Μια συνέντευξη (;) με τη Μαρίζα Ρίζου

συνέντευξη στον Παναγιώτη Κωνσταντίνου

Υπάρχουν φορές που παρά την προσπάθεια, αδυνατείς να βρεις τις κατάλληλες λέξεις για να περιγράψεις έναν άνθρωπο. Είναι το σημείο που πολλοί καταφεύγουν σε ορισμένα “κλισέ”. Θα τα αποφύγω. Για τη Μαρίζα Ρίζου θα χρησιμοποιήσω μια απλή και δημοφιλή έκφραση της εποχής: “Απλά... δεν υπάρχει!”

Πέρα από τις αναμφισβήτητες φωνητικές και μουσικές της ικανότητες, όσοι την έχετε δει σε κάποιο live θα έχετε διαπιστώσει πως εκπέμπει και μια πρωτοφανή ενέργεια πάνω στη σκηνή, που σε κερδίζει άμεσα και σε παρασύρει στους δικούς της ρυθμούς. Κατ΄ ιδίαν τα πράγματα είναι ακόμη “χειρότερα”.

Είπαμε να συναντηθούμε σε ένα καφέ στο Ηράκλειο. Να μιλήσουμε για τις εμφανίσεις της στο Passport (3 και 10 Δεκεμβρίου) και το νέο της δίσκο, τη “Μεγάλη Γιορτή”. Το κείμενο που ακολουθεί αποτελεί μόνο ένα απόσπασμα των όσων συζητήσαμε επί περίπου δύο ώρες. Και η συζήτηση έγινε τόσο διασκεδαστική, φιλική και "ζωντανή", όπως οι εμφανίσεις της επί σκηνής. Ακόμη δεν έχω καταλάβει πώς φτάσαμε να μιλάμε για μένα, αν συμμετέχω στις δουλειές του σπιτιού, πώς από το οικονομικό βρέθηκα στο χώρο της δημοσιογραφίας και πολλά άλλα. Στο τέλος μου έμεινε μια απορία: “Ποιος είχε κάνει συνέντευξη σε ποιον;”

Όμως τη γύρισα την “παρτίδα”. Έχοντας κρατήσει τα σημεία που διατηρήσαμε - ας πούμε - τους “τύπους” συνεντευκτή και συνεντευξιαζόμενου, σας παρουσιάζω μια συνέντευξη (;) με τη Μαρίζα Ρίζου...

Ποια είναι η “Μεγάλη σου Γιορτή”
Είναι η επιλογή να στεκόμαστε στο φως. Ένας άνθρωπος που είναι αισιόδοξος, δεν είναι αισιόδοξος λόγω άγνοιας. Για αυτό και λέγεται “αισιόδοξος” και όχι “φρενοβλαβής”. Ξέρει τι συμβαίνει. Βιώνει τις ίδιες δύσκολες καταστάσεις, αλλά επιλέγει να βλέπει τα καλά και να σκέφτεται μεγαλόπνοα, προσπαθώντας να κάνει τη δική του ζωή, και όσων άλλων μπορεί, καλύτερη.

Τι σου χαλάει τη “Μεγάλη Γιορτή”;
Μου έχουν χαλάσει πολλά πράγματα τη μεγάλη γιορτή. Για παράδειγμα, το προσφυγικό. Με διέλυσε. Είναι μια τόσο λεπτή γραμμή που μας χωρίζει από αυτούς τους ανθρώπους. Είναι τόσο τυχαίο ότι αυτοί οι άνθρωποι βρίσκονται εκεί και εμείς εδώ. Γεννηθήκαμε εδώ αυτή τη χρονική στιγμή. Θα μπορούσαμε να είχαμε γεννηθεί στη Συρία. Να είχαμε χάσει τα πάντα. Το σπίτι μας, το κρεβάτι μας... Να γυρίζαμε και να τα βρίσκαμε όλα κατεστραμμένα. Ή οι τρομοκρατικές επιθέσεις. Όπως είχε γράψει κι ο Αρκάς μετά από μια τρομοκρατική επίθεση: “Υπάρχουν μέρες που ένα γέλιο σου δίνει δύναμη και αισιοδοξία. Που το χιούμορ μπορεί να σε βοηθήσει. Αυτή δεν είναι μια τέτοια ημέρα”. Αυτές τις ημέρες γονατίζεις. Όταν οι άνθρωποι πεθαίνουν χωρίς λόγο είναι αδιανόητο.

Αφού η συζήτηση ήρθε σε αυτά τα θέματα, θέλω να σε ρωτήσω για το στίχο σου “θέλω ο κόσμος που θα αφήσω στα παιδιά μου να θυμίζει κάτι από τα όνειρά μου...”
Αυτό είναι και ένα από τα αγαπημένα μου κομμάτια στο δίσκο. Είναι ό,τι πιο κοντά σε “πολιτικό τραγούδι” μπορώ να γράψω, με την έννοια πως δεν παίρνω θέση πολιτική. Δεν πιστεύω πως έχω γνώσεις, ούτε τη σιγουριά. Δεν είμαι πολιτικός αναλυτής, δεν είναι η δουλειά μου αυτή. Αυτό όμως που μπορώ να κάνω, μέσα και από τις συζητήσεις με τους ανθρώπους της ίδιας γενιάς, είναι να νιώσω αυτό το συναίσθημα που υπάρχει. Είναι λοιπόν αυτός ο κορεσμός, το “δεν πιστεύω τίποτα από αυτά που μου λένε”. Πιστεύω όμως σε έναν άλλο κόσμο, που θα φτιάξουν νέοι άνθρωποι, που δεν θα έχει σημασία το φύλο, το χρώμα, ο Θεός, τα πιστεύω σε οποιονδήποτε Θεό, θα είναι μόνο ο άνθρωπος δίπλα στον άνθρωπο, ελεύθεροι και ενωμένοι. Να μεγαλώνουμε παιδιά που δεν θα διαχωρίζουν τους ανθρώπους από το χρώμα τους, από τον Θεό που πιστεύουν, από το με ποιον κοιμούνται στο κρεβάτι.

Τι θα έλεγες κάποιον που θα υποστήριζε αυτούς τους διαχωρισμούς;
Δεν με αφορά αυτός. Λυπάμαι πάρα πολύ για αυτούς τους ανθρώπους. Πιστεύω πως δεν είναι ήσυχοι μέσα τους.

Τι σ' αρέσει και τι σε χαλάει στους ανθρώπους; Τι σου δημιουργεί αποστροφή;
Αποστροφή μου δημιουργεί η αγένεια και ο σνομπισμός, ο κομπλεξισμός. Στη μουσική, στα πάντα. Με ενοχλεί το δήθεν. Αντίθετα, με γοητεύει η ωραία ενέργεια και η δυνατή χειραψία με χαμόγελο στο πρόσωπο. Είναι σπάνιο αυτό. Όπως πιο σπάνιο είναι το χαμόγελο που όταν γυρίζεις την πλάτη σου μένει. Μου αρέσει αυτό στους ανθρώπους. Αλλά είναι λίγοι.

Μπορείς να διακρίνεις το ψεύτικο χαμόγελο από το αληθινό;
Νομίζω μπορώ. Οι άνθρωποι με ωραία ενέργεια με τρελαίνουν. Μ΄ αρέσει να είμαι δίπλα τους. Εμπνέομαι από αυτούς και μπορώ και εγώ να συνεχίσω να είμαι έτσι. Αντίθετα με ενοχλούν οι παρασιτικοί άνθρωποι. Αυτοί που πιάνονται από τους άλλους και τους ρουφάνε την ενέργεια. Που συνεχώς κάτι τους φταίει, που τους χτύπησε η μοίρα, που όλα τους πάνε στραβά. Τον διακρίνεις τον παρασιτικό άνθρωπο αμέσως. Δεν το μπορώ αυτό...

Θα περάσω σε ένα άλλο σου τραγούδι: “Πες μου τι σου λείπει;”
Δεν νιώθω να μου λείπει κάτι. Είμαι ευγνώμων για αυτό που έχω. Θα ήμουν πάρα πολύ αχάριστη αν θα έλεγα ότι μου λείπει κάτι. Έχω όσα χρειάζομαι για να είμαι ευτυχισμένη. Δεν μου μένει παρά να μην είμαι αχάριστη.

Για την πορεία σου στη μουσική έχεις πει πως δεν σου αρέσουν τα “μπαμ”, αλλά είσαι μια περίπτωση καλλιτέχνη που είχε σχετικά γρήγορα απήχηση στον κόσμο...
Δεν συμφωνώ. Εγώ το έχω δει πολύ σταδιακά. Τα βήματά μου τα νιώθω πολύ τμηματικά. Και ως προς την απήχηση του κόσμου. Δεν νιώθω κάποιο “μπαμ” και επίσης δεν κάνω κινήσεις για να προωθήσω το “μπάμ”...

Καμιά φορά το “μπαμ” δεν χρειάζεται να το προωθήσεις σε βρίσκει, σου έρχεται...
Ναι... αλλά θα πρέπει να λες και κάποια “ναι”. Τηλεοπτικά ας πούμε.

Έχεις αρνηθεί προτάσεις;
Έχω αρνηθεί.

Ήταν θέμα αισθητικής, δεν ήθελες να "μπλέξεις" με τον χώρο ή σκέφτηκες “δεν θέλω παραπάνω δημοσιότητα από αυτή που έχω”;
Δεν θέλω παραπάνω δημοσιότητα από αυτή που μου αξίζει αυτή τη στιγμή, βάσει της δουλειάς μου, των χρόνων μου και των τραγουδιών που έχω μέχρι τώρα. Δεν υπάρχει κάποιος λόγος να με ξέρει αυτή τη στιγμή όλη η Ελλάδα. Κανένας λόγος. Τώρα βρίσκομαι στη φάση που ξέρουν το όνομά μου, ξέρουν τα τραγούδια μου, αλλά δεν ξέρουν το πρόσωπό μου. Είμαι καμιά φορά σε παρέες που συστηνόμαστε και λέω “Μαρίζα” και για αστείο μου λένε: “Τι Μαρίζα... Μαρίζα Ρίζου;”. Έχει πλάκα όταν τους απαντάω: “Ναι”. Κατ’ αρχάς αυτό είναι ωραίο. Ξέρει ο άλλος τη δουλειά μου, τα τραγούδια μου. Τι είμαι, μοντέλο για να ξέρει ο άλλος το πρόσωπό μου; Αυτό κρατάω ως βάση. Αυτό που θέλω είναι τα “Live”. Θέλω όλο αυτόν τον κόσμο να τον φέρω στα “live” μου. Εκεί νιώθω εγώ δυνατή. Ωραία η δισκογραφία, ωραία τα ραδιόφωνα, νιώθω ευγνώμων που με στηρίζουν, αλλά η τρέλα η δική μου είναι στα “live”.

Το έχω δει, το έχω καταλάβει. Είσαι το “live”.
Είναι το σπίτι μου.

Από πού πηγάζει όλη αυτή η ενέργεια;
Δεν ξέρω. Την είχα από μικρή. Μαζευόμασταν τις Κυριακές οικογενειακά και τους ετοίμαζα παράσταση. Έβαζα και την ξαδέρφη μου να κάνει χορευτικά. Πίστευα πως ήμουν και τρομερή χορογράφος. Τι της έκανα..! Δεν ξέρω πως με αγαπάει ακόμη. Τραγική ήμουν. Μπορώ να σου πω ακόμη και τραγούδια που είχα γράψει τότε. Απαίσια, αλλά είχα αυτό το πράγμα. Έχω πει και σε άλλες συνεντεύξεις πως αν μιλούσε κάποιος, ο πατέρας μου ή θείος μου για παράδειγμα, το σταμάταγα όλο και το άρχιζα ξανά. Δεν ξέρω, λες για αυτό ο κόσμος να ακούει τόσο προσεκτικά στα Live; Λες να το έχουν διαβάσει και για αυτό να παρακολουθούν έτσι τις παραστάσεις; Να τους έχω φοβίσει;

Το κερδίζεις... Είναι η ενέργεια. Εσύ έχεις φοβηθεί ποτέ τον κόσμο;
Ποτέ. Δεν σε παίρνει. Από την αποθέωση μπορείς να βρεθείς στην ανθρωποφαγία. Αυτός είναι και ο λόγος που δεν πιστεύω στα “μπάμ” και τα “viral”. Είναι κάτι που θα πρέπει να το σηκώσεις χρονιά τη χρονιά. Δηλαδή αν ένας άνθρωπος που δεν έχει συνηθίσει τον κόσμο, βγει στη σκηνή μπροστά σε 500 άτομα, μπορεί να μπλοκάρει τελείως. Η διαχείριση της κατάστασης και του κοινού είναι μια διαδικασία που με αφορά, γιατί δεν κάνω κάτι εσωστρεφές. Δεν βγαίνω και είμαι κλεισμένη και οι άλλοι παρατηρούν. Συνεχώς απευθύνομαι στο κοινό, ακόμη και στα πιο εσωτερικά κομμάτια. Δεν είμαι ποτέ κλειστή. Λέω ιστορίες, είναι επικοινωνία αυτό. Αν δεν μπορείς να επικοινωνήσεις έχεις μεγάλο πρόβλημα. Τουλάχιστον για μένα που κάνω τέτοιου τύπου live. Υπάρχουν καλλιτέχνες που δεν μιλάνε. Που λένε τα τραγούδια και φεύγουν. Εγώ δεν αντέχω. Θέλω να κάνω παρέα με το κοινό.

Μια που αναφέρθηκες σε ιστορίες. Γενικά σου αρέσουν οι ιστορίες πίσω από τα τραγούδια. Γράφεις με αυτόν τον τρόπο. Τα τραγούδια έχουν πραγματικές ιστορίες από πίσω;
Όλα... Όλα αφορούν ανθρώπους που ξέρω, ιστορίες που έχω ακούσει ή έχω δει. Για τις δικές μου δουλειές. Τώρα αν πρόκειται να γράψω για ένα θεατρικό ή μια διαφήμιση είναι διαφορετικό. Εξάλλου η διαφήμιση είναι μια πιο διεκπεραιωτική δουλειά. Για παράδειγμα το “Πάμε μια Βόλτα” το έγραψα σε μια πολύ άσχημη κατάσταση και δεν το πιστεύω πως έγραψα τραγούδι σε μια τέτοια στιγμή. Και μου κάνει εντύπωση γιατί πολλοί άνθρωποι μου λένε πως αυτό είναι το αγαπημένο τους τραγούδι από το δίσκο. Δεν πίστευα πως αυτό το τραγούδι θα αφορά τόσο κόσμο επειδή ήταν κάτι τόσο προσωπικό, τόσο δικό μου. Αλλά τελικά βλέπω πως όταν κάτι έρχεται τόσο αληθινά...

Όταν κάτι είναι αληθινό, αφορά όλους τους ανθρώπους...
Ναι... Πάντως το έγραψα σε μια πολύ άσχημη κατάσταση, ίσως τη χειρότερη που έχω βρεθεί ποτέ.

Προσωπικό φαντάζομαι οπότε δεν θα επεκταθώ...
…Ξαφνικά, ενώ σε στιγμές ακραίας χαράς και ακραίας λύπης δεν έγραφα, είδα τον εαυτό μου να πηγαίνει στο πιάνο και να γράφει. Ήθελα να γράψω μια τρομερή μπαλάντα για τον πόνο του ανθρώπου και έγραψα αυτό... Βγήκε απευθείας. Δεν υπήρχε μελέτη. Ένα σώμα βγήκε.

Έχεις πει πως δεν μπορείς να γράψεις λυπητερά τραγούδια…
Μεγάλωσα με την έντεχνη μουσική. Έχει ένα δράμα. Έπιασα τον εαυτό μου κάποιες στιγμές να το γουστάρει αυτό το δράμα και κάποιες άλλες να νιώθω πως δεν μπορώ άλλο. Όταν δεν είμαι καλά, δεν θέλω να πέφτω κι άλλο. Το έβλεπα αυτό κι από την εφηβεία μου. Πολλοί όταν ήταν καλά άκουγαν λυπητερά τραγούδια για να εντείνουν αυτό τους το συναίσθημα. Εγώ έκλεινα το ραδιόφωνα και έλεγα: "Δεν τη βρίσκω έτσι, δεν θέλω έτσι, δεν με βοηθάει". Αυτό το δράμα είναι απαραίτητο και κάποιες φορές κάνει καλό, είναι λυτρωτικό. Εγώ απλώς επιλέγω να λυτρώνομαι με άλλο τρόπο. Προσωπικά δεν μπορώ να γράψω λυπητερά. Το έχω νιώσει αλλά δεν μου βγαίνει να το γράψω. Οφείλεται στο χαρακτήρα μου, στο DNA μου. Όταν ζω το “δράμα” συνήθως αυτοσαρκάζομαι, λέω αστεία. Ειδικά με θέματα που παρουσιάζονται ως “προβλήματα”. Υπάρχουν πολύ μεγαλύτερα προβλήματα. Και μου λένε: “Ναι, αλλά εμείς με τα δικά μας δεδομένα σκεφτόμαστε”. Όχι, δεν θα σκεφτόμαστε με τα δικά μας δεδομένα, απαντάω. Υπάρχουν άνθρωποι που έχουν πολύ σοβαρότερα προβλήματα. Φαντάσου πως στην πολύ βαθιά μου θλίψη έγραψα το “Πάμε μια Βόλτα”. Είχα επίσης την ευλογία να μεγαλώσω σε μια οικογένεια που το χιούμορ και ο αυτοσαρκασμός ήταν βασικά στοιχεία στις δύσκολες στιγμές. Έχω τις “μαύρες” μου στιγμές αλλά δεν το βγάζω δημιουργικά. Ωστόσο ανατρέχω σε αυτές όταν πρόκειται να ερμηνεύσω τραγούδια όπως το “Ζητάτε να σας πω” ή το “άδεια μου αγκαλιά”. Οι “μαύρες” μου στιγμές είναι στη μνήμη μου και τις έχω εκεί για να ανατρέχω όταν χρειάζεται. Γιατί στο “Live” πάω και εκεί.

Σχετικά με τη στιχουργία, γράφει ο Σαββόπουλος στο τραγούδι του "Πρωινό"... “Μεροδούλι μεροφάι στιχουργική”. Το έχεις βιώσει αυτό;
Δεν είμαι τραγουδοποιός. Μπορεί να μην ξαναγράψω ποτέ τραγούδια. Και δεν με νοιάζει κιόλας... Δεν είναι αυτή η ιδιότητά μου...

Ποια ιδιότητα θα άφηνες και ποια δεν θα μπορούσες να αφήσεις;
Τραγουδίστρια είμαι. Αυτό είμαι. Μου αρέσει που έδειξα κάτι από εμένα σε αυτό το δίσκο με τους στίχους και τη μουσική και είμαι υπερήφανη για αυτά που έκανα, αλλά εμένα με ενδιαφέρει το live. Με ενδιαφέρει να λέω ωραία τραγούδια και δεν με ενδιαφέρει αν θα είναι δικά μου ή κάποιου άλλου. Το ανάποδο, είμαι πάρα πολύ ανοιχτή να πω τραγούδια άλλων ανθρώπων.

Ποιος θα ήθελες να σου δώσει ένα τραγούδι;
Δεν ξέρω... Δεν ξέρω αν με τους ανθρώπους που θαυμάζω θα μπορούσαμε κιόλας να ταιριάξουμε. Είναι και το ότι δεν θέλω να κάνω κάτι από αυτά που ήδη βλέπω...

Υπάρχουν επιρροές;
Ό,τι γράφω έχει κάποιες αναφορές. Ό,τι είμαστε έχει αναφορές. Έχουμε αναφορές από τους γονείς μας, από τη μουσική που έχουμε ακούσει. Όμως το θέμα είναι να έχεις και το δικό σου στοιχείο. Και αυτό για μένα είναι το σημαντικό. Να μπορείς δηλαδή μέσα από όλες αυτές τις αναφορές να βγαίνεις εσύ. Ελπίζω να τα καταφέρνω.

Τι έχει αλλάξει μέσα σου από τη μέρα που ξεκίνησες στη δισκογραφία μέχρι σήμερα;
Είμαι πιο ψύχραιμη και λιγότερο ανυπόμονη. Θέλει υπομονή αυτή η δουλειά. Θέλει σκάψιμο. Πας άνθρωπο τον άνθρωπο. Ο άνθρωπος που θα έρθει σε ένα live θα το πει σε άλλους και έτσι πάει. Αυτό το πράγμα χτίζεται βασανιστικά σιγά. Και τέσσερα χρόνια που είμαι στη δουλειά το βλέπω να συμβαίνει και με συγκινεί. Και ξέρω πως αυτό που χτίζεται είναι σταθερό οικοδόμημα. Όχι προκάτ. Μπορεί να γίνεται βασανιστικά αργά αλλά είναι ο σωστός δρόμος.

Υπάρχει αλλαγή στη μουσική σου;
Πιστεύω πως επειδή πάντα ψάχνομαι μουσικά, πάντα ακούω πράγματα, κάνω μαθήματα... ναι, νιώθω πως υπάρχει και μουσική εξέλιξη. Αυτός ο δίσκος ήρθε πιο κοντά σε εμένα. Δεν είχε αναφορά στο swing ή σε κάτι άλλο. Είναι πιο κοντά στον προσωπικό μου ήχο. Σε έναν αλέγκρο μεσογειακό ήχο με τα δικά μου στοιχεία. Νιώθω πως με αυτόν τον δίσκο άνοιξα μια πόρτα και από εδώ και πέρα βλέπουμε. Δεν ξέρω πού θα με βγάλει.

Ποια είναι τα σχέδια σου για το μέλλον;
Η αλήθεια είναι πως θα ήθελα να κάνω διάφορα πράγματα και μου έχουν προτείνει, όπως θέατρο. Αλλά είμαι προβληματισμένη με ποιο τρόπο θα μπορούσα να κάνω κάτι στο οποίο θα νιώθω ασφαλής πέραν του μουσικού. Με ενδιαφέρει να μην εκτεθώ. Αν για παράδειγμα έκανα ποτέ θέατρο θα έκανα κάτι μουσικό και δεν θα ήθελα να κάνω πρόζα. Εκτός κι αν κάνω μαθήματα δύο χρόνια για τις τρεις φράσεις που θα πω. Είναι άλλο το live και άλλο το θέατρο. Αυτό που με ενδιαφέρει είναι η μουσική. Με ενδιαφέρει να κάνω τα επόμενα βήματα. Με ενδιαφέρει να τραγουδήσω κομμάτια ανθρώπων που εκτιμώ και θαυμάζω. Με ενδιαφέρει να βάζω στο “καλαθάκι” μου ωραία τραγούδια για το μέλλον, γιατί θέλω να κάνω αυτή τη δουλειά πολλά χρόνια και θέλω να έχω ένα ρεπερτόριο για το οποίο θα είμαι περήφανη. Τώρα από εκεί και πέρα θα μπορούσα να ξεφύγω και να κάνω κάτι πιο θεατρικό, αλλά αν το έκανα θα το έκανα με πάρα πολύ μεγάλη προσοχή. Δηλαδή μέχρι τώρα δεν το έχω κάνει παρότι μου έχουν γίνει προτάσεις. Και δεν το έκανα γιατί ένιωσα πως δεν είναι η σωστή στιγμή, δεν ένιωθα ασφαλής. Θέλω να έχω τους ανθρώπους που αν ήμουν χάλια στο ρόλο μου, θα μου έλεγαν: “είσαι χάλια!”