Gomorrah: Σκληρή, ντοκιμαντερίστικη μαφία

του Λουκά Τσουκνίδα

Το 2006, ο ιταλός δημοσιογράφος και συγγραφέας Ρομπέρτο Σαβιάνο έγραψε ένα βιβλίο για τη δράση της διαβόητης μαφιόζικης οργάνωση Καμόρρα, που εδρεύει στην περιοχή της Καμπανίας, γύρω απ' τη Νεάπολη της Νοτίου Ιταλίας. Πρίν από λίγες μέρες εκδήλωσε την επιθυμία να φύγει απ' τη χώρα, όπου ζει κάτω από αυστηρή αστυνομική προστασία μετά την τελευταία απειλή-τελεσίγραφο κάποιου νονού, που τον φωτογραφίζει ως νεκρό μέχρι τα Χριστούγεννα. Ο ίδιος δηλώνει πως αυτή η απομόνωση τον έχει φέρει στα όριά του και τον έχει αποσυνδέσει από την πραγματικότητα, που ήταν πάντα η βασική πηγή της έμπνευσής του.

Τον ερχόμενο Φλεβάρη, η ιταλική πρόταση για τα ξενόγλωσσα Όσκαρ θα είναι η ταινία του Ματτέο Γκαρρόνε, «Gomorrah», που προήλθε απ' το ομώνυμο βιβλίο του Σαβιάνο και κέρδισε το δεύτερο σημαντικότερο βραβείο της επιτροπής (Grand-Prix) στις τελευταίες Κάνες. Ας ελπίσουμε ο Σαβιάνο να μπορέσει να παρευρεθεί.

Δύο νεαροί, με τον σημαδεμένο Τόνι Μοντάνα για είδωλό τους, χώνουν τη μύτη τους στις δουλειές του τοπικού αφεντικού αποφασισμένοι να φτάσουν στα άκρα, να πάρουν τη θέση του ή να πεθάνουν προσπαθώντας. Την ίδια στιγμή ένας άλλος πιτσιρικάς μπαίνει στην οργάνωση ακολουθώντας τις προβλεπόμενες διαδικασίες μύησης και ένταξης. Στο μπλοκ πολυκατοικιών όπου μένει όμως, μια ομάδα αποστατών που θεωρεί τα μέλη της ριγμένα στη μοιρασιά, αποφασίζει να καθαρίσει με τα προηγούμενα αφεντικά. Ένας κακόμοιρος παραγγελιοδόχος του παλιού κατεστημένου, θα βρεθεί μπροστά σ' ένα μεγάλο δίλημμα για να σώσει τη ζωή του ενώ συγχρόνως ένας πρωτομάστορας της τοπικής υφαντουργίας στρατολογείται απ' την ανερχόμενη κινέζικη οργάνωση για να μεταδόσει τα μυστικά του στους εργάτες της. Παράλληλα, ένας διεκπεραιωτής που «εξαφανίζει» επικίνδυνα βιομηχανικά απόβλητα δείχνει τα κατατόπια της δουλειάς στο νεοφερμένο βοηθό του που μοιάζει να μην έχει το στομάχι γι' αυτήν τη σπουδαία ευκαιρία καριέρας.

[Το trailer της ταινίας]

Οι ιστορίες αυτές συνιστούν το ντοκιμαντερίστικο μωσαϊκό του Γκαρόνε, ο οποίος επιχειρεί ν' αποδώσει την ουσία του βιβλίου του Σαβιάνο (υποθέτω ότι είναι πιο σύνθετο χωρίς να το έχω διαβάσει) μέσα από τη στεγνή παρατήρηση στιγμιοτύπων απ' την πολύ μπλεγμένη υπόθεση που λέγεται «δράση της Καμόρρα». Με την κάμερα στο χέρι ακολουθεί τους χαρακτήρες του σε σκηνές που αποκαλύπτουν λεπτομέρειες για τη δράση της οργάνωσης, τη στρατολόγηση, την ηρωοποίηση, τις εσωτερικές διαμάχες και τις επιχειρήσεις που διατηρεί ως βιτρίνα. Πότε σε υψηλούς και πότε σε χαμηλούς τόνους, οι πρωταγωνιστές του προσπαθούν να βρουν ή να δηλώσουν το ρόλο τους σ' όλο αυτό το μπερδεμένο σκηνικό διαφθοράς και βίας. Είναι όλοι τους ενδιαφέροντες, αλλά όχι και τόσο πρωτότυποι, όσο θα 'πρεπε ίσως για να μας ταρακουνήσουν.

Το υποτυπώδες σενάριο και το εσκεμμένα αδιάφορο μοντάζ προσθέτουν κάπως στη σύγχυση γύρω απ' τη σύνδεση όσων παρακολουθούμε, αφού η σχέση τους με την Καμόρρα δεν αποτελεί εξαίρεση στον τόπο που διαδραματίζονται τα γεγονότα, άρα δεν είναι αρκετή ώστε ν' αρπάξει την προσοχή μας. Όπως κι οι χαρακτήρες, έτσι κι οι ιστορίες τους μοιάζουν ενδιαφέρουσες μέχρι ν' αντιληφθούμε ότι είναι σα να επιλέχθηκαν τυχαία από πάρα πολλές άλλες για να εξυπηρετήσουν απλώς μια επίδειξη του πόσο «κακό» είναι το οργανωμένο έγκλημα. Καλώς ή κακώς, έχουμε δει τόσες ταινίες που όσα γίνονται μοιάζουν αυτονόητα και η ενασχόληση της Καμόρρα με υφαντά και βιομηχανικά απόβλητα, περισσότερο υποβαθμίζει παρά τονίζει το μέγεθος της επιρροής της στον κοινωνικό μαρασμό μιας μεγάλης περιοχής της Νοτίου Ιταλίας. Ειδικά σε όσους δεν είναι από εκεί ή τουλάχιστον Ιταλοί.

Το πιο δυνατό σημείο της ταινίας είναι σίγουρα οι ερμηνείες. Υπερβολικοί όπου χρειάζεται, ρεαλιστικοί και συγκρατημένοι αλλού, οι ηθοποιοί του Γκαρόνε προσδίδουν απόλυτη πιστότητα στο ρεαλιστικό στήσιμο και την προσγειωμένη, ανθρώπινη αίσθηση της ταινίας του. Κρίμα που δεν κατάλαβα τι ακριβώς ήθελε να πει πέρα απ' αυτά που ξέρει όποιος έχει διαβάσει ένα τουλάχιστον άρθρο για την υπόθεση. Η αποκάλυψη δε στο τέλος για την επένδυση των «αφεντικών» στην ανοικοδόμηση των δίδυμων πύργων, δεν έχει καμία αξία πέραν του εύκολου εντυπωσιασμού, αφού στο ίδιο έργο έχουν πιθανότατα επενδύσει μεγαλύτεροι μαφιόζοι απ' την Καμόρρα.

Μια ενδιαφέρουσα θεματικά ταινία, που κατ' εμέ δεν πετυχαίνει τίποτε περισσότερο από μια ξερή, ρεαλιστική απεικόνιση μιας πολύ σκληρής πραγματικότητας.

Βγαίνουν ακόμα:
- Το «Pride and Glory» με τον Έντουαρντ Νόρτον και τον Κόλιν Φάρελ, ένα κλισέ αστυνομικό και οικογενειακό δράμα με καλές ερμηνείες, δυνατό ρυθμό και σκληρό τέλος.
- Η ταινία, που συζητιέται πολύ στη Γερμανία, γύρω απ' τη δράση της τρομοκρατικής οργάνωσης «RAF» με τίτλο «The Baader Meinhof Complex». Καλοφτιαγμένη προσπάθεια για συνολική απεικόνιση ενός πολύπλοκου πολιτικού θέματος. Αναμενόμενα αμφιλεγόμενη μιας και είναι η οπτική γωνία ενός συγκεκριμένου ανθρώπου.
- Η σεξοκωμωδία «Sex Drive» και η νέα ταινία του Γιέρζι Σκολιμόφσκι, «Four Nights with Anna».

Όλες οι Ταινίες

Όλες οι Αίθουσες

ΣΧΕΤΙΚΑ LINKS
Το επίσημο site της ταινίας Η ταινία στο Internet Movie Database Reviews στο Rotten Tomatoes Κριτικές στο Movie Review Query Engine

Athens Short Film Festival 2024 έρχεται στις 12 - 15 Δεκεμβρίου στον Κινηματογράφο «Μικρόκοσμος»

Άγνωστα διαμαντάκια μεγάλων σκηνοθετών

Είδαμε το Megalopolis και δεν ξέρουμε πώς να νιώσουμε

Primordial: Η ποιητική ταινία της Νάνας Παπαδάκη και του Γιώργου Ζορμπά έρχεται στην Αθήνα

Ο Γιάννης Αντετοκούνμπο θα είναι παραγωγός της ταινίας «Mykonos» με την Κλέλια Ανδριολάτου

Ταινίες για να γελάσει το χειλάκι σου στο Ertflix