Προμηθέας Δεσμώτης: Την παράσταση κλέβει… η μετάφραση

της Ιωάννας Μπλάτσου

Εν αρχή είναι το κείμενο. Και μετά, έπονται όλα τα υπόλοιπα, δηλαδή η σκηνοθετική ανάγνωση, η ερμηνευτική απόδοση, η εικαστική σύλληψη μιας παράστασης. Όποιος σκηνοθέτης δεν μπορεί να αντιληφθεί αυτό το αφετηριακό αξίωμα καταδικάζει εαυτόν σε σκηνικές περιπέτειες, συχνά φαιδρές και καταγέλαστες.

Εδώ, η αφετηρία του Κώστα Φιλίππογλου είναι ένα διαμάντι. Η αδρή και συνάμα λυρική μετάφραση του ποιητή Γιώργου Μπλάνα αποτελεί μια σπουδαία παρακαταθήκη της αβίαστης συνέχειας και εξέλιξης της ελληνικής γλώσσας. Η αχρονολόγητη από τους ειδικούς αρχαία τραγωδία του Αισχύλου αναπνέει και δονείται, μέσα από τις προαιώνιες πολιτικές αναφορές της περί εξουσίας, ύβρεως, πίστεως, πλάνης, βίας, υποταγής, εξέγερσης, ατομικής και συλλογικής βούλησης και ευθύνης, με λίγα λόγια περί της ουσίας της δημοκρατίας.

«Εγώ σας προειδοποίησα./ Όταν σας στρώσει στο κυνήγι/ το κακό, μην καταριέστε/ τη μοίρα σας, ούτε να λέτε/ πως σας παγίδεψε ο Δίας,/ σας αιφνιδίασε η αυθαίρετη εξουσία…/ Τίποτα τέτοιο. Ξέρετε./ Κι αν βρεθείτε/ μπλεγμένες στο απέραντο/ δίχτυ της δυστυχίας,/ θα είστε εσείς υπεύθυνες».

Με τέτοιον ακριβή πλοηγό στα χέρια του, δεν θα μπορούσε να λαθέψει ο Κώστας Φιλίππογλου. Αν εξαιρέσουμε την ατυχή σύλληψη της κλοουνερί-μπουφονερί με μπεκετικά στοιχεία για το Κράτος/Βία (Δημήτρης Κουρούμπαλης) και τον Ήφαιστο (Γεράσιμος Γεννατάς), η οποία μπορεί να λειτουργούσε, με μια πιο υπαινικτική απόδοση και ίσως άλλη διανομή (σκέφτηκα τον ίδιο τον Φιλίππογλου εδώ, μαζί με τον Άρη Σερβετάλη), ο έμπειρος σκηνοθέτης και ηθοποιός δούλεψε προσεκτικά, λιτά και ουσιαστικά το έμψυχο υλικό του –αξίζει να σημειωθεί ότι στον «Προμηθέα Δεσμώτη» κανένας από τους χαρακτήρες δεν είναι κοινός θνητός.

Ο Τάσος Νούσιας αποδείχτηκε ιδανική επιλογή για τον Τιτάνα Προμηθέα, με το υπέροχο βάθος της φωνής του και το σκηνικό του κύρος. Ο Γεράσιμος Γεννατάς έπλασε έναν Ωκεανό-καρικατούρα, ο Ερμής του Δημήτρη Κουρούμπαλη είχε προβλήματα άρθρωσης και η Ιώ της Marlene Kaminski ήταν ξύλινη, ενδεχομένως λόγω της αξιέπαινης υπερπροσπάθειας της γερμανίδας ηθοποιού να μιλήσει καλά Ελληνικά, με σωστή τονικότητα, σε μακρόσυρτους μονόλογους. Αυθόρμητα σκέφτηκα ότι ιδανική Ιώ θα ήταν η ευειδής, εύπλαστη και με εξαιρετικό εκτόπισμα φωνής Ίριδα Μάρα (Β’ Κορυφαία Χορού). Η Κατερίνα Λούρα (Α’ Κορυφαία Χορού), αντιθέτως, έπρεπε να έχει δουλέψει περισσότερο την τοποθέτηση της φωνής της, καθώς παρέπεμπε σε νεανική, ανάλαφρη κομεντί.

Στα συν της παράστασης, οι έξοχα απρόσμενες μουσικές των Lost Bodies, οι υποβλητικοί φωτισμοί του Νίκου Βλασόπουλου και η σκηνογραφία του Kenny MacLellan, μια ευφάνταστη λευκή, μίνιμαλ σκηνική εγκατάσταση με ένα γιγαντιαίο ομοίωμα του Τιτάνα Προμηθέα-Εσταυρωμένου και δίπλα του, σε άλλη κλίμακα, ο Προμηθέας-Νούσιας.

Ατυχές το αντρικό κοστούμι της Ιούς (του Kenny MacLellan, επίσης) με τα λευκά, ψηλοτάκουνα Mary Jane παπούτσια. Αμήχανη και η χορογραφία της Φρόσως Κορρού.