Η Έκτη Καρυάτιδα: Ο Κώστας Τσόκλης σκηνοθετεί!

της Ιωάννας Κλεφτόγιαννη

Ο Κώστας Τσόκλης, καταξιωμένος εικαστικός, πραγματοποιεί φέτος την πρώτη σκηνοθεσία του σε θεατρική παράσταση. Τον «ενεργοποίησε» ένας μονόλογος, η «Έκτη Καρυάτιδα» των Αντώνη και Κωνσταντίνου Κούφαλη. Και σκηνοθετεί, σκηνογραφεί, φιλοτεχνεί το κοστούμι, φωτίζει. Επιλέγει ακόμα και τον ήχο. Ένα στοίχημα ηγεμονικό, αναγεννησιακών προδιαγραφών; Μια πρόκληση των ίδιων των δυνατοτήτων του και των ορίων τους; Ή μία προσπάθεια ανανέωσης κι επανατοποθέτησης των μέσων του; Ή μήπως ακριβώς το αντίστροφο; Μπόλιασμα της θεατρικής πράξης με τη ματιά και τις αρετές ενός δημιουργού που πλάθει με τα χέρια του;

Οπως και να έχει, το γεγονός στην παράσταση δεν είναι ότι η Σοφία Φιλιππίδου, από τις ξεχωριστές καρατερίστες κωμικούς, πρωταγωνιστεί σε νέο κείμενο των αξιόλογων αδελφών Κούφαλη –κι αυτό είναι επίσης ένα γεγονός από μόνο του– όπως θα ήταν στην περίπτωση που ο σκηνοθέτης ήταν επαγγελματίας του θεάτρου.

Το γεγονός στην παράσταση του θεάτρου «Άλμα» είναι –είτε το θέλουμε, είτε όχι– η εισβολή του εικαστικού στο θεατρικό σύμπαν, που πάντοτε τον έλκυε αλλά έως τώρα ήταν έρωτας που εξαντλείτο στο σεμνό φλερτ –μην ξεχνάμε παρ’ όλα αυτά την δουλειά του πάνω στον Οιδίποδα, με τον ίδιο όμως στον τραγικό ρόλο.

Παρακολουθώντας την παράσταση, με τα κενά και τις αμήχανες στιγμές της, αντιλαμβάνεσαι την αγάπη του Κώστα Τσόκλη για τη σκηνή και τους ανθρώπους της.

Η ανάληψη της σκηνοθεσίας ενός μονολόγου δεν ξέρω αν ενέτεινε τη δυσκολία του εγχειρήματος ή το αντίστροφο. Σύμφωνα με τον ίδιο, «υπάρχουν ανούσιες υπερπαραγωγές και υπάρχουν αριστουργηματικά μονόπρακτα».

Φαντάζομαι, ωστόσο, ότι δουλεύοντας το κείμενο εκκίνησε από το οικείο. Από το «κέλυφος». Το σκηνικό. Στο οποίο διαπρέπει. Πρόκειται για μια μινιμαλιστική εγκατάσταση που θα στεκόταν άνετα σε Μπιενάλε. Το «σπίτι» του... αρχαιόπληκτου μονολόγου. Κειμένου αυτοαναφορικού, που γυρνά ασταμάτητα γύρω από τον εαυτό του, σαν μακρινός απόηχος του Μπέκετ.

Το σκηνικό λοιπόν: Ένας ζωγραφισμένος καπνός που ανεβαίνει στο λευκό φόντο-ουρανό. Λοξός. Λοξή στην οροφή και η ξύλινη κάσα, που σε σημεία είναι σπασμένη. Διαρρηγμένη ίσως; Είναι το κουτί με το οποίο μετέφεραν τις Καρυάτιδες από το Ερέχθειο στο Νέο Μουσείο Ακροπόλεως. Το κουτί με το οποίο αναμένεται απ’το Βρετανικό η έκτη αδελφούλα τους από την κεντρική ηρωίδα. Την Ελένη Βουτυρά, το γένος Νίκου. Σαλταρισμένη ξεναγό, που μας συστήνεται ταμπουρωμένη στο σπιτάκι της κοντά στο Μουσείο της Ακρόπολης. Η Φιλιππίδου - Βουτυρά ξετυλίγει σιγά σιγά την αποκλίνουσα βιογραφία της (με αιμομιξίες, πυρομανίες και Δαφνιά!) περπατώντας ασταμάτητα πάνω στα ελάχιστα τετραγωνικά της σκηνής. Ελάχιστες είναι κι οι παύσεις. Κι αυτές είναι μάλλον παύσεις αμηχανίας που λειτουργούν σαν κενά. Η λαγαρή πρόζα των Κούφαλη απογειώνεται μόνο στα «τραβηγμένα» της σημεία.

Τι λείπει από το κείμενο και την παράσταση; Μια κορύφωση. Δεν την επιτυγχάνει το γυμνό-παραφωνία της Φιλιππίδου (μένει επί σκηνής όπως τη γέννησε η μανούλα της) πριν απ’την έξοδό της. Ένα γυμνό - ψυχρολουσία για τον θεατή, αλλά ρητή επιταγή του εικαστικού. «Αποτυγχάνοντας δεν βλάπτεις κανένα», μας είχε προκαταβάλλει. Απέτυχε, λοιπόν, στο χαριτωμένο θεατρικό ντεμπούτο του; Κάθε άλλο. Μπορεί να έλειπε ο ρυθμός, όμως υπήρχε η ουσιώδης έγνοια. Και μια πολύ καλή ηθοποιός σε ένα κείμενο καλογραμμένο.

Info:
Θέατρο «Άλμα», Αγίου Κωνσταντίνου και Ακομινάτου 15-17, Κεντρική Σκηνή, τηλ. 210 5220100
Παραστάσεις: Δευτέρα, Τρίτη
Ώρα έναρξης: 9 μ.μ.
Διάρκεια παράστασης: 75 λεπτά
Τιμές εισιτηρίων: 15 ευρώ, φοιητητικό 10 ευρώ