Φαέθων: Η πιο ώριμη σκηνοθεσία του Δημήτρη Καραντζά

της Ιωάννας Μπλάτσου

Στα 27 σου, στην Ελλάδα, είσαι «μικρός». Στα 27 του, στη Γερμανία, ο Τόμας Οστερμάγιερ ανέλαβε τη Σαουμπίνε. Ο «μικρός» Δημήτρης Καραντζάς κρίνεται επαγγελματικά πάντα με γνώμονα την ηλικία του. Σχεδόν με μητρική/πατρική συμπάθεια και ανοχή από τη συντριπτική πλειοψηφία των συναδέλφων, γεγονός που τον υποτιμά εντέλει ως επαγγελματία. Γιατί ο επαγγελματισμός δεν έχει ηλικία. Όπως και η σοβαρότητα, η υπευθυνότητα και η εργατικότητα. Η εμπειρία, ναι, έχει ηλικία.

Ο επαγγελματίας, λοιπόν, κρίνεται –ή θα έπρεπε να κρίνεται- εκ του αποτελέσματος. Και το σκηνοθετικό εγχείρημα και αποτύπωμα του «Φαέθωντα» του Δημήτρη Δημητριάδη δηλώνουν, αν μη τι άλλο, έναν άνθρωπο που γνωρίζει το métier του. (Πράγμα καθόλου αυτονόητο, αν σκεφτεί κανείς το πρόσφατο σκηνοθετικό χάος του «Βυσσινόκηπου» του πιο έμπειρου σκηνικά Νίκου Καραθάνου ή τον περσινό «Φάουστ» του Μιχαήλ Μαρμαρινού ή τόσες άλλες άστοχες και αστόχαστες σκηνοθετικές απόπειρες).

Ο Δημήτρης Καραντζάς, λοιπόν, γνωρίζει πώς να καθοδηγεί τους ηθοποιούς του, ξέρει τι θέλει ακριβώς να εκμαιεύσει από αυτούς, έχει απόλυτο έλεγχο του σκηνικού χρόνου και τόπου, έχει μελετήσει με σπουδή το έξοχα πολυαναφορικό (στον σαιξπηρικό «Αμλετ», στον μύθο του Φαέθωντα, στην «Καταγωγή της οικογένειας, της ατομικής ιδιοκτησίας και του κράτους» του Φρίντριχ Ενγκελς) κείμενο (text) του Δημητριάδη με το οποίο καταπιάνεται, έχει διδάξει και συντονίσει με ακρίβεια μαέστρου τα βλέμματα, τις σιωπές, τις αεράτες κινήσεις των ερμηνευτών του –οι οποίες αποτελούν από μόνες τους ένα σιωπηλά εκκωφαντικό και συμπαγώς εκρηκτικό υφέρπον κείμενο (subtext), έχει αναδείξει και ενσωματώσει οργανικά μέσα στο σκηνοθετικό του σύνολο τις μελετημένες προτάσεις των συνεργατών του στο σκηνικό (Ελένη Μανωλοπούλου), τα κοστούμια (Ιωάννα Τσάμη), την ηχητική επένδυση (Δημήτρης Καμαρωτός), τους φωτισμούς (Αλέκος Αναστασίου).

Το σημαντικότερο, όμως, είναι ότι έχει αναδείξει ο ίδιος δύο σπάνιας ιδιοσυγκρασίας ηθοποιούς: τον μέχρι πρότινος άγνωστο Άρη Μπαλή (γιος, Λέλος Λομ) –μας τον συνέστησε για πρώτη φορά στο «Σλάντεκ»- και την μέχρι πρότινος χορογράφο Σταυρούλα Σιάμου (κόρη) –μας την πρωτοπαρουσίασε στον περσινό του Πιραντέλο «Ετσι είναι (αν έτσι νομίζετε)». Οι έμπειροι Περικλής Μουστάκης (πατέρας, Χάμνετ Λομ) και Ανέζα Παπαδοπούλου (μητέρα, Τζούλη Λομ) είναι η προσωποποίηση της φρίκης και της αρρώστιας της Αγίας Οικογένειας, ενώ η Εύη Σαουλίδου (κόρη) για άλλη μια φορά είναι καθηλωτική με την ερμηνευτική της ακρίβεια.

Μόνο μία σύσταση έχω: νομίζω ότι η μεταιχμιακή σκηνή «πάλης» και αδιεξόδου της μητέρας και των δύο κοριτσιών θέλει δουλειά ως προς την απόδοση της συναισθηματικής της αμφισημίας.