Η Έμι, καθηγήτρια ιστορίας σε ένα πολύ καθώς πρέπει σχολείο, βλέπει την καριέρα και την υπόληψή της να απειλούνται όταν διαρρέει στο ίντερνετ μια ερασιτεχνική ταινία ερωτικού περιεχομένου στην οποία πρωταγωνιστεί.
Οργισμένοι γονείς απαιτούν την απόλυσή της, η Έμι όμως αρνείται να παραδώσει τα όπλα. Το «Ατυχές Πήδημα ή Παλαβό Πορνό» είναι μια ταινία σε τρία, αφαιρετικά συνδεδεμένα μέρη: μια βόλτα στο Βουκουρέστι του σήμερα, ένα παιχνιδιάρικο γλωσσάρι από παραδοξολογίες κι αισχρότητες, που κορυφώνονται στο τρίτο μέρος, μία εκρηκτική κωμική αναμέτρηση.
Απόλυτα επίκαιρη, απόλυτα μοντέρνα και απόλυτα meta, η ταινία που κέρδισε τη Χρυσή Άρκτο του φεστιβάλ Βερολίνου είναι η πρώτη ταινία που καταγράφει την εποχή της πανδημίας σε μια θεότρελη κοινωνική σάτιρα.
Σημείωμα του σκηνοθέτη Ράντου Ζούντε
Πώς προέκυψε η ταινία
Η ιδέα για την ταινία προέκυψε αρχικά μέσα από συζητήσεις με φίλους. Συζητούσαμε πραγματικές ιστορίες από τη Ρουμανία και άλλες χώρες για δασκάλους που απολύθηκαν από τα σχολεία που δούλευαν για πράγματα που έκαναν στην προσωπική τους ζωή: σεξ τσατ με κάμερα, ή ερασιτεχνικά πορνό που ανέβαζαν στο ίντερνετ. Οι συζητήσεις ήταν τόσο έντονες που σκέφτηκα ότι παρόλο που το θέμα μοιάζει ασήμαντο και ρηχό, πρέπει να κρύβονται πιο πολλά από πίσω για να προκαλεί τόσο ισχυρές αντιδράσεις. Έτσι αποφάσισα να κάνω αυτήν την ταινία – οπότε έχω εγώ την τελευταία λέξη πάνω στο θέμα, αφού αυτοί δεν θα μπορούσαν να σκεφτούν κάτι τέτοιο.
Η ταινία αποτελείται από τρία μέρη που ενώνονται μεταξύ τους με ποιητικό τρόπο. Χρησιμοποιώ την έννοια «ποιητικό» σύμφωνα με τον ορισμό του Μαλρώ: «Αδιαμφισβήτητα, η αληθινή ποίηση είναι παράλογη, καθώς αντικαθιστά για τις καθιερωμένες σχέσεις πραγμάτων, ένα νέο σύστημα σχέσεων.
Αν και ο τίτλος της ταινίας δεν χρειάζεται εξήγηση, ο υπότιτλος, «ένα προσχέδιο μιας ποπ ταινίας», θα επωφελούνταν από μία επεξήγηση. Ο Μαλρώ είχε πει κάποτε ότι, «Ο Ντελακρουά, αν και δεχόταν την ανωτερότητα ενός ολοκληρωμένου πίνακα σε σχέση με το προσχέδιο, παρόλα αυτά είχε κρατήσει πολλά από τα σχέδιά του των οποίων την ποιότητα ως έργα τέχνης θεωρούσε ισάξια με αυτή των καλύτερων πινάκων του». Ταυτίστηκα πολύ με αυτήν την ιδέα και αποφάσισα να την εφαρμόσω και στον κινηματογράφο και να προσπαθήσω να δω πώς θα ήταν μια ταινία αν η φόρμα της έμενε ανοιχτή, ημιτελής, σαν ένα προσχέδιο. Και ναι, «ποπ», γιατί πιστεύω ότι η ταινία θα μπορούσε να είναι εύκολη σαν καλοκαιρινό αεράκι και λόγω κάπως σκανδαλοθηρικού θέματος. Αλλά δεν είναι μια πραγματικά ποπ ταινία. Είναι απλά το προσχέδιο μίας.
Γυρίσματα εν καιρώ COVID
Πιστεύω ότι ως σκηνοθέτης έχω κάποιες ευθύνες απέναντι στους ηθοποιούς και το συνεργείο. Όταν ήμουν νέος θαύμαζα όλα αυτά τα τρελά γυρίσματα για τα οποία άκουγα. Ακόμα τα θαυμάζω αλλά είμαι πολύ αδύναμος: προσπαθώ να μη ρισκάρω τη ζωή ή την υγεία κανενός στο γύρισμα. Δεν πιστεύω ότι καμία ταινία στον κόσμο αξίζει να πάθει κάποιος ούτε γρίπη, πόσω μάλλον οι δικές μου κακές ταινίες. Έχοντας αυτό κατά νου, έκανα όλη τη διαδικασία του κάστινγκ και των προβών μέσω Zoom και αποφάσισα το συνεργείο αλλά και οι ηθοποιοί να φοράνε μάσκες. Αρχικά, επειδή η ταινία διαδραματίζεται στο τώρα και οι μάσκες είναι μέρος της καθημερινότητάς μας και ήθελα να απαθανατίσω αυτή τη στιγμή, να βρω την ανθρωπολογική πλευρά της μάσκας. Δεύτερον, επειδή με ένοιαζε η υγεία όλων όσων συμμετείχαν. Οι περισσότεροι είναι στην ταινία μετά από δική μου πρόσκληση. Ήμουν ο οικοδεσπότης και αισθανόμουν υπεύθυνος. Οι περισσότεροι συμφώνησαν με αυτά τα μέτρα ασφαλείας. Κάποιοι, πιο ευάλωτοι στον ιό, συμφώνησαν να συμμετάσχουν μόνο επειδή τους υποσχέθηκα ότι θα τηρούνται αυστηρά οι κανόνες τήρησης αποστάσεων και προστασίας. Κάναμε όλοι τεστ πριν ξεκινήσουμε και δύο φορές κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων.
Αν προχωρούσες στον δρόμο αυτήν την περίοδο, έβλεπες παντού σημάδια – αφίσες συναυλιών, άδεια εστιατόρια, κλπ κλπ – μιας πραγματικότητας που δεν υπήρχε πια. Ο κινηματογράφος έχει τη δυνατότητα να απαθανατίσει πράγματα, να απαθανατίσει τα σημάδια του χρόνου που περνάει, να φτιάξει μια χρονοκάψουλα της στιγμής με κάποιον τρόπο.
Την πρώτη μέρα των γυρισμάτων, η παραγωγός μας εξήγησε σε όλους ότι είναι υποχρεωτική η χρήση μάσκας σε όλη τη διάρκεια των γυρισμάτων, ότι πρέπει να τις αλλάζουμε κάθε 4 ώρες (τις παρείχε δωρεάν η παραγωγή), ότι έχουμε μόνο σάντουιτς για φαγητό (για προφανείς λόγους). Όλοι (κυριολεκτικά: όλοι) συμφώνησαν. Και οι περισσότεροι σεβαστήκαμε τους κανόνες, παρόλο που ήταν εξοντωτικό και το να φοράς μάσκα για 12 ώρες τη μέρα μέσα στη ζέστη μπορεί να είναι απαίσιο. Υπήρχαν όμως και κάποια μέλη του συνεργείου και του καστ που δεν σέβονταν τους κανόνες πάντα, κάτι το οποίο έκανε τα γυρίσματα πιο απαιτητικά από ό,τι χρειαζόταν. Δεν με πειράζουν οι άνθρωποι που αψηφούν τους κανόνες, ίσα ίσα, όταν πρόκειται για κάτι που αφορά μόνο τους ίδιους. Είμαι κατά του να παραβαίνεις τους κανόνες όταν διακινδυνεύεις ή κάνεις κακό στις ζωές άλλων. Το ωραίο σε ένα κινηματογραφικό πλατό (ή τουλάχιστον στα δικά μου κινηματογραφικά πλατό) είναι ότι όλοι έχουν ακριβώς τα ίδια δικαιώματα: όλοι δουλεύουν τις ίδιες ώρες, τρώνε το ίδιο φαγητό, έχουν ίδιες παροχές διαμονής και μεταφοράς. Οπότε ήταν αρκετά απογοητευτικό που λίγοι άνθρωποι κάθε μέρα έβγαζαν τη μάσκα τους όποτε μπορούσαν. Το θεωρώ έλλειψη σεβασμού για τους συναδέλφους τους σαν να τους λένε «Χέστηκα, δεν με νοιάζει για κανέναν άλλον, θέλω να νιώθω εγώ καλά κι ας σε κολλήσω». Αυτό δημιουργούσε εντάσεις κάποιες φορές, αλλά αυτό ήταν όλο. Ένιωσα τεράστια ανακούφιση όταν τελείωσαν τα γυρίσματα και ήμασταν όλοι ασφαλείς.
Θεματικές της ταινίας
Τι είναι χυδαίο και πώς το ορίζουμε; Είμαστε συνηθισμένοι σε πράξεις που είναι πολύ πιο χυδαίες, κατά κάποιον τρόπο, από μικρές πράξεις που προκαλούν όμως τεράστιες αντιδράσεις όπως βλέπουμε στην ταινία.
Αυτή ήταν η ιδέα μου – να αντιπαραθέσω αυτούς τους δύο τύπους χυδαιότητας και να αποδείξω ότι η υποτιθέμενη χυδαιότητα του πορνό βίντεο δεν είναι τίποτα σε σχέση με αυτά που βλέπουμε γύρω μας αλλά δεν τους δίνουμε καμία σημασία.
Η ταινία αφηγείται μια σύγχρονη ιστορία, μία μικρή ιστορία. Αν η ιστορία και η πολιτική είναι μέρος της ταινίας είναι γιατί το συγκεκριμένο στόρι έχει βαθύτερο νόημα αν το δούμε σε ένα ιστορικό, κοινωνικό και πολιτικό πλαίσιο.
Η χυδαιότητα είναι το θέμα αυτής της ταινίας και οι θεατές καλούνται συνέχεια να συγκρίνουν την υποτιθέμενη χυδαιότητα μιας μπανάλ, ερασιτεχνικής ταινίας πορνό με τη χυδαιότητα που υπάρχει παντού γύρω μας και τη χυδαιότητα της πρόσφατης ιστορίας, της οποίας τα ίχνη υπάρχουν ακόμα παντού. Οπότε οι θεατές καλούνται ουσιαστικά να κάνουν οι ίδιοι το δικό τους μοντάζ.
Βιογραφικό σκηνοθέτη Ράντου Ζούντε
Ο Ράντου Ζούντε είναι Ρουμάνος σκηνοθέτης και σεναριογράφος. Σπούδασε κινηματογράφο στο Βουκουρέστι και ξεκίνησε την καριέρα του ως βοηθός σκηνοθέτη. Το 2006 γύρισε τη μικρού μήκους ταινία The Tube With A Hat, η οποία κέρδισε πάνω από 50 διεθνή βραβεία. Η πρώτη του ταινία μεγάλου μήκους, The Happiest Girl In The World (2009) επιλέχτηκε για πάνω από 50 διεθνή κινηματογραφικά φεστιβάλ. Ακολούθησαν πολλές ταινίες όπως τα Aferim!, Scarred Hearts, Everybody In Our Family, οι οποίες κέρδισαν πληθώρα βραβείων: Αργυρή Άρκτο Σκηνοθεσίας στο Φεστιβάλ Βερολίνου το 2015, Ειδικό Βραβείο Επιτροπής στο Φεστιβάλ Λοκάρνο 2016 και μια υποψηφιότητα για EFA Καλύτερου Σεναρίου. Το πρώτο του ντοκιμαντέρ, The Dead Nation, έκανε πρεμιέρα στο Λοκάρνο το 2017. Η ταινία του I Do Not Care If We Go Down In History As Barbarians (2018) κέρδισε την Κρυστάλλινη Σφαίρα Καλύτερης Ταινίας και το Βραβείο Label Europa Cinema στο Φεστιβάλ Κάρλοβι Βάρι το 2018. Οι τελευταίες ταινίες του, Uppercase Print και The Exit Of The Trains (σε συσκηνοθεσία με τον Adrian Cioflâncă) έκαναν πρεμιέρα στο Φόρουμ της Μπερλινάλε το 2020.
