H Πάτμος είναι ομορφότερη τον Σεπτέμβρη
Χωρίς τα σκάφη και τους χιλιάδες τουρίστες, με την γοητεία της άσπιλη, η Πάτμος τον Σεπτέμβρη είναι ένα νησί… αποκάλυψη.
του Νικόλα Γεωργιακώδη
Το καλοκαίρι, καταμεσής της τουριστικής σεζόν, η μαγεία των νησιών δεν αποκαλύπτεται σε όλο της το μεγαλείο. Σε αυτό άλλωστε στηρίζονται και όσοι επιλέγουν να επενδύσουν τις ημέρες άδειας τους πριν ή μετά τον χαμό του Αυγούστου και του Ιουλίου. Και μάλλον καλά κάνουν.
Ανάμεσα στους εναλλακτικούς επισκέπτες και στο διεθνές τζετ σετ που την προσεγγίζει με τα υπέρ-γιοτ του, η Πάτμος καταφέρνει να ισορροπήσει μοναδικά ανάμεσα στον κοσμοπολιτισμό που της επιβλήθηκε και στην ατόφια αυθεντικότητα ενός νησιού ευλογημένου με αστείρευτης ομορφιάς τοπία.
Στο βορειότερο σημείο των Δωδεκανήσων, το μακρύ ταξίδι με το πλοίο, θα σε φέρει αντιμέτωπο με ένα νησί που δεσπόζει στο μπλε του Αιγαίου, έχοντας κάτι από Κυκλάδες – αν και Δωδεκάνησο. Η βλάστηση ακόμα και καταμεσής του καλοκαιριού κάνει την παρουσία της αισθητή, ενώ όσο ο Αύγουστος ξεμακραίνει, κυριαρχεί, χαρίζοντας εικόνες μοναδικές για τα μάτια σου μόνο.
Από τη Σκάλα στην καστροπολιτεία της Χώρας
Λιμάνι του νησιού, η όμορφη Σκάλα είναι η πρώτη που θα ανταμώσεις όταν κατέβεις από το πλοίο. Στα δαιδαλώδη δρομάκια της θα βρεις κάθε λογής μαγαζάκια, ταβέρνες και πλατειούλες για να κοντοσταθείς τρώγοντας ένα τζελάτο, ενώ χαζεύεις τα τελευταία γιοτ και γιγαντιαία κρουαζιερόπλοια που έχουν απομείνει στο νησί. Από εδώ θα απολαύσεις και την καλύτερη θέα προς την Χώρα, με τα φουντωτά της δέντρα να δημιουργούν ένα μαγικό πράσινο κάδρο στα ολόλευκα σπίτια και με τα τείχη της να φωτίζονται υποβλητικά τη νύχτα, μαζί με τους τρεις αναστυλωμένους ανεμόμυλους.
Στην καρδιά του νησιού, η Χώρα αποτελεί στην ουσία μια καστροπολιτεία σκέτο κομψοτέχνημα, με πέτρινα σπειροειδή τείχη, δαιδαλώδη δρομάκια που κινούνται ανάμεσά τους περνώντας κάτω από αρχοντικές καμάρες, πλατείες με κομψές γκαλερί, εστιατόρια και καφέ ανάμεσα σε εκκλησάκια και πλήρως ανακαινισμένα αρχοντικά, από ξένους που λάτρεψαν αυτόν τον τόπο και αποφάσισαν τα τελευταία χρόνια να αγοράσουν έναντι αστρονομικών ποσών τη γη τους εδώ.
Στον οικισμό του Κάμπου θα βρεις μια παραδοσιακή γωνιά για ελληνικό καφέ στην κλασική πλατεία του χωριού, ενώ στον Γροικό, θα απολαύσεις την υπέροχη θέα προς τον βαθύ μπλε κόλπο και τον επιβλητικό μεγάλο βράχο με τις ασκητικές σπηλιές στη βάση του. Αν πάλι σου αρέσει η εξερεύνηση, θα ακολουθήσεις κάποιο από τα «Μονοπάτια Πολιτισμού» που σχεδίασε η Ελληνική Εταιρία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, δημιουργώντας ένα πλούσιο πλέγμα διαδρομών που συνδέουν τους οικισμούς του νησιού με την Μονή αλλά και τα «καθίσματα» και ερημητήρια, λαμβάνοντας υπ’ όψιν ιστορικές και λαογραφικές πληροφορίες.
Στις ακτές κάτω από την Χώρα, το Σπήλαιο της Αποκάλυψης, είναι το μέρος όπου ο κάποτε εξόριστος για δύο χρόνια στο νησί Ιωάννης εμπνεύστηκε τα ιερά κείμενα του χριστιανισμού. Λίγα μέτρα από το σπήλαιο, βρίσκεται η Μονή της Αποκάλυψης, με το ενδιαφέρον μουσείο της στο οποίο υπάρχουν χοντρόδετα χειρόγραφα από τον 5ο αιώνα μΧ, αλλά και ένα εντυπωσιακό χρυσόβουλο του 11ου αιώνα.
Η Χρυσή Άμμος και οι άλλες
Οι δαντελωτές ακτές του νησιού δίνουν χώρο σε πανέμορφες παραλίες για κάθε γούστο και διάθεση να ξεδιπλώσουν τη γοητεία τους. Πρώτη και καλύτερη η Χρυσή Άμμος, με τη χρυσαφένια αμμουδιά, χωρίς καμία οργάνωση, μόνο με μερικά αρμυρίκια να δίνουν ίσκιο, προσεγγίζεται είτε με καραβάκι είτε από το εύκολο μονοπάτι που ξεκινά από το Διακοφτί. Διαθέτει κι ένα όμορφο ταβερνάκι για τσιμπολόγημα μετά τη βουτιά.
Μπροστά στον ομώνυμο οικισμό, η πλαζ του Κάμπου είναι οργανωμένη και οικογενειακή, αρκετά κοντά στο λιμάνι και επομένως βολικότατη και δημοφιλέστατη, με αρκετές ταβέρνες κατά μήκος της, ενώ το Αγριολίβαδο είναι κατά το ήμισυ οργανωμένο και βοτσαλωτό με κρυστάλλινα, δροσερά νερά. Εδώ θα βρεις beach bar αλλά και σκιερή ελεύθερη αμμουδιά κάτω από αρμυρίκια.
Οι Δίδυμες είναι δύο… δίδυμες παραλίες η μία δίπλα στην άλλη, βοτσαλωτές με έναν βράχο να τις χωρίζει, χωρίς οργάνωση, με καθαρά νερά και μεγάλα βότσαλα, ενώ στην μία εξ’ αυτών λειτουργεί μια μίνιμαλ καντίνα για τα απαραίτητα καφεδάκια, αναψυκτικά και σαλάτες.
Στο Λιβάδι του Γερανού θα πιάσεις τον εαυτό σου να σκέφτεται μήπως αυτή είναι η καλύτερη παραλία του νησιού και όχι η Χρυσή Άμμος. Μέχρι όμως να αποφασίσεις, θα βουτήξεις στα δροσερά της νερά και θα διαπιστώσεις πως είναι μια παραλία-ησυχαστήριο, με πανέμορφο φόντο το απέναντι νησάκι με το ξωκλήσι του Αγίου Γεωργίου, μέχρι το οποίο αν αντέχουν τα πνευμόνια σου μπορείς και να κολυμπήσεις.
Στα δυτικά, η παραλία του Κάμπου είναι πλήρως οργανωμένη, με ρηχά νερά και πολλές ξαπλώστρες από τα παρακείμενα beach bar. Εδώ στην άκρη της θα βρεις και το Atmos, ένα premium beach bar με πολύχρωμες ομπρέλες, το οποίο σερβίρει μεταξύ άλλων και προσεγμένες γεύσεις.
Λίγο πιο κάτω, η Βάγια είναι ένας όμορφος και ήσυχος κολπίσκος, χωρίς οργάνωση με ελάχιστα αρμυρίκια για ίσκιο και το ομώνυμο καφέ από πάνω της, στο οποίο θα βρεις εξαιρετικά γλυκά ημέρας (ξακουστό το κέικ με μους σοκολάτας) και μπαλκονάκι με θέα το απέραντο γαλάζιο.
Οίνος… Πάτοινος
Το ηφαιστιογενές και αμμοαργιλοπηλώδες έδαφος της Πάτμου ευνόησε ανά τους αιώνες την αμπελουργική και οινική δραστηριότητα. Όμως ένα ζιζάνιο στις αρχές του 19ου αιώνα κατέστρεψε το σύνολο των καλλιεργειών και το νησί… στέρεψε από οίνο. Χάρη σε ένα πείραμα που ξεκίνησε να υλοποιείται από τον Ιωσήφ Ζησιάδη, το πρώτο κτήμα στο νησί έγινε πραγματικότητα το 2011, νέα αμπέλια φυτεύτηκαν κι έτσι σήμερα η Πάτμος έχει ξανά το δικό της κρασί, μία περιορισμένη ετήσια παραγωγή περίπου 7.000 φιαλών.
Στο Κτήμα Πάτοινος, στόχος του Ιωσήφ και της ομάδας του είναι να αποτελέσει το κτήμα το ίδιο τον σπόρο για την ανασύσταση της ξεχασμένης επαφής με τη φύση αλλά και την καλλιέργειά της. Εδώ, καλλιεργούνται αγροοικολογικά οι ποικιλίες Ασύρτικο και Μαυροθήρικο, ενώ η βιοδυναμική καλλιέργεια και η έννοια του slowfood είναι εμφανής σε κάθε σπιθαμή των τριάντα στρεμμάτων γης. Τα αμπέλια συμβιώνουν με κάθε λογής άλλα φυτά, κοτούλες κυκλοφορούν ελεύθερες λιπαίνοντας το χώμα και ένας κήπος σε φέρνει σε επαφή με την βιολογική καλλιέργεια. 
Οι ξεναγήσεις στο κτήμα γίνονται κατόπιν συνεννόησης, κοστίζουν 15€ κατ’ άτομο και περιλαμβάνουν δοκιμή των τριών εκλεκτών ετικετών του – λευκό, orange, κόκκινο, με την λεπτομερή καθοδήγηση της γεωπόνου Ειρήνης Δαούκα.
Μονοήμερες σε νησάκια
Αν έχεις να διαθέσεις μια μέρα για εκδρομούλα, βάλε πλώρη για Αρκιούς και Μαράθι. Καραβάκια φεύγουν καθημερινά από την Σκάλα κάνοντας εκδρομές (και) στα δύο αυτά νησάκια που ανήκουν διοικητικά στην Πάτμο, με στάσεις για βουτιές σε τιρκουάζ νερά και όμορφες σπηλιές. Το κόστος ανέρχεται στα 30-40€ και η εκδρομή διαρκεί περίπου 7 ώρες, και συνήθως περιλαμβάνει στάση στους Αρκιούς για μεζεδάκια στις δύο ταβέρνες του μικρού νησιού. Αρκετά κοντά είναι και οι Λειψοί, με όμορφες παραλίες και ταβερνάκια ό,τι πρέπει για μια αυθημερόν απόδραση.
Πατινιώτικες γεύσεις
Στη Σκάλα, στο Τζιβαέρι με την δροσερή βεράντα στην περαντζάδα της Σκάλας θα φας πεντανόστιμα κρητικά μεζεδάκια αλλά και θαλασσινά (30€/άτομο, με κρασί), ενώ στο Τσιπουράδικό μας σχεδόν πάνω στη θάλασσα, θα πας για φρέσκα θαλασσινά, ψητό ή τηγανητό ψαράκι (30€/ άτομο, με κρασί). Σταθερή αξία για φρέσκο ψάρι, το Τρεχαντήρι σερβίρει λίγα αλλά νόστιμα πιάτα θαλασσινών (30€/ άτομο, με κρασί).
Είσαι δεν είσαι βήγκαν, δε γίνεται να μην εκπλαγείς με την πρωτοτυπία και την φρεσκάδα των γεύσεων του Pernera επίσης στη Σκάλα, το οποίο ετοιμάζει πεντανόστιμα πιάτα δίνοντας έμφαση στις εποχικές και βιολογικές πρώτες ύλες, ενώ λειτουργεί και μίνι μάρκετ με βιολογικά/βήγκαν προϊόντα. Υπολόγισε περί τα 25-30€/ άτομο, με φοβερό χύμα κρασί ροζέ από την Εύβοια.
Στο Κτήμα Πέτρα στον Γροικό θα φας γευστικές σαλάτες με λαχανικά από τον κήπο του κτήματος, παραδοσιακά μαγειρευτά αλλά και φρέσκο κουνέλι, κατσίκι, κόκορα ή μοσχαράκι αν είσαι φαν του κρέατος – περί τα 20-25€ κατ’ άτομο, με κρασί. Στη Χώρα, κορυφαία value for money επιλογή είναι το Μπαλκόνι του Τζίμη, με μοναδική θέα, νόστιμα πιάτα κρεατικών και θαλασσινών και ωραίο δικό τους κρασί (περίπου 20-25€/ άτομο).
Στην κορυφή του λόφου Σάψιλα, με πανοραμική θέα στο γαλάζιο του Αιγαίου τέλος, το Πλειάδες σερβίρει μοντέρνα μεσογειακή κουζίνα και είναι ιδανικό για ένα ρομαντικό δείπνο στο οποίο θα δώσεις το κατιτίς παραπάνω – περί τα 40€/ άτομο, με κρασί.
Για… παραδοσιακό brunch, θα πιάσεις τραπεζάκι στον Άγιο στη Σκάλα, ο οποίος σερβίρει και εκλεκτό καφέ από ψαγμένες ποικιλίες.
Που θα τα πιείς
Στα χρωματιστά τραπεζάκια του Χιούστον, στη Σκάλα, θα πιείς από ελληνικό καφέ μέχρι ωραία κοκτέιλ όσο βραδιάζει, ενώ ακριβώς δίπλα στο πιο φρέσκο Patmians θα ακούσεις ωραίες μουσικές, θα χαζέψεις το όμορφο εσωτερικό του και θα απολαύσεις εξαιρετικά κοκτέιλ. Το απλό ποτό στα 7€.
Στο μοναδικό wine bar του νησιού, τη Σαραμπελού, ο κατάλογος περιλαμβάνει ενδιαφέρουσες επιλογές από τον εγχώριο και ξένο αμπελώνα, καθώς και τις ετικέτες του Κτήματος της Αποκάλυψης (βλ. παραπάνω) σε καλές τιμές – από 6€ το ποτήρι, καθώς και μερικές ποικιλίες τυριών και αλλαντικών.
Στη Χώρα, η Στοά, το Πουγκί και η βετεράνος Αστοίβη διεκδικούν την μερίδα του… αλκοόλ στις βραδινές εξόδους, με την τελευταία όμως να είναι αρκετά… Ακροιβή (10€ το απλό ποτό).
