Αλμυρή έρημος: Μια παράσταση για την προσφυγιά στο 104

Με αφορμή τα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική καταστροφή, η Ομάδα Θεάτρου «Άλας» παρουσιάζει την παράσταση «Αλμυρή Έρημος». Η πρεμιέρα της παράστασης πραγματοποιήθηκε με επιτυχία, την 1η Μαΐου στο Ινστιτούτο Γκροτόφσκι, στο Βρότσλαβ της Πολωνίας. Από τις 7 έως και τις 29 Μαΐου, κάθε Σάββατο και Κυριακή, η «Αλμυρή Έρημος» θα παρουσιάζεται στο Θέατρο 104, στην Αθήνα.

Πρόκειται για μία πρωτότυπη σκηνική σύνθεση που αντλεί το υλικό της από μαρτυρίες προσφύγων και λογοτεχνικά έργα για τη Μικρά Ασία. Τα δύο κεντρικά πρόσωπα, «Ο Στρατιώτης» και «Η Γυναίκα», πορεύονται παράλληλα στο έργο χωρίς να συναντιούνται σε πραγματικό χρόνο, συμπληρώνοντας ο ένας την αφήγηση του άλλου στη ροή της ιστορίας. Στιγμιότυπα από τη μικρασιατική εκστρατεία και την καθημερινή ζωή ξετυλίγονται μέσα σ’ ένα θραυσματικό τοπίο μνήμης, σ’ ένα χρόνο άχρονο και, κατ’ αυτήν την έννοια, αιωνίως επίκαιρο, όσο η Ιστορία εξακολουθεί να αιμορραγεί πολέμους, προσφυγιά, ανθρώπινο πόνο και οδύνη.

“Ένας που έχασε, έχει χάσει βέβαια από τη γέννα του,
έχασε και χθες και προχθές και σήμερα.”
Γιάννης Κουνέλλης

Η Μικρασιατική καταστροφή σημάδεψε την Ελληνική και παγκόσμια ιστορία κοινωνικά, πολιτικά, οικονομικά, μα κυρίως ηθικά. Με μάτια ανοιχτά στο παρελθόν, στην ιστορία και το δράμα που έζησε ο Ελληνισμός κατά την έξοδο του από τη Μικρά Ασία, ανοίγουμε την ανθρώπινη πληγή που αιμορραγεί παντοτινά, τα τραύματα εκείνα της μνήμης που θολώνουν την ιστορία, που πνίγουν σε αποσιωπητικά τις ερωτήσεις.

Όταν ένα τραύμα αποκαλύπτεται, πάντα κάποιοι είναι εκεί να το κρύψουν, να το αποσιωπήσουν, να το σκεπάσουν... Ωστόσο το τραύμα εξακολουθεί να αιμορραγεί. Τότε, κάποιοι άλλοι θα βρεθούν να πουν: “δεν μπορείς να μην το κοιτάξεις, δεν μπορείς να μην το μυρίσεις, δεν μπορείς να μη νιώσεις τη σήψη.”

Η μνήμη του τραύματος δεν περιμένει απάντηση. Θα ξεχυθεί σαν ορμητικός ποταμός. Αυτός ο ποταμός είναι οι ψυχές εκείνων των πολλών ανθρώπων που βίωσαν την τραγωδία του πολέμου: Μια Μικρασιάτισσα μάνα που κοιλοπονεί, ξενιτεμένη πια, προσπαθώντας να σταθεί σε έναν αλλιώτικο κόσμο απ’ αυτόν που ήξερε ως τότε. Ένας Έλληνας φαντάρος που πήγε και πολέμησε χιλιόμετρα μακριά, αφήνοντας πίσω σπίτι, οικογένεια, ζωή, δίχως να ξέρει το που και το γιατί. Άνθρωποι που ζούσαν μονιασμένοι και έγιναν σε μια σπίθα της στιγμής εχθροί.

Η φωτιά της Σμύρνης, η φωτιά του ξεριζωμού, που οδήγησε 1.500.000 Έλληνες και 500.000 Τούρκους στην προσφυγιά, χαράσσεται ανεξίτηλα στη μνήμη. Τα ερωτήματα βασανιστικά και αγωνιώδη. Κι εμείς ως ηθοποιοί τι μπορούμε να κάνουμε; Μια ιστορική αφήγηση δεν είναι αρκετή. Η ανθρώπινη τραγωδία ξετυλίγεται μέσα από τα μάτια, τις ψυχές, τα σώματα των ανθρώπων που έζησαν τον πόνο, το πένθος, τον ξεριζωμό. Γι’ αυτό ολάκερη η ιστορία του πολιτισμού δεν είναι παρά μια γκρίζα ζώνη, χωρίς θύτες και θύματα, ένοχους και αθώους. Ένα τέτοιο ταξίδι επιχειρούμε, σκαλίζοντας την μνήμη του τραύματος. Ίσως έτσι να μπορούμε να προχωρήσουμε μπροστά, θεμελιώνοντας τα σπίτια μας, την ίδια μας την ύπαρξη μέσα στο χρόνο.



Συντελεστές
Σκηνοθεσία, Ερμηνεία: Nαταλία Γεωργοσοπούλου, Σταύρια Νικολάου
Πρωτότυπη μουσική σύνθεση, μουσικός επί σκηνής: Γιάννης Ισμυρνιόγλου
Σκηνική εγκατάσταση, κοστούμια, φωτισμοί: η ομάδα
Φωτογραφίες promo: Πέτρος Καλφαμανώλης, φωτογραφίες παράστασης: Joanna Kurzynska, Χριστίνα Μπακόλα, Δημήτρης Μαόφης
Trailer: Γιάννης Αποσκίτης, Πέτρος Καλφαμανώλης
Αφίσα: Γιάννης Αποσκίτης
Επικοινωνία: Μαριάννα Παπάκη, Νώντας Δουζίνας