Πάρκα στην Αθήνα: Κι όμως, υπάρχουν!

Κείμενο: Ηρώ Κουνάδη
Φωτογραφίες: Μαιρηλία Καλαϊτζίδου

Τα αποτελέσματα μιας εντελώς άτυπης, μίνι δημοσκόπησης που περισσότερο «προέκυψε» παρά «πραγματοποιήθηκε» τις ημέρες που γυρνούσαμε, τραβώντας φωτογραφίες, τα πάρκα της Αθήνας, μας επιβεβαίωσαν για πολλοστή φορά ότι οι Αθηναίοι πιστεύουν πως ζουν σε μια πόλη χωρίς πάρκα. Πολλοί, δε, από αυτούς, αν τους ρωτήσεις θα επαναλάβουν με πηγαίο σαρκασμό τις στατιστικές του Ευρωβαρόμετρου, σύμφωνα με τις οποίες «σε κάθε κάτοικο της Αθήνας αντιστοιχούν δυόμισι τετραγωνικά πρασίνου, τη στιγμή που κάθε Ρωμαίος απολαμβάνει εννιά και κάθε πολίτης του Άμστερνταμ είκοσι επτά». Τα δυόμισι τετραγωνικά που τους αντιστοιχούν, ελάχιστοι έχουν μπει στον κόπο να τα εντοπίσουν.

Αυτό, βέβαια, δεν είναι απαραίτητα κακό: αφήνει χώρο και ατμόσφαιρα σε εμάς τους υπολοίπους, για να βολτάρουμε ανενόχλητοι σε σχεδόν άδεια μεν, καταπράσινα και πανέμορφα δε πάρκα. Μπορεί στις βόλτες αυτές να βρίσκουμε ψεγάδια και κακώς κείμενα –μια ανάπλαση που καθυστερεί, μια αίσθηση εγκατάλειψης που μας απογοητεύει. Και μπορεί περπατώντας ανάμεσα σε πεύκα και παγκάκια να γκρινιάζουμε γιατί τα πάρκα μας δεν είναι περισσότερα, μεγαλύτερα, πιο κεντρικά, πιο ενσωματωμένα στον αστικό ιστό, ή πιο προβεβλημένα.

Πίσω από μια στροφή του μονοπατιού, όμως, μια γάτα που λιάζεται πάνω σε έναν πέτρινο τοίχο, δύο πάπιες που φλερτάρουν στα νερά μιας λίμνης, μερικοί παππούδες που παίζουν σκάκι συζητώντας πολιτική, μας κάνουν να χαμογελάσουμε.

Ακολουθήστε μας, σε πέντε από τα ομορφότερα πάρκα της Αθήνας.

Πεδίο του Άρεως
 
Όσο χαρήκαμε πρόπερσι με την ανακοίνωση της ανάπλασής του δια χειρός Αλέξανδρου Τομπάζη –για να φρεσκάρουμε τη μνήμη σας, οι μακέτες μαζί με τις λεπτομέρειες είναι διαθέσιμες εδώ– άλλο τόσο απογοητευτήκαμε από το ρυθμό σαλιγκαριού με τον οποίο προχωρά, και από τις περιφράξεις που αποκλείουν εδώ και μήνες την πρόσβαση στο μεγαλύτερο μέρος του πάρκου. Παρ’ όλα αυτά, το δεύτερο κατά σειρά… προσβασιμότητας πάρκο της Αθήνας –τα σκήπτρα σε αυτήν την κατάταξη κρατά ο Εθνικός Κήπος– εξακολουθεί να αποτελεί μία αγαπημένη, πράσινη εναλλακτική για τις βόλτες μας στο κέντρο.

Σχεδιασμένο το 1934, το συνολικής έκτασης 277 στρεμμάτων πάρκο είναι ουσιαστικά δομημένο γύρω από την Οδό Αγωνιστών, με τις μαρμάρινες προτομές των εικοσιενός ηρώων της ελληνικής επανάστασης. Η Οδός Αγωνιστών αποτελεί μαζί με την παιδική χαρά, το εκκλησάκι και τις αθλητικές εγκαταστάσεις του Πανελληνίου το προσβάσιμο σήμερα κομμάτι του Πεδίου του Άρεως. Το Green Park, που σέρβιρε καφέ και σνακ στη σκιά των δέντρων, χάθηκε πίσω από τις περιφράξεις, ενώ το υπαίθριο αμφιθέατρο Αλίκη θυσιάστηκε στο βωμό της ανάπλασης. Εν αναμονή καλύτερων ημερών, το πάρκο χαζεύει τους παππούδες που εξακολουθούν να στήνουν εδώ αυτοσχέδια τουρνουά τάβλι, και τα σκυλάκια της γύρω περιοχής –αδέσποτα και μη– που βολτάρουν αμέριμνα.

Εθνικός Κήπος
 
Οι πάλαι ποτέ κήποι των βασιλικών ανακτόρων, έμπνευση της Αμαλίας και δημιουργία του Γερμανού κηπουρού της, Friedrich Schmidt, έχουν περάσει από το 1839, οπότε και δημιουργήθηκαν, μέχρι σήμερα διαδοχικά από τα στάδια της ανάπτυξης, της εγκατάλειψης, του hot spot, ξανά της εγκατάλειψης και πάει λέγοντας. Η πρόσφατη βόλτα μας στην «πράσινη ζώνη του κέντρου», όπως αρέσκεται να την αποκαλεί ο Δήμος Αθηναίων, μας εξέπληξε ευχάριστα: οι λιμνούλες του έχουν επιτέλους καθαριστεί, οι πάπιες βολτάρουν ευτυχισμένες και ελεύθερες, ο κόσμος στρώνει καρό κουβερτούλες και κάνει πικνίκ στο γκαζόν.

Μεγάλος και καταπράσινος, ο Εθνικός Κήπος έχει έκταση 155 στρεμμάτων –ή 285, αν προσθέσουμε και τα στρέμματα του Κήπου του Ζαππείου, με τον οποίο επικοινωνεί– ενώ φιλοξενεί έναν μίνι ζωολογικό κήπο, παιδική χαρά, δύο λιμνούλες με πάπιες, και το café "Ο Κήπος", που σερβίρει μεταξύ άλλων ουζοποικιλίες στη σκιά των δέντρων. Εντυπωσιακά σιντριβάνια και μαρμάρινες προτομές, μεταξύ άλλων, του Καποδίστρια, του Σολωμού και του Βαλαωρίτη, συμπληρώνουν την εικόνα. Ο Εθνικός Κήπος παραμένει ανοιχτός έως τη δύση του ηλίου, σύμφωνα με βασιλικό (sic) διάταγμα.

Πάρκο Περιβαλλοντικής Ευαισθητοποίησης Αντώνης Τρίτσης
 
Αν παραβλέπαμε τη λίγο άβολη γεωγραφικά θέση του, στα δυτικά προάστια της Αθήνας –και πιο συγκεκριμένα στο Ίλιον– το πάρκο στο οποίο οι περισσότεροι αναφερόμαστε ως «το πάρκο του Τρίτση» θα κέρδιζε με διαφορά την πρώτη θέση στη λίστα με τα αγαπημένα μας. Ευρωπαϊκών… διαστάσεων –έξι φορές μεγαλύτερο από τον Εθνικό Κήπο, όπως μας ενημερώνει το site της Ορνιθολογικής Εταιρείας, η οποία το διαχειρίζεται– και καταπράσινο, με σαφή την προτίμησή του στις ελληνικές δεντροποικιλίες, όπως η χαρουπιά, το πάρκο παρέχει στέγη σε 177 διαφορετικά είδη πουλιών. Δεν είναι, λοιπόν, να απορεί κανείς για τη φήμη που έχει κατακτήσει ως παράδεισος των Αθηναίων birdwatchers.

Αδιαμφισβήτητο highlight του, η λιμνούλα με τις καλαμιές, που φιλοξενεί πάπιες και ψάρια γλυκού νερού στο φυσικό τους περιβάλλον. Σημειώστε, επίσης, ότι εντός του πάρκου λειτουργεί ένα συμπαθέστατο café με καλή μουσική και ακόμα καλύτερες ποικιλίες finger food, για την περίπτωση που οι βόλτες στη φύση σας ανοίξουν την όρεξη. Ο φωτισμός του πάρκου είναι επαρκέστατος, γεγονός που του χαρίζει ένα ακόμα αβαντάζ: ότι, ακόμη και τώρα, που οι μέρες είναι ακόμα μικρές, μπορείτε να τον επισκεφθείτε και αργά το απόγευμα.

Άλσος Σκοπευτηρίου Καισαριανής

Μικρότερο σε μέγεθος, αλλά εξίσου εντυπωσιακό και πολύ πιο φροντισμένο, το Άλσος της Καισαριανής είναι πανέμορφο και καταπράσινο, όλο πλακόστρωτα δρομάκια και προσεκτικά μελετημένες γωνιές: γκαζόν σε αρκετά σημεία, ξύλινες περιφράξεις, περίτεχνα παγκάκια και μια φροντισμένη παιδική χαρά για να μη βαρεθούν τα πιτσιρίκια σας. Ένα συμπαθέστατο café σερβίρει τα απαραίτητα σε αναψυκτικά, αλκοόλ και σνακ, ενώ αν… νυχτώσετε –ο φωτισμός είναι επαρκής για να βρείτε τις εξόδους, αλλά όχι για να συνεχίσετε να διαβάζετε ή να παίζετε επιτραπέζια– τα φημισμένα ταβερνάκια γύρω του προσφέρονται για το ιδανικότερο κλείσιμο της ημέρας. Συνιστούμε ανεπιφύλακτα τη Μάσα, για εξαιρετικά μεζεδάκια και τοπικές σπεσιαλιτέ από κάθε γωνιά της Ελλάδας.

Δάσος Συγγρού
 
Πέραν του φυσιολατρικού, το Δάσος Συγγρού παρουσιάζει και ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον: η μοναδική στην Ελλάδα ορθόδοξη νεογοτθική εκκλησία βρίσκεται κρυμμένη πίσω από την πυκνή του βλάστηση, όπως και το σχεδιασμένο από τον Ερνέστο Τσίλλερ αρχοντικό της οικογένειας Συγγρού. Και τα δύο αρχιτεκτονικά μνημεία έχουν χαρακτηριστεί διατηρητέα –αν και οι εργασίες αποκατάστασης του Αγίου Ανδρέα απάλειψαν, κατά την ταπεινή μας άποψη, λίγο από το γοτθικό του μυστήριο, προσθέτοντάς του μια πλαστικότητα που δε θα έπρεπε να έχει.

Το φυσικό δάσος σφύζει από πεύκα, αμυγδαλιές, ελαιώνες και περιβόλια που επιμελούνται κηπουροί, τους οποίους κατά πάσα πιθανότητα θα συναντήσετε στις βόλτες σας. Μέσα στο χώρο υπάρχει επίσης μια μικρή παιδική χαρά για να απασχολούνται τα πιτσιρίκια και ειδυλλιακά χωμάτινα μονοπάτια για βόλτες με φόντο πράσινο. Το Δάσος Συγγρού βρίσκεται στα όρια των δήμων Αμαρουσίου, Μελισσίων και Κηφισίας.