Η Αντιγόνη του C. Grauzinis παίρνει θέση

Η Αντιγόνη είναι ίσως η πιο πολυπαιγμένη τραγωδία κατά τις τελευταίες δεκαετίες. Η αριστουργηματική της δομή και η τολμηρή θεματική της την φέρνουν στην επικαιρότητα ξανά και ξανά για διαφορετικούς λόγους, και αποδεικνύουν την διαχρονικότητα του Σοφοκλή. Έτσι, για κάθε νέα παράστασή της το ερώτημα τίθεται έτι επιτακτικότερον από ό,τι για άλλα έργα του αρχαίου δράματος: έχει ο δημιουργός κάτι νέο να προσφέρει; Δίνει η παράσταση μια δική της ματιά; Ανοίγει έναν δικό της διάλογο με το κοινό;

Η Αντιγόνη του Cezaris Grauzinis εκπληρώνει αυτή τη συνθήκη, και μάλιστα με ευκολία. Το κάνει λόγω της «τηλεοπτικής» της διανομής; Κάθε άλλο. Θα τολμούσα να πω ότι το κάνει παρά την διανομή αυτή, η οποία παρεπιπτόντως εξασφάλισε την εμπορική επιτυχία της παράστασης. Η Επίδαυρος γέμισε και την Παρασκευή και το Σάββατο, όπως έχει λίγες φορές συμβεί τα τελευταία χρόνια, ενώ sold out είναι και οι περισσότερες άλλες παραστά΄σεις.

Η πρόταση του Grauzinis περιλαμβάνει τον Βασίλη Μπισμπίκη στον ρόλο ενός «μάτσο» και φαφλατά Κρέοντα και την Έλλη Τρίγγου στον ρόλο μιας εύθραυστης και μοιραίας Αντιγόνης έμπλεης νεανικού πάθους. Η αναμέτρησή τους είναι άνιση από την αρχή: στον τρόπο που υπάρχουν στην σκηνή, στην ένταση της φωνής τους, αλλά και στην ισχύ των επιχειρημάτων τους.

Εδώ οι διάσημοι αγώνες λόγου μεταξύ των πρωταγωνιστών του δράματος φαίνεται να μην αντλούν την χάρη τους από το αμφίρροπο της έκβασής τους, όπως συμβαίνει συνήθως. Οι ζυγισμένες και «συνετές» φράσεις του Κρέοντα πνίγονται στην λαϊκή πληθωρικότητα του Μπισμπίκη και μένουν καταδικασμένες να μην επικοινωνούν με το θυμικό των θεατών. Έτσι, το δίκιο της Αντιγόνης, διατυπωμένο από την κοριτσίστικη εκφορά της Τρίγγου, μένει κυρίαρχο επί σκηνής, σε αντίθεση με την φυσική παρουσία της ηθοποιού που πολλές φορές έμοιαζε εξαϋλωμένη.   

Αυτό όμως δεν συμβαίνει τυχαία: ο σκηνοθέτης θέλει να πάρει θέση σε αυτή την διαμάχη, την οποία προσεγγίζει με όρους δικαιωματικών διεκδικήσεων και, δευτερευόντως, με όρους συλλήβδην πολιτικής-αντιεξουσιαστικής θέσης.

Ο Grauzinis δεν προστατεύει τον Κρέοντά του από την άσχημη γνώμη του κοινού. Βάζει την Αντιγόνη να έχει απέναντί της την τοξική αρρενωπότητα, την καταπιεστική βία, την πατριαρχική, εντός και εκτός εισαγωγικών, εξουσία. Αυτή είναι η πρότασή του και η παράσταση την υποστηρίζει με άνεση και κομψότητα, ακόμη και αν ορισμένες από τις ερμηνείες είναι αδύναμες και εμποδίζουν την εικόνα της να φτάσει καθαρά στις κερκίδες.

Στον βαθμό που ο Μπισμπίκης και η Τρίγγου κάνουν αυτό που τους ζήτησε ο σκηνοθέτης, το κάνουν  από επαρκώς έως καλά. Ανεπαρκής είναι ως Ισμήνη η Δανάη Μιχαλάκη και μονοδιάστατος ο Ιεροκλής Μιχαηλίδης ως κορυφαίος του χορού. Ο Στρατής Χατζησταματίου ως Αίμονας αναζωογονεί την παράσταση όταν εμφανίζεται, ενώ εξαιρετικοί είναι οι Γιώργος Παπαγεωργίου και Χρήστος Σαπουντζής ως άγγελος και Τειρεσίας, αντίστοιχα.

Συνολικά ο χορός, μια παρέα από καλοντυμένους μεσοαστούς της δεκαετίας του 1950 που ετοιμάζονται να γιορτάσουν το τέλος του πολέμου, είναι από τα δυνατά σημεία της παράστασης. Βοηθιέται σε αυτό από την σκηνοθετικά μελετημένη χρήση των πολύ ταιριαστών μουσικών συνθέσεων του Δημήτρη Θεοχάρη.

Το σκηνικό με τις διάσπαρτες προβληματικές καρέκλες, στις οποίες εναλλάσσονται τα πρόσωπα του δράματος προσκαλεί τον θεατή να δει τις εξουσίες που αντιστοιχούν στις θέσεις, ίσως και την διαφορετική «θέση» που κάθε μία από αυτές επιβάλει στον εκάστοτε καθισμένο.

Η Αντιγόνη του Cezaris Grauzinis παρουσιάζεται στα θέατρα της Αθήνας όλο τον Σεπτέμβριο (30 & 31/8 Κηποθέατρο Παπάγου, 3/9 Θέατρο Πέτρας, 8/8 Αιγάλεω, 9/9 Βεάκειο, 11/9 Θέατρο Βράχων, 13/9 Κατράκειο, 16/9 Ηλιούπολη) καταλήγοντας στο Ηρώδειο στις 26 /9. Δείτε αναλυτικές πληροφορίες εδώ. 

 Δημήτρης Γλύστρας