του Γιώργου Φλώκα
Από τους αρχαιοελληνικούς χρόνους, η στρατηγική θέση του φυσικού λιμανιού της Σύρου, την κατέστησε πέρασμα πολιτισμών. Φέρεται να πρωτοκατοικήθηκε από Φοίνικες, στους οποίους οφείλει το όνομά της (την ονόμασαν ”Τύρο”, στα φοινικικά, Σουρ) ενώ έντονη είναι η επίδραση των Ιταλών κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η λατρεία των οποίων στο νησί έχει γίνει αντικείμενο σε πολλές ταινίες.
Και πώς να μην γίνει; Η Ερμούπολη αποτελεί ένα αρχιτεκτονικό ”πάρτι”. Από την Πλατεία Μιαούλη και το Δημαρχείο, έως την εντυπωσιακή Άνω Σύρο, τον Άγιο Νικόλαο, τη μεγαλύτερη εκκλησία των Βαλκανίων, ακόμη και το εντυπωσιακό νεκροταφείο του Αη Γιώργη, αποτελούν μνημεία που μαρτυρούν την τεράστια ιστορία της πόλης που ιδρύθηκε από τους πρόσφυγες του 1821 γύρω από το λιμάνι, προς τιμήν του κερδώου Eρμή, μιας και η ίδρυση και η ανάπτυξη αυτής της πόλης έγινε με τη βοήθεια του εμπορίου.
H Eρμούπολη γνώρισε μεγάλη εμπορική, ναυτική, βιομηχανική και πολιτιστική ανάπτυξη στο μεγαλύτερο μέρος του δέκατου ένατου αιώνα. Eγινε σημαντικό ναυτιλιακό και εμπορικό κέντρο στη Mεσόγειο, κόμβος μεταξύ Eυρώπης και ανατολής. Eδώ δημιουργήθηκε η πρώτη ναυτιλιακή εταιρεία της Eλλάδας, η ”Eλληνική Aτμοπλοΐα” αλλά και τα πρώτα σύγχρονα ναυπηγεία.
Σήμα κατατεθέν της πόλης είναι ο Άγιος Νικόλαος, ο οποίος φέρεται να αποτελεί τη μεγαλύτερη εκκλησία των Βαλκανίων. Ο ναός χτίστηκε με έξοδα των ναυτικών της Σύρου. Ξεχωρίζουν ακόμα ο βυζαντινός ναός της Αναστάσεως στην κορυφή του λόφου Βροντάδου, αλλά και ο καθεδρικός ναός του Αγίου Γεωργίου, ρυθμού μπαρόκ, στον αντικρινό λόφο της Άνω Σύρου.
Στην μεγάλη πλατεία Μιαούλη με τα ψηλά φοινικόδεντρα, βρίσκεται το μέγαρο του Δημαρχείου του νησιού, έργο του Ερνέστου Τσίλερ. Η περιοχή της πλατείας και η γύρω από αυτήν, έχει χαρακτηρισθεί Εθνικό Ιστορικό Ορόσημο και είναι προστατευόμενος οικισμός.
Εκεί μέσα θα συναντήσει κανείς επίσης το θέατρο Aπόλλων, μικρογραφία της σκάλας του Mιλάνου, το δημοτικό Πνευματικό Kέντρο (παλιά ”Λέσχη Ελλάς”) το οποίο διατηρεί ακόμα αρκετή απο την παλιά του αίγλη όταν εκεί βρίσκόταν η αριστοκρατίας της πόλης. Ψηλά ταβάνια, πολυέλαιοι, και μια φαρδιά μαρμάρινη σκάλα οδηγεί στις εντυπωσιακές αίθουσες με τα ζωγραφιστά ταβάνια. Στο ισόγειο στεγάζεται η δημοτική βιβλιοθήκη.
Η Άνω Σύρος είναι πρακτικά η ”Ακρόπολη” της πόλης αλλά και το προπύργιο της παράδοσης της Σύρου. Στενά δαιδαλώδη σοκάκια, παραδοσιακά κατάλευκα σπίτια με πεζούλια, τα οποία είναι συνήθως κατειλημμένα από παρέες, καμάρες και βασιλικοί πάνω από το δρόμο είναι το σκηνικό που συναντάτε εάν σκαρφαλώσετε τα 1.000 σκαλοπάτια για να ανεβείτε στη κορυφή του λόφου. H δε θέα από το λόφο της Aνω Σύρου στο λιμάνι της Σύριου είναι καταπληκτική, ιδίως το βράδι.
Ο επισκέπτης μπορεί να δει επίσης το σπίτι όπου έμενε ο Μάρκος Βαμβακάρης, το οποίο πλέον είναι μουσείο, αλλά και την πλατεία που φέρει το όνομά του. Λίγο πιο πέρα, ο ”Λιλής”, η ταβέρνα που έπαιζε κάποτε ο Μάρκος συνεχίζει να προσφέρει μοναδική θέα αλλά και τους καλύτερους κεφτέδες στο νησί.
Όμως η Σύρος δεν είναι μόνο η Ερμούπολη. Και ιδίως το καλοκαίρι, ουδείς θέλει να την επισκέπτεται πριν νυχτώσει, καθώς διακατέχεται από την αστική ”ασθένεια” της κίνησης.
Η Ντελαγράτσια, (από το ιταλικό bella grecia) η οποία μνημονεύεται στη Φραγκοσυριανή του Μάρκου, είναι σημείο αναφοράς ακόμα και σήμερα για τους κατοίκους της Σύρου. Η Ποσειδωνία, όπως λέγεται, υπήρξε τόπος παραθερισμού για τους αριστοκράτες της εποχής και είναι σπαρμένη με εντυπωσιακές επαύλεις και νεοκλασικά σπίτια.
Οι παραλίες του Γαλησά και των Αγκαθωπών συγκεντρώνουν το μεγαλύτερο κομμάτι της ”πίτας” του καλοκαιρινού τουρισμού, ενώ ιδίως η πρώτη, συναγωνίζεται την Ερμούπολη σε καφετέριες, μπαράκια και ξενοδοχεία.
Η Σύρος όμως διαθέτει μικρά ψαροχώρια, πανέμορφες εξοχές και υπέροχες παραλίες. Η Βάρη, ένας μικρός και απάνεμος όρμος γνωρίζει μεγάλη ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια, ενώ στον Μέγα Γυαλό και στην ερημική παραλία Κόμιτο μπορείτε να κολυμπήσετε και να χαλαρώσετε κάτω από τη σκιά που προσφέρουν τα αλμυρίκια.
Το Κίνι, στην άλλη μεριά του νησιού, αξίζει για τις εξαιρετικές ταβέρνες με φρέσκο ψάρι, αλλά το πραγματικό ”διαμάντι” βρίσκεται λίγο παραδίπλα. Η παραλία Δελφίνι, με τα πεντακάθαρα νερά και την άμμο που χρυσίζει, είναι ένα μέρος που μένει χαραγμένο στη μνήμη.
