Τρεις όροφοι: Η πολυκατοικία… του Φρόιντ

Μια ιστορία αλήθειας και κλείνει το τραύμα (MC Yinka):
Ισραηλινή λογοτεχνία. Αποκαλύψεις συνεχείς σε μια χώρα που πολεμά με το παρελθόν και με το παρόν της. Με αντιαραβικά αισθήματα και με εκκλήσεις ειρήνης. Με μια σύγχρονη όψη που βαριανασαίνει μέσα στην καυτή έρημο.

Τα κακά τα κείμενα / Τη δική μου τη φθορά / Τα ψευτοπαλίκαρα (MC Yinka):
Σκληρό βιβλίο. Απ’ την αρχή. Σκληρό κι ανελέητο που δεν συνάδει με χαλαρές αναγνώσεις κι entertainment reading. Ο Arnon Levanoni χάνει τα μυαλά του, όταν υποψιάζεται ότι η γηραιός γείτονας Herman πείραξε την μικρή κόρη του Ofri. Η αστυνομία, μια ψυχολόγος, η γυναίκα του Ayelet διαβεβαιώνουν ότι δεν έγινε κάτι επιλήψιμο. Αυτός όμως ψυχαναγκαστικά πιστεύει ότι η normal ζωή της κόρης του διασαλεύτηκε από τότε.

Σκληρό όχι μόνο εξαιτίας της εικαζόμενης σεξουαλικής παρενόχλησης –που μπορεί και να μην έγινε ποτέ. Σκληρό μυθιστόρημα επειδή ο Arnon ζει με τους εφιάλτες του και τις αυτοενοχές του. Βαρύ επειδή ο Arnon συγκρούεται με τους γύρω του (επιτίθεται μάλιστα στον Herman) και τα σπάει με τη γυναίκα του. Ζούμε μέσα από τα μάτια του. Κι αυτό μας κάνει να τον συμπαθούμε όσο κι αν βλέπουμε την εμμονή να γίνεται ανισορροπία. Να γίνεται μονομανία και επιθετικότητα. Αγγίζουμε την τραγικότητα ως όρο του αδιεξόδου του. Σταδιακά το βάρος μεταφέρεται στην εγγονή του Herman, που ποθεί τον Arnon και θέλει να της πάρει την παρθενιά. Κι έπειτα τον απειλεί να το πει στη γυναίκα του. Η σκληρότητα της αρχής ξεθυμαίνει κάπως…

Αυτό συνέβαινε στον πρώτο όροφο. Στο πρώτο δηλαδή επεισόδιο ενός σπονδυλωτού μυθιστορήματος, που εκτυλίσσεται σε μια τριώροφη πολυκατοικία του Ισραήλ. Στον δεύτερο όροφο μένει η Hani Doron. Με άντρα που λείπει συνεχώς σε ταξίδια και με δύο παιδιά. Και η επιστολή της στη φίλη της Neta αποσκοπεί στο να αναδείξει το πρόβλημα που προέκυψε όταν εμφανίστηκε ο κυνηγημένος απ’ τους οφειλέτες του κουνιάδος της Ebiatar. Με τον οποίο μάλιστα ο άντρας της Ashaf δεν μιλά για είκοσι χρόνια. Και τώρα ζητά καταφύγιο. Κι αυτή η αλλαγή φέρνει ανανέωση στο μυαλό της Hani. Συν μια συνεύρεση που έρχεται ν’ αερίσει τη σκουριασμένη της σκέψη.

Σκληρή είναι κι η τρίτη ιστορία, με κέντρο τον τρίτο όροφο όπου ζει η χήρα δικαστίνα Dvora Endelman. Μιλάει στον πεθαμένο άντρα της Michael για τον πόνο της μάνας που αναγκάστηκε να χάσει τον γιο της Adar. Να τον χάσει όταν αυτός αποφάσισε να φύγει στο παρελθόν απ’ το σπίτι για να γλιτώσει απ’ την ασφυκτική ανατροφή των δύο γονέων του. Ο Michael δεν τον συγχώρησε ποτέ κι ο Adar δεν επιζήτησε ποτέ να ξαναδεί ούτε τη μάνα του. Και τώρα που έγινε ο ίδιος πατέρας κάνει μικρές υποχωρήσεις για να ξανασμίξει με την Dvora.

Κοινό σημείο και των τριών ιστοριών είναι τα ψυχολογικά προβλήματα των πρωταγωνιστών. Και μάλιστα η καταφυγή σε ψυχολόγο φαντάζει και στα τρία μια κάποια λύσις… Τα προβλήματα των ηρώων προκύπτουν απ’ τις σχέσεις τους με τους ανθρώπους. Και με τον εαυτό τους. Με τα διλήμματα που όλοι αντιμετωπίζουμε, οδηγημένα βέβαια σ’ ένα ακραίο επίπεδο τραγικότητας. Με την οικογενειακή ζωή που πέφτει πάνω στα παγόβουνα των παρεξηγήσεων και των νευρώσεων των μελών της.

Κοινό σημείο η απεύθυνση σε κάποιον με μορφή συζήτησης, επιστολής ή μηνυμάτων στον τηλεφωνητή. Αυτή η επιλογή σημαίνει εξομολόγηση. Την ανάγκη του ανθρώπου να εκμυστηρευτεί όσα κλωθογυρίζουν στο μυαλό του. Όσα τον βαραίνουν, κλονίζουν την καθημερινότητα και διασαλεύουν τη ζωή του.

Το μυαλό μου ν’ ανοίξει να δώσει τροφή στην πένα (MC Yinka):
Το σπονδυλωτό αυτό μυθιστόρημα έχει εξαιρετικές στιγμές κορύφωσης. Ειδικά η πρώτη κι η δεύτερη ιστορία αφορούν ανθρώπους που έκαναν λάθη, από αγνές προθέσεις. Ανθρώπους σαν εμάς που πίστεψαν σ’ αυτό που έκαναν, αν και αυτό αποδείχτηκε λάθος. Αποδείχτηκε ότι κατέστρεψε σχέσεις και δεσμούς.

Κι ακόμα περισσότερο εκπληκτικό είναι ότι το μυθιστόρημα διαρθρώνεται πάνω στο τριμερές σχήμα της ψυχής κατά τον Freud. Ο πρώτος όροφος αντιστοιχεί στο id, που περιλαμβάνει τις παρορμήσεις και τα πάθη. Το ένστικτο που λειτουργεί ζωικά. Ο δεύτερος όροφος αντιστοιχεί στο ego, που βρίσκει τομές μεταξύ των θέλω και των πρέπει. Στον τρίτο όροφο αντιστοιχεί το superego, που απαιτεί αυτοπειθαρχία κι εμμονή στις επιπτώσεις των πράξεών μας μέσα στην κοινωνία. Οι άνθρωποι του Eshkol Nevo λειτουργούν απόλυτα φυσιολογικά. Αλλά επειδή υπερισχύει το ένα απ’ τα τρία μέρη, διαπράττουν οικτρά λάθη. Amazing reading.

Πάπισσα Ιωάννα