Οι Συνταγές της Πείνας: Περνάμε δεύτερη Κατοχή;

«Πώς να συλλέξετε ψίχουλα». Αυτός ήταν ο τίτλος άρθρου σε αθηναϊκή εφημερίδα της Κατοχής, που τράβηξε το ενδιαφέρον της συγγραφέως-ιστορικού Ελένης Νικολαϊδου, όταν «έπεσε επάνω του», όσο δούλευε σε μια μελέτη πάνω στην οικονομία της Ελλάδας σε καιρό πολέμου.

Και κάπως έτσι, μία άλλη μελέτη αναδύθηκε: Αυτή του διαιτολογίου του Έλληνα σε περίοδο ισχνών αγελάδων. Στο βιβλίο της «Οι Συνταγές της… πείνας», που εκδόθηκε το 2011 από τις εκδόσεις Οξυγόνο, η συγγραφέας παρατηρεί ότι μεταξύ σοβαρού και αστείου, οι συνθήκες στην σύγχρονη Ελλάδα, με τις συνεχείς περικοπές, την ανεργία και την ακρίβεια, μπορούν να παραλληλιστούν με αυτές που ανάγκασαν τους Έλληνες της Κατοχής να γίνουν εφευρετικοί ώστε να «ξεγελάσουν» την πείνα τους.

«Ένας από τους πιο χαρακτηριστικούς δείκτες βιοτικού επιπέδου για κάθε περίοδο είναι σίγουρα το διαιτολόγιο. Τι έτρωγε ο κόσμος τότε; Πόσο κοντά είμαστε στο να αναπροσαρμόσουμε το σημερινό μας διαιτολόγιο σε κάτι παρόμοιο με εκείνο των δύσκολων χρόνων; Μια πολύ ενδιαφέρουσα μελέτη μίας δραματικής κατάστασης που ίσως να μην είναι τόσο μακριά από το σήμερα, όπως νομίζουμε», αναφέρει η ίδια για το βιβλίο, το οποίο μάλιστα μετά από έναν σχετικό «θόρυβο» που προκάλεσε στην Ελλάδα –ήδη τυπώνεται η τρίτη έκδοσή του- έχει αρχίσει να γίνεται «το νέο της ημέρας» και σε πολλά ξένα ειδησεογραφικά δίκτυα, που φιλοξενούν τις απόψεις της.

Το τραπέζι του ‘40

«Οι άνθρωποι έβρισκαν νέους τρόπους να κοροϊδέψουν τα στομάχια τους: Υπήρχαν ορεκτικά που στην ουσία έκοβαν την όρεξη. Και συμβούλευαν τους ανθρώπους να μασούν το φαγητό τους πολύ πολύ αργά, ώστε να τους φαίνεται πως τρώνε περισσότερο», λέει η συγγραφέας στο Associated Press.

Δεν υπάρχει κρέας; Αλέστε μια μελιτζάνα. Πιείτε καφέ που δεν είναι καφές, αλλά αλεσμένα φασόλια, καθώς ούτως ή άλλως η ουσία του καφέ και του καφενείου έγκειται στην παρέα και όχι στο ίδιο το ρόφημα, συμβούλευε άλλη εφημερίδα της Κατοχής. Και φυσικά, μην ξεχνάτε να μαζεύετε τα ψίχουλά σας σε ένα βάζο, ώστε να γεμίζει ανά εβδομάδα και να τα ξανατρώτε.

Πάμε σαν άλλοτε;

Μπορεί όμως να συγκριθεί η σκληρή περίοδος της Κατοχής με την σημερινή κρίση; Όσον αφορά το διαιτολόγιο πάντως, ο ελληνικός πληθυσμός έχει επηρεαστεί αρκετά, καθώς σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του ΚΕΠΚΑ, εννέα στους δέκα Έλληνες έχουν αλλάξει τις καταναλωτικές τους συνήθειες. Οι Έλληνες τρώνε λιγότερο, κάνουν περικοπές στο κρέας, και αντικαθιστούν τα ακριβά προϊόντα με φθηνότερα υποκατάστατα.

Φυσικά, τα πτώματα στους δρόμους την περίοδο της Κατοχής δεν μπορούν να συγκριθούν με την σημερινή κατάσταση, όταν ακόμη και σήμερα τα περισσότερα café είναι γεμάτα. Ωστόσο, ανησυχητικά σημάδια φτώχειας κάνουν την εμφάνισή τους, σύμφωνα με την συγγραφέα: «Υπάρχουν παιδιά που πηγαίνουν στο σχολείο χωρίς να έχουν κάτι να φάνε», είπε. Η πρόσφατη συνομιλία του In2life με τον πρόεδρο του Νέου ΙΝΚΑ επιβεβαιώνει τις παραπάνω αλλαγές – δείτε το σχετικό δημοσίευμα εδώ.