Γιώργος Πέτρου: Ο διευθυντής της Καμεράτα στο in2life
Ο καλλιτεχνικός διευθυντής της Καμεράτα μιλά στο in2life για τη σχέση της κρίσης με τον πολιτισμό, και το πώς μας βλέπουν οι ξένοι συνάδελφοί του.
της Ειρήνης Ορφανίδου
Η σχέση της Καμεράτα με τον Σόιμπλε…
Τα δημοσιεύματα του ισπανικού Τύπου για την εμφάνιση της Ορχήστρας στη Βαρκελώνη, λίγες ημέρες μετά τη Σύνοδο Κορυφής όταν η Ελλάδα ήταν πρωτοσέλιδο σε όλο τον κόσμο…
Η «βουτιά» των εισιτηρίων τα πρώτα 24ωρα της επιβολής των capital control…
Αλλά και το πρωτόγνωρο ερώτημα, άραγε πόσο σίγουρο είναι ότι ένα ελκυστικό πρόγραμμα θα εξασφαλίσει την ανταπόκριση του κοινού;
Μετά από ένα πυκνό καλοκαίρι που τον κράτησε κυρίως, εντός Ελλάδας και το οποίο τα είχε «όλα» -από το νέο tribute στους Beatles και το μίνι Φεστιβάλ Μότσαρτ με όργανα εποχής μέχρι την επετειακή συναυλία του Γιάννη Κότσιρα στο Ηρώδειο, το μιούζικαλ Kiss me Kate, αλλά και τις δύο όπερες του Γιώργου Κουρουπού «Πυλάδης» και «Ιοκάστη» που παρουσιάστηκαν σε κοινή παράσταση (τρεις παραγωγές στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών)- ο μαέστρος Γιώργος Πέτρου, καλλιτεχνικός διευθυντής της βραβευμένης Καμεράτα μιλά στο in2life.
Επιχειρεί έναν πρώτο απολογισμό της θερινής περιόδου, αναφέρεται στην αντίληψη που έχουν οι Γερμανοί και οι Γάλλοι συνάδελφοι του για την Ελλάδα και μιλά για την Τέχνη που μπορεί να γίνει με μία καρέκλα, ένα μπαλόνι, ένα όργανο ή κανένα όργανο, ίσως και μόνο με μία φωνή.
Οι Γερμανοί, τουλάχιστον στον δικό σου χώρο, της συμφωνικής μουσικής, εμμένουν ή όχι στα στερεότυπα σε σχέση με την Ελλάδα;
Δεν είχα την ευκαιρία να συνομιλήσω ιδιαίτερα με ξένους συναδέλφους τον τελευταίο ενάμιση μήνα, γιατί η δραστηριότητα μου ήταν επικεντρωμένη στην Ελλάδα. Αλλά το τρίπτυχο ‘Ελλάδα, Ευρώπη, κρίση’ -γιατί περί αυτού πρόκειται, όχι περί μίας ελληνικής κρίσης- απασχολεί τον κύκλο μας και συζητείται έντονα.
Η διάθεση των Γερμανών συναδέλφων απέναντι μας είναι 100% φιλική. Κατανοούν ότι η κρίση είναι ευρωπαϊκή. Όπως επίσης κατανοούν ότι δεν μπορεί η Ευρώπη να λύσει τα προβλήματα της εάν δεν συμπεριλάβει και την Ελλάδα σε αυτή τη λύση. Έρχομαι σε επαφή με ανθρώπους διαφορετικών τάξεων στη Γερμανία και μπορώ να πω ότι κατά κανόνα είναι υπέρ μας.
Μην ξεχνάμε ότι η Γερμανία έτρεφε ανέκαθεν θαυμασμό για την Ελλάδα κι αυτό είναι κάτι που βιώνω προσωπικά εδώ και χρόνια. Από τους δασκάλους μου στη Royal Academy of Music στο Λονδίνο μέχρι τις εμφανίσεις μου στη Γερμανία, που είχα, έχω και θα έχω. Οι Γερμανοί ήταν οι πρώτοι που δεν μας έβλεπαν σαν Ψωροκώσταινα, αλλά ως ένα αυτονόητο κομμάτι της Ευρώπης. Δεν μιλώ για την πολιτική, αυτή είναι άλλη υπόθεση.
Οι Γάλλοι;
Να, η στήριξη της Γαλλίας τον τελευταίο καιρό αφορά στην πολιτική. Αν ρωτάς την εμπειρία μου, αυτό που αφορά στη ζωή, τη σχέση μεταξύ λαών και ανθρώπων, θα έλεγα ότι μας βλέπουν πολύ πιο αφ’ υψηλού από ό,τι οι Γερμανοί.
Οι Γάλλοι είναι σπουδαίος λαός και προσωπικά, αγαπώ πολύ τη Γαλλία. Με την Καμεράτα έχουμε κάνει μερικές από τις μεγαλύτερες επιτυχίες μας στη Γαλλία –οπότε είμαι ούτως ή άλλως ευγνώμων. Η ευγνωμοσύνη μου, όμως, δεν μου «απαγορεύει» να διαπιστώνω το αυτονόητο ότι δηλαδή οι Γάλλοι μας κοιτάζουν αφ’ υψηλού. Για να μην αναφερθώ στους Άγγλους…
Αυτό δεν σημαίνει, ωστόσο, κάτι. Γιατί μπορεί οι Γάλλοι να μας βλέπουν αφ’ υψηλού, αλλά μας καλούν στη χώρα τους, στα φεστιβάλ, στις θαυμάσιες αίθουσες συναυλιών, στις μεγάλες διοργανώσεις τους, θεωρώντας ότι είμαστε ένα ζωντανό, δημιουργικό κομμάτι του πολιτισμού, κατ’ επέκταση του ευρωπαϊκού πολιτισμού.
Τι ακολούθησε την εμφάνιση της Καμεράτα στη Βαρκελώνη;
Η πρώτη εμφάνιση της Ορχήστρας στο εξωτερικό, μόλις λίγες ημέρες μετά τις πολιτικές εξελίξεις, ήταν στην Ισπανία, στη Βαρκελώνη. Οπότε ο Τύπος, τόσο σε επίπεδο ρεπορτάζ, όσο και σε επίπεδο κριτικής, έγραψε για τη συναυλία μας συνδέοντας την εμφάνιση μιας ελληνικής ορχήστρας, της Καμεράτα, με τη σκληρή διαπραγμάτευση της Συνόδου Κορυφής. Θα σταθώ σε δύο χαρακτηριστικά περιστατικά.
Στο πρόγραμμα είχαμε μεταξύ άλλων, μία άρια του Πόρπορα, που έλεγε «άκαρδε, δεν θα γίνω θύμα». Οπότε, ένας Ισπανός δημοσιογράφος έγραψε ότι, η Καμεράτα -Armonia Atenea, όπως είναι το διεθνές όνομα της Ορχήστρας- συντηρείται εν μέρει από το ελληνικό Υπουργείο Πολιτισμού και ότι ελπίζει να συνεχίσει έτσι και να μην χρειαστεί να πει στον Σόιμπλε και στους δανειστές «άκαρδε, δεν θα γίνω θύμα».
Άλλο δημοσίευμα έλεγε ότι ευχόμαστε να βρεθεί λύση και να βγουν οι Έλληνες από τη στενωπό, καταλήγοντας στην εξής διαπίστωση: Άλλωστε, ας μην ξεχνάμε ότι εάν δεν υπήρχε η Ελλάδα δεν θα υπήρχε ούτε ο Χαίντελ ούτε ο Βιβάλντι. Αυτό είναι μία μεγάλη συζήτηση, ανέφερε το δημοσίευμα, που θα ανοίξει κάποια άλλη στιγμή.
Τώρα, τι σχέση έχει η σύγχρονη Ελλάδα με την ύπαρξη του Χαίντελ και του Βιβάλντι είναι μια κουβέντα που μάλλον πρέπει να ανοίξουμε πρώτοι εμείς. Πάντως, οι Ευρωπαίοι αισθάνονται ότι είμαστε σε ευθεία γραμμή με τον αρχαίο πολιτισμό και αυτό όταν συμβαίνει, προσωπικά με συγκινεί, άσχετα από το γεγονός ότι λίγα κοινά έχουμε με τους αρχαίους προγόνους.
Βεβαίως, ζούμε και περπατάμε εκεί όπου έζησε και περπάτησε ο Σωκράτης και ο Θεμιστοκλής, βεβαίως μιλάμε (σχεδόν) την ίδια γλώσσα με εκείνους, μαθαίνουμε από παιδιά τους ίδιους μύθους και τα μεγάλα νοήματα. Ωστόσο υπάρχουν πολλοί «ξένοι» που ενώ δεν περπατούν στον ίδιον τόπο, ούτε έχουν την ίδια μητρική γλώσσα με τους προγόνους μας, έχουν υιοθετήσει με αγάπη και σεβασμό την ελληνική παιδεία.
Μετά την εμπειρία του φετινού καλοκαιριού, με βάση ποια δεδομένα θα καταρτιστεί το πρόγραμμα της επομένης περιόδου;
Το πρόβλημα ήταν και είναι πάντα τα χρήματα, πώς θα καλύψεις το κόστος μιας παραγωγής, αλλά πλέον το πρόβλημα είναι τα χρήματα και από την πλευρά του «άλλου», του κοινού. Ακόμη και εάν καταφέρεις να βρεις χρήματα, πόσο σίγουρος είσαι ότι το κοινό θα έρθει; Και πόσο να ρισκάρει κανείς ακόμη και τα πέντε ευρώ;
Εάν έχεις στήριξη τολμάς να κάνεις και μία συναυλία που δεν είναι mainstream, την οποία υπό κανονικές συνθήκες το κοινό θα ερχόταν να δει, από περιέργεια, ακόμη και με τη λογική ότι κάνει μία έξοδο –αυτή είναι η έννοια της «κανονικής», της καλής ζωής. Τώρα, αυτή η δυνατότητα δεν υπάρχει. Μπορεί –πιθανώς– να αγοράσει δύο ή τρία εισιτήρια τον μήνα. Μέχρι εκεί.
Τελικά, πόσο επηρέασαν τα capital control το πολιτιστικό καλοκαίρι;
Θα παραθέσω γεγονότα. Ανεβάζουμε το Kiss me Kate και γεμίζουμε το Ηρώδειο. Τρεις ημέρες μετά, αποφασίζεται ο περιορισμός κεφαλαίων και ενημερώνομαι ότι οι πωλήσεις των εισιτηρίων στο Φεστιβάλ, εκείνα τα πρώτα 24ωρα, ξαφνικά πέφτουν πάρα πολύ χαμηλά. Αποτέλεσμα ήταν η επόμενη παραγωγή μας, ο «Πυλάδης» και η «Ιοκάστη», να κάνει λίγα εισιτήρια.
Επιπλέον, αναγκαστήκαμε να ακυρώσουμε τη συναυλία στον Κήπο του Μεγάρου -κάναμε όπως όλοι ακυρώσεις της τελευταίας στιγμής- επειδή συν τοις άλλοις, δεν γινόταν να ρισκάρουμε το ενδεχόμενο ότι θα «μπούμε μέσα». Η Καμεράτα δεν έχει αυτήν την πολυτέλεια με τα οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζει.
Ο Γιώργος Λούκος (σ.σ. διευθυντής του Φεστιβάλ Αθηνών) μου έλεγε ότι, στην πρώτη παράσταση του Καστελούτσι, που ήταν αμέσως μετά τα γεγονότα, μία κυρία έλεγε, αγοράστε παρακαλώ τα εισιτήρια μου, χρειάζομαι μετρητά, πρέπει κάποιος να αγοράσει τα εισιτήρια μου. Άρα, το οικονομικό πρόβλημα είναι πια κυρίως από την πλευρά του κοινού. Ύστερα, προκύπτει το ερώτημα, τι πρέπει να δώσεις σε αυτόν τον άνθρωπο προκειμένου να αισθανθεί δικαιωμένος για τα ελάχιστα χρήματα που διέθεσε για να αγοράσει το εισιτήριο του, που μεταφράζεται σε πνευματική τροφή. Το εάν έχω τα χρήματα να κάνω την τάδε ή τη δείνα παραγωγή, έρχεται τρίτο.
Η όπερα, η συμφωνική μουσική, το θέατρο, η Τέχνη εν γένει, μπορεί να γίνει με μια καρέκλα και ένα μπαλόνι, με ένα όργανο ή με κανένα όργανο και μία φωνή. Ο καλλιτέχνης θα εκφραστεί, είτε του δώσεις 100.000 ευρώ να κάνει σκηνικά αλά Τζεφιρέλι, είτε του δώσεις τίποτα. Ενδεχομένως, το θέατρο με μία καρέκλα είναι και καλύτερο. Και εμείς στην Καμεράτα το πιστεύουμε αυτό, όχι λόγω πενίας, αλλά επειδή μας ενδιαφέρει η ουσία. Ναι, τα χρήματα είναι πάντα ζήτημα, αλλά επαναλαμβάνω, το πρόβλημα είναι ποιος θα έρθει. Η κατάσταση της Ορχήστρας ήταν ήδη δύσκολη τα τελευταία χρόνια, με τη διαφορά ότι τα πράγματα πήγαιναν καλά, μέχρι που συνέβη αυτό που συνέβη.
Το φθινόπωρο;
Είναι γεμάτο για την Καμεράτα το φθινόπωρο. Φύγαμε τρέχοντας για διακοπές και το μόνο που είπα σε όλους είναι, μην σηκώνετε τηλέφωνα όσο και αν σας κυνηγάω. Ξεκινάμε λοιπόν, με τη «Μήδεια» του Γκέοργκ Μπέντα και τη Μαρία Πρωτόπαππα στον επώνυμο ρόλο, στην Καβάλα, στο Φεστιβάλ Παπαΐωάννου (3 Σεπτεμβρίου) και στο Φεστιβάλ του δήμου Αιγάλεω (6 Σεπτεμβρίου) και παράλληλα, ακριβώς εκείνη την περίοδο, κάνουμε τη νέα μας ηχογράφηση για τη Decca Classics με Χαίντελ.
Ενδιάμεσα εγώ έχω την «Πριμαντόνα» του Ρούφους Γουεΐνράιτ στο Ηρώδειο, ένα υπέροχο έργο εμπνευσμένο από τις ημέρες της Μαρίας Κάλλας στο Παρίσι, με τη Σίντι Σέρμαν, μετά νέα ηχογράφηση, αυτή τη φορά με τον κόντρα τενόρο Χαβιέρ Σαμπάτα (με τον οποίον κάναμε και τη συναυλία στην οποία αναφέρθηκα στη Βαρκελώνη) και επιστρέφουμε στο Μέγαρο Μουσικής, 4 Οκτωβρίου, με το μιούζικαλ Kiss me Kate, για 5 παραστάσεις. Αμέσως μετά, φεύγουμε για Μόσχα, Άμστερνταμ και Κρακοβία με την όπερα «Σιρόης, ο βασιλιάς της Περσίας» του Χάσε. Και βλέπουμε…
Η σχέση της Καμεράτα με τον Σόιμπλε…
Τα δημοσιεύματα του ισπανικού Τύπου για την εμφάνιση της Ορχήστρας στη Βαρκελώνη, λίγες ημέρες μετά τη Σύνοδο Κορυφής όταν η Ελλάδα ήταν πρωτοσέλιδο σε όλο τον κόσμο…
Η «βουτιά» των εισιτηρίων τα πρώτα 24ωρα της επιβολής των capital control…
Αλλά και το πρωτόγνωρο ερώτημα, άραγε πόσο σίγουρο είναι ότι ένα ελκυστικό πρόγραμμα θα εξασφαλίσει την ανταπόκριση του κοινού;
Μετά από ένα πυκνό καλοκαίρι που τον κράτησε κυρίως, εντός Ελλάδας και το οποίο τα είχε «όλα» -από το νέο tribute στους Beatles και το μίνι Φεστιβάλ Μότσαρτ με όργανα εποχής μέχρι την επετειακή συναυλία του Γιάννη Κότσιρα στο Ηρώδειο, το μιούζικαλ Kiss me Kate, αλλά και τις δύο όπερες του Γιώργου Κουρουπού «Πυλάδης» και «Ιοκάστη» που παρουσιάστηκαν σε κοινή παράσταση (τρεις παραγωγές στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών)- ο μαέστρος Γιώργος Πέτρου, καλλιτεχνικός διευθυντής της βραβευμένης Καμεράτα μιλά στο in2life.
Επιχειρεί έναν πρώτο απολογισμό της θερινής περιόδου, αναφέρεται στην αντίληψη που έχουν οι Γερμανοί και οι Γάλλοι συνάδελφοι του για την Ελλάδα και μιλά για την Τέχνη που μπορεί να γίνει με μία καρέκλα, ένα μπαλόνι, ένα όργανο ή κανένα όργανο, ίσως και μόνο με μία φωνή.
Οι Γερμανοί, τουλάχιστον στον δικό σου χώρο, της συμφωνικής μουσικής, εμμένουν ή όχι στα στερεότυπα σε σχέση με την Ελλάδα; Δεν είχα την ευκαιρία να συνομιλήσω ιδιαίτερα με ξένους συναδέλφους τον τελευταίο ενάμιση μήνα, γιατί η δραστηριότητα μου ήταν επικεντρωμένη στην Ελλάδα. Αλλά το τρίπτυχο ‘Ελλάδα, Ευρώπη, κρίση’ -γιατί περί αυτού πρόκειται, όχι περί μίας ελληνικής κρίσης- απασχολεί τον κύκλο μας και συζητείται έντονα.
Η διάθεση των Γερμανών συναδέλφων απέναντι μας είναι 100% φιλική. Κατανοούν ότι η κρίση είναι ευρωπαϊκή. Όπως επίσης κατανοούν ότι δεν μπορεί η Ευρώπη να λύσει τα προβλήματα της εάν δεν συμπεριλάβει και την Ελλάδα σε αυτή τη λύση. Έρχομαι σε επαφή με ανθρώπους διαφορετικών τάξεων στη Γερμανία και μπορώ να πω ότι κατά κανόνα είναι υπέρ μας.
Μην ξεχνάμε ότι η Γερμανία έτρεφε ανέκαθεν θαυμασμό για την Ελλάδα κι αυτό είναι κάτι που βιώνω προσωπικά εδώ και χρόνια. Από τους δασκάλους μου στη Royal Academy of Music στο Λονδίνο μέχρι τις εμφανίσεις μου στη Γερμανία, που είχα, έχω και θα έχω. Οι Γερμανοί ήταν οι πρώτοι που δεν μας έβλεπαν σαν Ψωροκώσταινα, αλλά ως ένα αυτονόητο κομμάτι της Ευρώπης. Δεν μιλώ για την πολιτική, αυτή είναι άλλη υπόθεση.
Οι Γάλλοι;
Να, η στήριξη της Γαλλίας τον τελευταίο καιρό αφορά στην πολιτική. Αν ρωτάς την εμπειρία μου, αυτό που αφορά στη ζωή, τη σχέση μεταξύ λαών και ανθρώπων, θα έλεγα ότι μας βλέπουν πολύ πιο αφ’ υψηλού από ό,τι οι Γερμανοί.
Οι Γάλλοι είναι σπουδαίος λαός και προσωπικά, αγαπώ πολύ τη Γαλλία. Με την Καμεράτα έχουμε κάνει μερικές από τις μεγαλύτερες επιτυχίες μας στη Γαλλία –οπότε είμαι ούτως ή άλλως ευγνώμων. Η ευγνωμοσύνη μου, όμως, δεν μου «απαγορεύει» να διαπιστώνω το αυτονόητο ότι δηλαδή οι Γάλλοι μας κοιτάζουν αφ’ υψηλού. Για να μην αναφερθώ στους Άγγλους…
Αυτό δεν σημαίνει, ωστόσο, κάτι. Γιατί μπορεί οι Γάλλοι να μας βλέπουν αφ’ υψηλού, αλλά μας καλούν στη χώρα τους, στα φεστιβάλ, στις θαυμάσιες αίθουσες συναυλιών, στις μεγάλες διοργανώσεις τους, θεωρώντας ότι είμαστε ένα ζωντανό, δημιουργικό κομμάτι του πολιτισμού, κατ’ επέκταση του ευρωπαϊκού πολιτισμού.
Τι ακολούθησε την εμφάνιση της Καμεράτα στη Βαρκελώνη;
Η πρώτη εμφάνιση της Ορχήστρας στο εξωτερικό, μόλις λίγες ημέρες μετά τις πολιτικές εξελίξεις, ήταν στην Ισπανία, στη Βαρκελώνη. Οπότε ο Τύπος, τόσο σε επίπεδο ρεπορτάζ, όσο και σε επίπεδο κριτικής, έγραψε για τη συναυλία μας συνδέοντας την εμφάνιση μιας ελληνικής ορχήστρας, της Καμεράτα, με τη σκληρή διαπραγμάτευση της Συνόδου Κορυφής. Θα σταθώ σε δύο χαρακτηριστικά περιστατικά.
Στο πρόγραμμα είχαμε μεταξύ άλλων, μία άρια του Πόρπορα, που έλεγε «άκαρδε, δεν θα γίνω θύμα». Οπότε, ένας Ισπανός δημοσιογράφος έγραψε ότι, η Καμεράτα -Armonia Atenea, όπως είναι το διεθνές όνομα της Ορχήστρας- συντηρείται εν μέρει από το ελληνικό Υπουργείο Πολιτισμού και ότι ελπίζει να συνεχίσει έτσι και να μην χρειαστεί να πει στον Σόιμπλε και στους δανειστές «άκαρδε, δεν θα γίνω θύμα».
Άλλο δημοσίευμα έλεγε ότι ευχόμαστε να βρεθεί λύση και να βγουν οι Έλληνες από τη στενωπό, καταλήγοντας στην εξής διαπίστωση: Άλλωστε, ας μην ξεχνάμε ότι εάν δεν υπήρχε η Ελλάδα δεν θα υπήρχε ούτε ο Χαίντελ ούτε ο Βιβάλντι. Αυτό είναι μία μεγάλη συζήτηση, ανέφερε το δημοσίευμα, που θα ανοίξει κάποια άλλη στιγμή.
Τώρα, τι σχέση έχει η σύγχρονη Ελλάδα με την ύπαρξη του Χαίντελ και του Βιβάλντι είναι μια κουβέντα που μάλλον πρέπει να ανοίξουμε πρώτοι εμείς. Πάντως, οι Ευρωπαίοι αισθάνονται ότι είμαστε σε ευθεία γραμμή με τον αρχαίο πολιτισμό και αυτό όταν συμβαίνει, προσωπικά με συγκινεί, άσχετα από το γεγονός ότι λίγα κοινά έχουμε με τους αρχαίους προγόνους.
Βεβαίως, ζούμε και περπατάμε εκεί όπου έζησε και περπάτησε ο Σωκράτης και ο Θεμιστοκλής, βεβαίως μιλάμε (σχεδόν) την ίδια γλώσσα με εκείνους, μαθαίνουμε από παιδιά τους ίδιους μύθους και τα μεγάλα νοήματα. Ωστόσο υπάρχουν πολλοί «ξένοι» που ενώ δεν περπατούν στον ίδιον τόπο, ούτε έχουν την ίδια μητρική γλώσσα με τους προγόνους μας, έχουν υιοθετήσει με αγάπη και σεβασμό την ελληνική παιδεία.
Μετά την εμπειρία του φετινού καλοκαιριού, με βάση ποια δεδομένα θα καταρτιστεί το πρόγραμμα της επομένης περιόδου;
Το πρόβλημα ήταν και είναι πάντα τα χρήματα, πώς θα καλύψεις το κόστος μιας παραγωγής, αλλά πλέον το πρόβλημα είναι τα χρήματα και από την πλευρά του «άλλου», του κοινού. Ακόμη και εάν καταφέρεις να βρεις χρήματα, πόσο σίγουρος είσαι ότι το κοινό θα έρθει; Και πόσο να ρισκάρει κανείς ακόμη και τα πέντε ευρώ;
Εάν έχεις στήριξη τολμάς να κάνεις και μία συναυλία που δεν είναι mainstream, την οποία υπό κανονικές συνθήκες το κοινό θα ερχόταν να δει, από περιέργεια, ακόμη και με τη λογική ότι κάνει μία έξοδο –αυτή είναι η έννοια της «κανονικής», της καλής ζωής. Τώρα, αυτή η δυνατότητα δεν υπάρχει. Μπορεί –πιθανώς– να αγοράσει δύο ή τρία εισιτήρια τον μήνα. Μέχρι εκεί.
Τελικά, πόσο επηρέασαν τα capital control το πολιτιστικό καλοκαίρι;
Θα παραθέσω γεγονότα. Ανεβάζουμε το Kiss me Kate και γεμίζουμε το Ηρώδειο. Τρεις ημέρες μετά, αποφασίζεται ο περιορισμός κεφαλαίων και ενημερώνομαι ότι οι πωλήσεις των εισιτηρίων στο Φεστιβάλ, εκείνα τα πρώτα 24ωρα, ξαφνικά πέφτουν πάρα πολύ χαμηλά. Αποτέλεσμα ήταν η επόμενη παραγωγή μας, ο «Πυλάδης» και η «Ιοκάστη», να κάνει λίγα εισιτήρια.
Επιπλέον, αναγκαστήκαμε να ακυρώσουμε τη συναυλία στον Κήπο του Μεγάρου -κάναμε όπως όλοι ακυρώσεις της τελευταίας στιγμής- επειδή συν τοις άλλοις, δεν γινόταν να ρισκάρουμε το ενδεχόμενο ότι θα «μπούμε μέσα». Η Καμεράτα δεν έχει αυτήν την πολυτέλεια με τα οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζει.
Ο Γιώργος Λούκος (σ.σ. διευθυντής του Φεστιβάλ Αθηνών) μου έλεγε ότι, στην πρώτη παράσταση του Καστελούτσι, που ήταν αμέσως μετά τα γεγονότα, μία κυρία έλεγε, αγοράστε παρακαλώ τα εισιτήρια μου, χρειάζομαι μετρητά, πρέπει κάποιος να αγοράσει τα εισιτήρια μου. Άρα, το οικονομικό πρόβλημα είναι πια κυρίως από την πλευρά του κοινού. Ύστερα, προκύπτει το ερώτημα, τι πρέπει να δώσεις σε αυτόν τον άνθρωπο προκειμένου να αισθανθεί δικαιωμένος για τα ελάχιστα χρήματα που διέθεσε για να αγοράσει το εισιτήριο του, που μεταφράζεται σε πνευματική τροφή. Το εάν έχω τα χρήματα να κάνω την τάδε ή τη δείνα παραγωγή, έρχεται τρίτο.
Η όπερα, η συμφωνική μουσική, το θέατρο, η Τέχνη εν γένει, μπορεί να γίνει με μια καρέκλα και ένα μπαλόνι, με ένα όργανο ή με κανένα όργανο και μία φωνή. Ο καλλιτέχνης θα εκφραστεί, είτε του δώσεις 100.000 ευρώ να κάνει σκηνικά αλά Τζεφιρέλι, είτε του δώσεις τίποτα. Ενδεχομένως, το θέατρο με μία καρέκλα είναι και καλύτερο. Και εμείς στην Καμεράτα το πιστεύουμε αυτό, όχι λόγω πενίας, αλλά επειδή μας ενδιαφέρει η ουσία. Ναι, τα χρήματα είναι πάντα ζήτημα, αλλά επαναλαμβάνω, το πρόβλημα είναι ποιος θα έρθει. Η κατάσταση της Ορχήστρας ήταν ήδη δύσκολη τα τελευταία χρόνια, με τη διαφορά ότι τα πράγματα πήγαιναν καλά, μέχρι που συνέβη αυτό που συνέβη.
Το φθινόπωρο;
Είναι γεμάτο για την Καμεράτα το φθινόπωρο. Φύγαμε τρέχοντας για διακοπές και το μόνο που είπα σε όλους είναι, μην σηκώνετε τηλέφωνα όσο και αν σας κυνηγάω. Ξεκινάμε λοιπόν, με τη «Μήδεια» του Γκέοργκ Μπέντα και τη Μαρία Πρωτόπαππα στον επώνυμο ρόλο, στην Καβάλα, στο Φεστιβάλ Παπαΐωάννου (3 Σεπτεμβρίου) και στο Φεστιβάλ του δήμου Αιγάλεω (6 Σεπτεμβρίου) και παράλληλα, ακριβώς εκείνη την περίοδο, κάνουμε τη νέα μας ηχογράφηση για τη Decca Classics με Χαίντελ.
Ενδιάμεσα εγώ έχω την «Πριμαντόνα» του Ρούφους Γουεΐνράιτ στο Ηρώδειο, ένα υπέροχο έργο εμπνευσμένο από τις ημέρες της Μαρίας Κάλλας στο Παρίσι, με τη Σίντι Σέρμαν, μετά νέα ηχογράφηση, αυτή τη φορά με τον κόντρα τενόρο Χαβιέρ Σαμπάτα (με τον οποίον κάναμε και τη συναυλία στην οποία αναφέρθηκα στη Βαρκελώνη) και επιστρέφουμε στο Μέγαρο Μουσικής, 4 Οκτωβρίου, με το μιούζικαλ Kiss me Kate, για 5 παραστάσεις. Αμέσως μετά, φεύγουμε για Μόσχα, Άμστερνταμ και Κρακοβία με την όπερα «Σιρόης, ο βασιλιάς της Περσίας» του Χάσε. Και βλέπουμε…
