύση από σιροπιαστά γλυκά. Η άνοιξη που σιγά-σιγά αρχίζει να κάνει την εμφάνισή της γύρω από τον ποταμό Κόσυνθο. Αν δεν μας ήταν αρκετά τα παραπάνω ερεθίσματα για τις αισθήσεις μας, το Ξανθιώτικο Καρναβάλι έρχεται να γεμίσει με χρώμα και μουσικές ολόκληρη την πόλη και να μας πείσει να ανηφορίσουμε και πάλι για το απαραίτητο ταξίδι στην Βόρεια Ελλάδα.
Τα χρώματα του Καρναβαλιού
«Το Καρναβάλι της Ξάνθης δεν είναι μασκαράτες, ούτε και υπάρχει δεύτερο στην Ελλάδα, έτσι όπως το ενεπνεύσθη μια ομάς Ξανθιωτών… Είναι εορταστικές εκδηλώσεις λαϊκές που λαμβάνουν μέρος, όχι μόνον άψυχα κινούμενα, δημιουργήματα της ζωγραφικής και της σημερινής νοοτροπίας ή μπογιατισμένες καρικατούρες, αλλά συγκροτήματα μουσικά με ευρωπαϊκά και εγχώρια λαϊκά όργανα», έγραφε πριν 45 χρόνια η εφημερίδα «Ελληνικός Βορράς» για την πρώτη διοργάνωση του Ξανθιώτικου Καρναβαλιού.
Από τότε, ο θεσμός έχει εξελιχθεί στο πιο «ζωντανό» αποκριάτικο γλέντι της Βόρειας Ελλάδας και στο “must” σαββατοκύριακο για κάθε φοιτητή από τη Θεσσαλονίκη, για κάθε οικογένεια από τη Θράκη, για κάθε βορειοελλαδίτη που θέλει να τιμήσει την Αποκριά. Και, γιατί όχι, για όσους βρίσκονται… κάτω από το αυλάκι και δεν τους πτοούν τα παραπανίσια χιλιόμετρα για να γνωρίσουν μία από τις ομορφότερες πόλεις του Βορρά.
Αυτή τη χρονιά, το Καρναβάλι μας καλεί να ακολουθήσουμε τα ίχνη τεσσάρων διαφορετικών παρελάσεων, με κορυφαίες την νυχτερινή του Σαββάτου (1/3 στις 19.30) και την Μεγάλη Παρέλαση της Κυριακής της Αποκριάς (2/3 από τις 13.00). Την Τετάρτη 26/2 την σκηνή του Δημοτικού Αμφιθεάτρου θα καταλάβει ο Δημήτρης Σταρόβας με τον Στάθη Παναγιωτόπουλο, την Πέμπτη 27/2 οι αγαπημένοι της Βόρειας Ελλάδας Monie & Monie Conniente, ενώ το Σάββατο 1/3 από το μεσημέρι στην σκηνή της Κεντρικής Πλατείας θα δώσουν τον ρυθμό οι Μύρωνας Στρατής και Ησαΐας Ματιάμπα. Το μεγαλύτερο πάρτι στήνεται παραδοσιακά αμέσως μετά την μεγάλη παρέλαση της Κυριακής με DJ sets στον χώρο απέναντι από το γήπεδο του ΑΟΞάνθης, ενώ στην γέφυρα του ποταμού Κόσυνθου που διαρρέει την πόλη θα καεί ο «Τζάρος», το ομοίωμα με την ανατολίτικη προέλευση που σύμφωνα με το έθιμο έριχναν στην πυρά οι πρόσφυγες της Ανατολικής Θράκης για να μην έχουν ψύλλους το καλοκαίρι.
Σημειώστε πως ως παράλληλες εκδηλώσεις θα «τρέχουν» αυτή την περίοδο εκθέσεις για τον Καβάφη στο Ίδρυμα Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης, ομαδική έκθεση γλυπτικής ξανθιωτών δημιουργών στην Δημοτική Πινακοθήκη και ενδυματολογική έκθεση με θέμα «Ένα ακόμη σεργιάνι στις μνήμες της Ξάνθης» στο Μουσείο Ιστορίας Ελληνικής Ενδυμασίας και Λύκειο των Ελληνίδων της πόλης. Μάθετε περισσότερα για τις εκδηλώσεις του Ξανθιώτικου Καρναβαλιού 2014 εδώ.
Τα χρώματα της πόλης
Άρρηκτα συνδεδεμένο με την παράδοση και τα «χίλια χρώματα» της πόλης, το Ξανθιώτικο Καρναβάλι είναι απλώς η αφορμή να (ξανα)γνωρίσουμε την γοητεία της Ξάνθης. Μια επίσκεψη στην θρακική πόλη λοιπόν δεν μπορεί παρά να περιλαμβάνει:
-Περιήγηση στην Παλιά Πόλη
Ανηφορίζοντας από την κεντρική πλατεία με το ρολόι και ακολουθώντας τα πλακόστρωτα μονοπάτια, θα βρεθείτε σε μια άλλη εποχή: Σε εκείνη η οποία χαίρεται την γραφική θέα των γοητευτικών αρχοντικών που έχτισαν οι πλούσιοι καπνέμποροι της πόλης, που τα δαιδαλώδη δρομάκια ευωδιάζουν από τις γλάστρες στα μπαλκόνια και οι βασιλικές εκκλησίες αγκαλιάζουν τις γειτονιές. Στην παλιά πόλη της Ξάνθης, θα περπατήσετε στην περίφημη οδό Αντίκα με τα μικρομάγαζα και τους επιβλητικούς ναούς και θα βρεθείτε μπροστά στην Πινακοθήκη και το Αρχοντικό Δανιέλ, το κτίσμα όπου γεννήθηκε ο Μάνος Χατζιδάκις. Και φυσικά, θα υποκύψετε στις μυρωδιές και θα κάνετε τις απαραίτητες στάσεις για να απολαύσετε ένα σιροπιαστό που μόλις ξεφουρνίστηκε σε ένα από τα όμορφα καφενεδάκια.
-Βόλτα στο παζάρι των χρωμάτων
Πέρα από το χρώμα των σερπαντίνων και του χαρτοπόλεμου στην σαββατιάτικη παρέλαση του καρναβαλιού, η Ξάνθη χαρίζει τα Σάββατα άλλη μια ξεχωριστή εμπειρία, αυτή του μεγάλου παζαριού, που στήνεται δίπλα από την Πυροσβεστική και φημίζεται ως μία από τις μεγαλύτερες υπαίθριες αγορές της χώρας. Ένας περίπατος στο παζάρι ισοδυναμεί με γερές δόσεις χρωμάτων, αρωμάτων, γεύσεων και νοσταλγικών ήχων, που αξίζουν την βόλτα, έστω κι αν είναι μόνο για το… χάζι.
-Ανακαλύψεις στους μαχαλάδες και στις όχθες του Κόσυνθου
Οι μουσουλμανικές συνοικίες, που δίνουν ανατολίτικο χρώμα στις περιοχές γύρω από την Παλιά Πόλη είναι επίσης ένας ενδιαφέρων περίπατος, που θα σας φέρει ανάμεσα σε χαμόσπιτα με περιφραγμένες αυλές και ήχους άκρως πολυπολιτισμικούς. Όχι πολύ μακριά, τα νερά του Κόσυνθου κελαρύζουν διασχίζοντας την πόλη, και δημιουργούν ένα ρομαντικό σκηνικό για φυσιολατρικές εξερευνήσεις στις όχθες του. Εδώ, όπως είπαμε, θα ξαναγυρίσετε το βράδυ της Κυριακής της Αποκριάς, για να δείτε να καθρεφτίζονται στο ποτάμι οι φλόγες στις οποίες θα τυλιχθεί ο Τζάρος, συνοδεία έθνικ ακουσμάτων.
-Περισσότερο sightseeing:
Δόσεις από την παράδοση και την Ιστορία της πόλης θα πάρετε και στο Λαογραφικό Μουσείο της Ξάνθης, που ιδρύθηκε από την ιδιαίτερα δραστήρια Φιλοπρόοδο Ένωση Ξάνθης. Σε ένα από τα πιο όμορφα και τα πιο χαρακτηριστικά κτίρια της αισθητικής της ύστερης τουρκοκρατίας στην πόλη, θα θαυμάσετε όχι μόνο τον εσωτερικό διάκοσμο με τις τοιχογραφίες του 1880, αλλά και θησαυρούς της λαογραφίας, από εργαλεία και κειμήλια, μέχρι πόρπες, υφαντά, τσεβρέδες και φορεσιές Θρακιωτών, Σαρακατσάνων και Ποντίων.
Στη Δημοτική Πινακοθήκη της Ξάνθης, σε ένα κτίριο μακεδονίτικης αρχιτεκτονικής με την χαρακτηριστική «σαχνισιά» στον πάνω όροφο θα θαυμάσετε έργα του περίφημου ζωγράφου Χρήστου Παυλίδη, το όνομα του οποίου δόθηκε και στο κτίριο.
Τέλος, στις παλιές Καπναποθήκες, στην οδό Καπνεργατών, θα βρεθείτε μπροστά στα εγκαταλειμμένα «τέρατα» της εποχής, κατάλοιπα του εμπορίου καπνού που είχε καταστήσει την Ξάνθη μία εκ των πλουσιότερων πόλεων των Βαλκανίων. Η αρχιτεκτονική τους θεωρείται σημαντική, καθώς αποτελούν ιδιαίτερα δείγματα δομικών μορφών που δεν συναντούνται πουθενά αλλού στην Ευρώπη.
Πού να φάτε
Στην «Παλιά Πόλη» (Χασιρτζόγλου 7), προφανώς στην… Παλιά Πόλη, στο κτίριο που στην Κατοχή στέγαζε την Βουλγαρική ασφάλεια, αλλά σήμερα ξεφουρνίζει νόστιμα μαγειρευτά από τα χέρια της κυρίας Ελένης, καθώς και κυνήγι, ανατολίτικης γεύσεις και ωραίους μεζέδες.
Στο Δρομάκι, επίσης στην Παλιά Πόλη (Χασιρτζόγλου 3-5), στον ατμοσφαιρικό χώρο του οποίου σερβίρονται γενναιόδωρες μερίδες κρεατικών, όπως κεμπάπ, γιαουρτλού και νοστιμάτατα λουκάνικα, συνοδεία σπιτικού κρασιού.
Στο Πέρασμα (Ικονίου 16), ένα τίμιο ταβερνάκι ελαφρώς εκτός κέντρου, σε μια ήσυχη γειτονιά, όπου σερβίρει νοστιμότατη μπριζόλα, σπιτικά μπιφτέκια αλλά και ωραιότατους ψαρομεζέδες.
Σε όλες τις παραπάνω επιλογές, υπολογίστε περί τα 12-18€ κατ’ άτομο.
Πού να μείνετε
Στα άνετα δωμάτια του Nestos Hotel στην είσοδο της πόλης, που στοιχίζουν περί τα 50€ ανά διανυκτέρευση για το δίκλινο δωμάτιο – το Σαββατοκύριακο της Αποκριάς από 75€.
Στο κομψό και πολυτελές Hotel Elisso, σε βολική τοποθεσία στο κέντρο της Ξάνθης, τα δίκλινα του οποίου ξεκινούν από τα 105€ - για το Σαββατοκύριακο της Αποκριάς υπολογίστε από 150€.
Στα ειδυλλιακά δωμάτια του Le Chalet, χτισμένο σε κήπους οκτώ χιλιόμετρα από το κέντρο της πόλης, που στοιχίζουν από 100€ για το τριήμερο της Αποκριάς.
Οι τιμές στα ξενοδοχεία εντός της πόλης είναι, όπως αντιλαμβάνεστε, ελαφρώς ανεβασμένες αυτή την περίοδο – για πιο οικονομική διαμονή, επιλέξτε καταλύματα σε περιοχές λίγο έξω από την Ξάνθη, όπως στους Τοξότες και τη Σταυρούπολη.
Πλακόστρωτα δρομάκια με ανθισμένα μπαλκόνια. Αρχοντικά με ανάγλυφους τοίχους και νοσταλγικά café. Αρώματα Ανατολής και αυθεντική γεύση από σιροπιαστά γλυκά. Η άνοιξη που σιγά-σιγά αρχίζει να κάνει την εμφάνισή της γύρω από τον ποταμό Κόσυνθο. Αν δεν μας ήταν αρκετά τα παραπάνω ερεθίσματα για τις αισθήσεις μας, το Ξανθιώτικο Καρναβάλι έρχεται να γεμίσει με χρώμα και μουσικές ολόκληρη την πόλη και να μας πείσει να ανηφορίσουμε και πάλι για το απαραίτητο ταξίδι στην Βόρεια Ελλάδα.
Τα χρώματα του Καρναβαλιού
«Το Καρναβάλι της Ξάνθης δεν είναι μασκαράτες, ούτε και υπάρχει δεύτερο στην Ελλάδα, έτσι όπως το ενεπνεύσθη μια ομάς Ξανθιωτών… Είναι εορταστικές εκδηλώσεις λαϊκές που λαμβάνουν μέρος, όχι μόνον άψυχα κινούμενα, δημιουργήματα της ζωγραφικής και της σημερινής νοοτροπίας ή μπογιατισμένες καρικατούρες, αλλά συγκροτήματα μουσικά με ευρωπαϊκά και εγχώρια λαϊκά όργανα», έγραφε πριν 45 χρόνια η εφημερίδα «Ελληνικός Βορράς» για την πρώτη διοργάνωση του Ξανθιώτικου Καρναβαλιού.
Από τότε, ο θεσμός έχει εξελιχθεί στο πιο «ζωντανό» αποκριάτικο γλέντι της Βόρειας Ελλάδας και στο “must” σαββατοκύριακο για κάθε φοιτητή από τη Θεσσαλονίκη, για κάθε οικογένεια από τη Θράκη, για κάθε βορειοελλαδίτη που θέλει να τιμήσει την Αποκριά. Και, γιατί όχι, για όσους βρίσκονται… κάτω από το αυλάκι και δεν τους πτοούν τα παραπανίσια χιλιόμετρα για να γνωρίσουν μία από τις ομορφότερες πόλεις του Βορρά.
Αυτή τη χρονιά, το Καρναβάλι μας καλεί να ακολουθήσουμε τα ίχνη τεσσάρων διαφορετικών παρελάσεων, με κορυφαίες την νυχτερινή του Σαββάτου (1/3 στις 19.30) και την Μεγάλη Παρέλαση της Κυριακής της Αποκριάς (2/3 από τις 13.00). Την Τετάρτη 26/2 την σκηνή του Δημοτικού Αμφιθεάτρου θα καταλάβει ο Δημήτρης Σταρόβας με τον Στάθη Παναγιωτόπουλο, την Πέμπτη 27/2 οι αγαπημένοι της Βόρειας Ελλάδας Monie & Monie Conniente, ενώ το Σάββατο 1/3 από το μεσημέρι στην σκηνή της Κεντρικής Πλατείας θα δώσουν τον ρυθμό οι Μύρωνας Στρατής και Ησαΐας Ματιάμπα. Το μεγαλύτερο πάρτι στήνεται παραδοσιακά αμέσως μετά την μεγάλη παρέλαση της Κυριακής με DJ sets στον χώρο απέναντι από το γήπεδο του ΑΟΞάνθης, ενώ στην γέφυρα του ποταμού Κόσυνθου που διαρρέει την πόλη θα καεί ο «Τζάρος», το ομοίωμα με την ανατολίτικη προέλευση που σύμφωνα με το έθιμο έριχναν στην πυρά οι πρόσφυγες της Ανατολικής Θράκης για να μην έχουν ψύλλους το καλοκαίρι.
Σημειώστε πως ως παράλληλες εκδηλώσεις θα «τρέχουν» αυτή την περίοδο εκθέσεις για τον Καβάφη στο Ίδρυμα Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης, ομαδική έκθεση γλυπτικής ξανθιωτών δημιουργών στην Δημοτική Πινακοθήκη και ενδυματολογική έκθεση με θέμα «Ένα ακόμη σεργιάνι στις μνήμες της Ξάνθης» στο Μουσείο Ιστορίας Ελληνικής Ενδυμασίας και Λύκειο των Ελληνίδων της πόλης. Μάθετε περισσότερα για τις εκδηλώσεις του Ξανθιώτικου Καρναβαλιού 2014 εδώ.
Τα χρώματα της πόλης
Άρρηκτα συνδεδεμένο με την παράδοση και τα «χίλια χρώματα» της πόλης, το Ξανθιώτικο Καρναβάλι είναι απλώς η αφορμή να (ξανα)γνωρίσουμε την γοητεία της Ξάνθης. Μια επίσκεψη στην θρακική πόλη λοιπόν δεν μπορεί παρά να περιλαμβάνει:
-Περιήγηση στην Παλιά Πόλη
Ανηφορίζοντας από την κεντρική πλατεία με το ρολόι και ακολουθώντας τα πλακόστρωτα μονοπάτια, θα βρεθείτε σε μια άλλη εποχή: Σε εκείνη η οποία χαίρεται την γραφική θέα των γοητευτικών αρχοντικών που έχτισαν οι πλούσιοι καπνέμποροι της πόλης, που τα δαιδαλώδη δρομάκια ευωδιάζουν από τις γλάστρες στα μπαλκόνια και οι βασιλικές εκκλησίες αγκαλιάζουν τις γειτονιές. Στην παλιά πόλη της Ξάνθης, θα περπατήσετε στην περίφημη οδό Αντίκα με τα μικρομάγαζα και τους επιβλητικούς ναούς και θα βρεθείτε μπροστά στην Πινακοθήκη και το Αρχοντικό Δανιέλ, το κτίσμα όπου γεννήθηκε ο Μάνος Χατζιδάκις. Και φυσικά, θα υποκύψετε στις μυρωδιές και θα κάνετε τις απαραίτητες στάσεις για να απολαύσετε ένα σιροπιαστό που μόλις ξεφουρνίστηκε σε ένα από τα όμορφα καφενεδάκια.
-Βόλτα στο παζάρι των χρωμάτων
Πέρα από το χρώμα των σερπαντίνων και του χαρτοπόλεμου στην σαββατιάτικη παρέλαση του καρναβαλιού, η Ξάνθη χαρίζει τα Σάββατα άλλη μια ξεχωριστή εμπειρία, αυτή του μεγάλου παζαριού, που στήνεται δίπλα από την Πυροσβεστική και φημίζεται ως μία από τις μεγαλύτερες υπαίθριες αγορές της χώρας. Ένας περίπατος στο παζάρι ισοδυναμεί με γερές δόσεις χρωμάτων, αρωμάτων, γεύσεων και νοσταλγικών ήχων, που αξίζουν την βόλτα, έστω κι αν είναι μόνο για το… χάζι.
-Ανακαλύψεις στους μαχαλάδες και στις όχθες του Κόσυνθου
Οι μουσουλμανικές συνοικίες, που δίνουν ανατολίτικο χρώμα στις περιοχές γύρω από την Παλιά Πόλη είναι επίσης ένας ενδιαφέρων περίπατος, που θα σας φέρει ανάμεσα σε χαμόσπιτα με περιφραγμένες αυλές και ήχους άκρως πολυπολιτισμικούς. Όχι πολύ μακριά, τα νερά του Κόσυνθου κελαρύζουν διασχίζοντας την πόλη, και δημιουργούν ένα ρομαντικό σκηνικό για φυσιολατρικές εξερευνήσεις στις όχθες του. Εδώ, όπως είπαμε, θα ξαναγυρίσετε το βράδυ της Κυριακής της Αποκριάς, για να δείτε να καθρεφτίζονται στο ποτάμι οι φλόγες στις οποίες θα τυλιχθεί ο Τζάρος, συνοδεία έθνικ ακουσμάτων.
-Περισσότερο sightseeing:
Δόσεις από την παράδοση και την Ιστορία της πόλης θα πάρετε και στο Λαογραφικό Μουσείο της Ξάνθης, που ιδρύθηκε από την ιδιαίτερα δραστήρια Φιλοπρόοδο Ένωση Ξάνθης. Σε ένα από τα πιο όμορφα και τα πιο χαρακτηριστικά κτίρια της αισθητικής της ύστερης τουρκοκρατίας στην πόλη, θα θαυμάσετε όχι μόνο τον εσωτερικό διάκοσμο με τις τοιχογραφίες του 1880, αλλά και θησαυρούς της λαογραφίας, από εργαλεία και κειμήλια, μέχρι πόρπες, υφαντά, τσεβρέδες και φορεσιές Θρακιωτών, Σαρακατσάνων και Ποντίων.
Στη Δημοτική Πινακοθήκη της Ξάνθης, σε ένα κτίριο μακεδονίτικης αρχιτεκτονικής με την χαρακτηριστική «σαχνισιά» στον πάνω όροφο θα θαυμάσετε έργα του περίφημου ζωγράφου Χρήστου Παυλίδη, το όνομα του οποίου δόθηκε και στο κτίριο.
Τέλος, στις παλιές Καπναποθήκες, στην οδό Καπνεργατών, θα βρεθείτε μπροστά στα εγκαταλειμμένα «τέρατα» της εποχής, κατάλοιπα του εμπορίου καπνού που είχε καταστήσει την Ξάνθη μία εκ των πλουσιότερων πόλεων των Βαλκανίων. Η αρχιτεκτονική τους θεωρείται σημαντική, καθώς αποτελούν ιδιαίτερα δείγματα δομικών μορφών που δεν συναντούνται πουθενά αλλού στην Ευρώπη.
Πού να φάτε
Στην «Παλιά Πόλη» (Χασιρτζόγλου 7), προφανώς στην… Παλιά Πόλη, στο κτίριο που στην Κατοχή στέγαζε την Βουλγαρική ασφάλεια, αλλά σήμερα ξεφουρνίζει νόστιμα μαγειρευτά από τα χέρια της κυρίας Ελένης, καθώς και κυνήγι, ανατολίτικης γεύσεις και ωραίους μεζέδες.
Στο Δρομάκι, επίσης στην Παλιά Πόλη (Χασιρτζόγλου 3-5), στον ατμοσφαιρικό χώρο του οποίου σερβίρονται γενναιόδωρες μερίδες κρεατικών, όπως κεμπάπ, γιαουρτλού και νοστιμάτατα λουκάνικα, συνοδεία σπιτικού κρασιού.
Στο Πέρασμα (Ικονίου 16), ένα τίμιο ταβερνάκι ελαφρώς εκτός κέντρου, σε μια ήσυχη γειτονιά, όπου σερβίρει νοστιμότατη μπριζόλα, σπιτικά μπιφτέκια αλλά και ωραιότατους ψαρομεζέδες.
Σε όλες τις παραπάνω επιλογές, υπολογίστε περί τα 12-18€ κατ’ άτομο.
Πού να μείνετε
Στα άνετα δωμάτια του Nestos Hotel στην είσοδο της πόλης, που στοιχίζουν περί τα 50€ ανά διανυκτέρευση για το δίκλινο δωμάτιο – το Σαββατοκύριακο της Αποκριάς από 75€.
Στο κομψό και πολυτελές Hotel Elisso, σε βολική τοποθεσία στο κέντρο της Ξάνθης, τα δίκλινα του οποίου ξεκινούν από τα 105€ - για το Σαββατοκύριακο της Αποκριάς υπολογίστε από 150€.
Στα ειδυλλιακά δωμάτια του Le Chalet, χτισμένο σε κήπους οκτώ χιλιόμετρα από το κέντρο της πόλης, που στοιχίζουν από 100€ για το τριήμερο της Αποκριάς.
Οι τιμές στα ξενοδοχεία εντός της πόλης είναι, όπως αντιλαμβάνεστε, ελαφρώς ανεβασμένες αυτή την περίοδο – για πιο οικονομική διαμονή, επιλέξτε καταλύματα σε περιοχές λίγο έξω από την Ξάνθη, όπως στους Τοξότες και τη Σταυρούπολη.
