της Ηρώς Κουνάδη
Όπως μας πληροφορεί το International Council of Museums, ως μουσείο ορίζεται ”το κοινωφελές ίδρυμα που αποκτά, συντηρεί, ερευνά και εκθέτει, για επιμορφωτικούς ή ψυχαγωγικούς σκοπούς, απτές και μη μαρτυρίες του ανθρώπινου πολιτισμού και του περιβάλλοντος στο οποίο αυτός αναπτύσσεται”.
Η παραπάνω περιγραφή φαίνεται να στάθηκε αφορμή για τη… μουσειακή έκρηξη που σημειώθηκε τα τελευταία χρόνια στη Γηραιά Ήπειρο, και η οποία οδήγησε στη δημιουργία καινούριων μουσείων, που ναι μεν πληρούσαν τα παραπάνω κριτήρια, ξέφευγαν, όμως, από την κλασσική ιστορική – λαογραφική κατηγοριοποίηση.
Μουσεία κέρινων ομοιωμάτων, κινηματογράφου, κόμικς, μπύρας, βασανιστηρίων, σεξ και οτιδήποτε άλλου μπορούσε να φανταστεί ο ανθρώπινος νους έκαναν γρήγορα την εμφάνισή τους από τη μια άκρη της Ευρώπης στην άλλη. Ποιος, άλλωστε, είναι σε θέση να αποφανθεί μετά βεβαιότητας τι αποτελεί ”μαρτυρία του ανθρώπινου πολιτισμού” και τι όχι; Και ποιος μπορεί να απορρίψει μια σύγχρονη μορφή τέχνης ως πολιτισμική έκφανση κατώτερη ενός γεωμετρικού αγγείου;
Συμπαρασυρόμενη από τη γενικευμένη τάση, η εγχώρια αγορά άρχισε, πριν από λίγα χρόνια, να πραγματοποιεί δειλά βήματα προς την κατεύθυνση της δημιουργίας μουσείων που δεν έφεραν τις λέξεις ”αρχαιολογικό” και ”λαογραφικό” στην ονομασία τους. Σήμερα, υπάρχουν αρκετά τέτοια μουσεία ανά την ελληνική επικράτεια, τα οποία παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
Συγκεντρώσαμε και σας παρουσιάζουμε ορισμένα από τα πλέον πρωτότυπα και ενδιαφέροντα από αυτά, για να οργανώσετε την επόμενη εξόρμησή σας ”για επιμορφωτικούς ή ψυχαγωγικούς σκοπούς”.
Σιδηροδρομικό Μουσείο Αθηνών
Από το 1979, οπότε και ιδρύθηκε, έως σήμερα, το Σιδηροδρομικό Μουσείο διατηρεί ολοζώντανη την ιστορία ενός από τα δημοφιλέστερα –και πλέον ρομαντικά– μεταφορικά μέσα όλων των εποχών. Στα εκθέματά του περιλαμβάνονται ατμομηχανές του 1884, ατμομηχανές συρμών ορυχείων, το καπνιστήριο όχημα του σουλτανικού συρμού του Αβδούλ Αζίζ, τραμ των Αθηνών των περασμένων δεκαετιών, χειροκίνητες και ποδοκίνητες δραιζίνες, μακέτες, φωτογραφικό υλικό, όργανα, εισιτήρια, στολές και μηχανουργικά εργαλεία του περασμένου αιώνα.
Τη συλλογή συμπληρώνουν φωτογραφίες και σχέδια του σύγχρονου στόλου του ΟΣΕ περιμετρικά του χώρου, καθώς και μία βιβλιοθήκη που φιλοξενεί το ιστορικό και τεχνικό αρχείο του μουσείου. Με την περιήγησή τους στο χώρο, οι επισκέπτες έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν την τεχνολογική εξέλιξη του δημοφιλούς μεταφορικού μέσου και να ταξιδέψουν νοερά σε παλαιότερες εποχές.
Σιώκου 4, 104 43 Σεπόλια, Αθήνα, τηλ.: 210 4903163, 210 5246580, 210 5126295
Ωράριο λειτουργίας: Τρίτη-Παρασκευή:09.00 - 13.00 Δευτέρα κλειστά
Σάββατο - Κυριακή 10.00-13.00
Είσοδος: Ελεύθερη
Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης Δημητσάνας
Σε μια καταπράσινη περιοχή με τρεχούμενα νερά, 1,5 χιλιόμετρο από τη Δημητσάνα Αρκαδίας τα αναστηλωμένα κτίρια ενός νερόμυλου με την συστεγασμένη νεροτριβή, ενός βυρσοδεψείου με την κατοικία του βυρσοδέψη και ενός μπαρουτόμυλου και οι αποκατεστημένοι μόνιμοι εξοπλισμοί τους στην αρχική τους μορφή και λειτουργία ζωντανεύουν τα παραδοσιακά επαγγέλματα της προβιομηχανικής κοινωνίας και τις εργασίες που στηρίζονταν στη χρήση του νερού.
Κάθε ένα από τα αποκαταστημένα κτίρια των παλιών παραδοσιακών εργαστηρίων φιλοξενεί μια μόνιμη έκθεση με θεματικό περιεχόμενο σχετικό με το εργαστήριο στο οποίο στεγάζεται, ενώ στους εξωτερικούς χώρους του μουσείου οι επισκέπτες πληροφορούνται για τις υπόλοιπες μορφές χρήσης της υδροενέργειας.
Δημητσάνα Αρκαδίας, τηλ.: 27950 31630
Ωράριο λειτουργίας: καθημερινά 10.00 - 16.00. Κλειστό κάθε Τρίτη.
Είσοδος: 1,50 ευρώ κανονικό εισιτήριο, 0,75 ευρώ μειωμένο
Σπαθάρειο Μουσείο Θεάτρου Σκιών
Σε ένα ανακαινισμένο νεοκλασικό της Πλατείας Κασταλίας, στο Δήμο Αμαρουσίου, στεγάζεται το κτίριο που φιλοξενεί την παράδοση και ιστορία του ελληνικού θεάτρου σκιών, και φιλοδοξεί να προβάλλει να διατηρήσει, να προστατεύσει και να προβάλλει με κάθε τρόπο αυτό το τόσο σημαντικό μέρος της ελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς που εκπροσωπεί το λαϊκό θέατρο και ο ήρωας του, ο Καραγκιόζης. Ανάμεσα στα εκθέματα του μουσείου συγκαταλέγονται φιγούρες κατασκευασμένες από τον Ευγένιο Σπαθάρη, εργαλεία και υλικά κατασκευής, λαϊκά όργανα που πλαισίωναν τις παραστάσεις του θεάτρου σκιών, καθώς και αντιπροσωπευτικές δερμάτινες φιγούρες από διάφορα μέρη του κόσμου.
Πλατεία Κασταλίας, Μαρούσι, τηλ.: 210 6127245
Ωράριο λειτουργίας: Δευτέρα έως Παρασκευή, 9.00-14.00, Τετάρτη απόγευμα 18.00-20.00
Φιλοτελικό Μουσείο
Γραμματόσημα, γραμματοκιβώτια, σφραγιστικές μηχανές, τσάντες, σάλπιγγες ταχυδρομικών αποστολών και άλλα υλικά από τις Υπηρεσίες Ταχυδρομείων, Τηλεγράφων και τηλεφώνων κοσμούν τις προθήκες ενός μουσείου που θα μπορούσε άνετα να χαρακτηριστεί ο… παράδεισος του φιλοτελιστή. Τη συλλογή συμπληρώνει βιβλιοθήκη με ειδικά βιβλία και περιοδικά, που αναφέρονται στην ιστορία των ταχυδρομείων και του φιλοτελισμού.
Πλατεία Σταδίου 5 & Φωκιανού 2, 116 35 Αθήνα, τηλ.: 210 7519042, 7519066
Μουσείο Μετάξης Σουφλίου
Στεγαζόμενο στο κτισμένο το 1883 Αρχοντικό Κουρτίδη, το Μουσείο Μετάξης Σουφλίου παρουσιάζει, μέσω της μόνιμης έκθεσης πληροφοριακού υλικού και παραδοσιακών αντικειμένων που φιλοξενεί, τις προβιομηχανικές τεχνικές της εκτροφής των μεταξοσκωλήκων και επεξεργασίας του μεταξιού, καθώς και την κοινωνικοοικονομική τους σημασία για το Σουφλί και την ευρύτερη περιοχή. Η έκθεση αποτελείται από τέσσερις εκθετικές ενότητες και περιλαμβάνει 46 συνολικά εκθετικές μονάδες με διδιάστατο τεκμηριωτικό και πληροφοριακό υλικό (κείμενα, φωτογραφίες, σχέδια, χάρτες) και παραδοσιακά αντικείμενα σχετικά με τη σηροτροφία και τη μεταξουργία.
Ελευθερίου Βενιζέλου 73, Σουφλί, τηλ.: 25540 23700
Ωράριο λειτουργίας: καθημερινά 10.00 - 16.00. Κλειστό κάθε Τρίτη
Είσοδος: 1,20 ευρώ κανονικό εισιτήριο, 0,60 ευρώ μειωμένο
…Και άλλα
Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν, επίσης, το Μουσείο Ελιάς και Ελληνικού Λαδιού στη Σπάρτη (Όθωνος-Αμαλίας 129, τηλ.: 27310 89315), το Μουσείο Ούζου Βαρβαγιάννη στο Πλωμάρι της Λέσβου (τηλ.: 22520 32741), το Μουσείο Κομπολογιού στο Ναύπλιο (Σταϊκοπούλου 25, τηλ.: 27520 21618) και το Μουσείο Ελληνικών Λαϊκών Οργάνων (Διογένους 1-3, Πλατεία Αέρηδων, Πλάκα, τηλ.: 210 3250198).
Οι μικρότεροι σε ηλικία επισκέπτες θα ενθουσιαστούν με το Ελληνικό Παιδικό Μουσείο (Κυδαθηναίων 14, Πλάκα, Αθήνα, τηλ.: 210 3312995), ενώ τα Μουσεία Θεάτρου στην Αθήνα (Ακαδημίας 50, τηλ.: 210 3638275) και Κινηματογράφου στη Θεσσαλονίκη (Λιμάνι, Αποθήκη Α΄, τηλ.: 2310 508398) θα μυήσουν μικρούς και μεγάλους στην ιστορία και τα μυστικά δύο εκ των δημοφιλέστερων μορφών τέχνης.
Μία επίσκεψη αξίζουν, επίσης, το Μουσείο Βορρέ (Πάροδος Διαδ. Κων/νου 1, Παιανία, τηλ.: 210 6642520, 210 6644771) η πλούσια συλλογή του οποίου καλύπτει πάνω από 4.000 χρόνια ελληνικής ιστορίας, το Ορυκτολογικό Μουσείο Λαυρίου (Πλατεία Ηρώων Πολυτεχνείου, Λαύριο, τηλ.: 22920 25295), το Μουσείο Σιδηροδρόμων Καλαμάτας (τηλ.: 27210 95611), το Μουσείο Ύδρευσης Θεσσαλονίκης (τηλ.: 2310 - 514.029) και το Αλιευτικό Μουσείο Αλίμου (Φαν Βαϊκ και Ποσειδώνος, τηλ.: 210 9844041).
